Έλα!, Κάτσε, Κάτω, Κουνήσου, Φέρε πόδι, Γύρνα. Είναι ίσως οι πιο χιλιοειπωμένες λέξεις που βγαίνουν από το στόμα ενός κηδεμόνα που απευθύνεται στον σκύλο του. Στόχος είναι να μάθουν να κατανοούν στοιχειώδεις εντολές και να τις εκτελούν, γεγονός για το οποίο είναι εξελικτικά προετοιμασμένοι. Μας παρατηρούν προσεχτικά, κοιτούν τις χειρονομίες μας και τις εκφράσεις του προσώπου μας και προσπαθούν να ερμηνεύσουν τι θέλουμε και πώς νιώθουμε. Ως αποτέλεσμα, οι σκύλοι καταλαβαίνουν καλύτερα τους ανθρώπους από ό,τι εμείς εκείνους.
Και που είναι το κακό με αυτό; Σκεφτείτε ότι όπως ακριβώς συμβαίνει και με μια ανθρώπινη σχέση που για να λειτουργήσει χρειάζεται ένας κοινός κώδικας επικοινωνίας, το ίδιο απαιτείται και στην σχέση σκύλου και ανθρώπου. Αν αυτή η σχέση είναι μονόπλευρη, μπορεί συχνά να υπάρξουν παρανοήσεις που τελικά να οδηγήσουν σε άσχημες συμπεριφορές.
Μπορεί για παράδειγμα, ένας ιδιοκτήτης να φέρει το σκύλο του σε ένα θορυβώδες, γεμάτο κόσμο μέρος. Το ζώο, νιώθοντας αγχωμένο μπορεί να ξεκινήσει να επιτίθεται σε έναν ανυποψίαστο ξένο από φόβο για την ασφάλειά του. Άλλες φορές μπορεί ο σκύλος μας, ειδικά αν είναι κουτάβι, να έχει ανάγκη ξεκούρασης και ύπνου, ενώ εμείς είμαστε έξω μαζί του και να το εκδηλώνει σε εμάς χαλώντας κάτι και πειράζοντας τον περίγυρό του. Για να αποφευχθούν λοιπόν καταστάσεις όπως αυτές και για να βοηθηθούν οι άνθρωποι και οι σκύλοι να ζήσουν πιο αρμονικά μαζί, πολλοί ειδικοί μαζί με συμπεριφοριστές σκύλων, συμβουλεύουν τους ανθρώπους να μάθουν να μιλούν βασικά «σκυλίσια».
Μιλώντας με τους σκύλους
Οι σκύλοι αποκαλύπτουν τα συναισθήματά τους μέσω ήχων, μυρωδιών και, κυρίως, μέσω της στάσης του σώματος. Ο έλεγχος από εκούσιους μύες επιτρέπει στους σκύλους να επιδεικνύουν ένα ευρύ φάσμα στάσεων και θέσεων μελών του σώματος που μεταφέρουν διαφορετικές πληροφορίες σχετικά με την εσωτερική κατάσταση και τις προθέσεις του σηματοδότη ανέφερε μια ομάδα επιστημόνων των ζώων στο Πανεπιστήμιο του Μπάρι στην Ιταλία σε μια ευρέως αναφερόμενη ανασκόπηση του 2018 σχετικά με την επικοινωνία των σκύλων.
«Όσο καλύτερα διαβάζουμε τα συναισθήματα, τόσο πιο κατάλληλες μπορούν να είναι οι αντιδράσεις μας. Και αυτό μπορεί να σημαίνει ότι αποφεύγουμε μια κακή κατάσταση, όπως ένα δάγκωμα, και μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη της εμπιστοσύνης που έχουν τα σκυλιά μας σε εμάς ως συνήγορους και προστάτες τους», εξηγεί η Jennifer S. Holland, επιστιμονική δημοσιογράφος σε συνέντευξή της στο Big Think.
Ένα σημαντικό μέρος λοιπόν, της εκμάθησης των Doggish είναι η ανάγνωση των συναισθημάτων ενός σκύλου. Επειδή αυτό είναι προφανώς κάτι που χρειάζεται αρκετό χρόνο, παρακάτω αναφέρονται μερικά αρχικά βήματα της επικοινωνίας μας με τους σκύλους:
Κλείσιμο
- Για να πείτε «γεια» σε ένα επιφυλακτικό αλλά περίεργο κουτάβι, είναι καλύτερο να σταθείτε όρθιοι και να απομακρυνθείτε ελαφρώς με το χέρι σας κάτω στο πλάι. Με αυτή την κίνηση, του δίνετε να καταλάβει ότι δεν αποτελείτε απειλή ούτε ενδιαφέρεστε για αντιπαράθεση.
- Ποτέ μην πλησιάζετε απευθείας έναν άγνωστο σκύλο και μην απλώνετε το χέρι σας για να τον χαϊδέψετε. Στα σκυλίσια, ουσιαστικά είναι σαν να απευθύνετε μια πρόκληση.
- Οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν επίσης λάθος στο χάιδεμα, κάνοντας μασάζ στους σκύλους μας περισσότερο και συχνότερα από ό,τι προτιμούν. Τα κουτάβια γενικά αντιπαθούν να αγγίζουμε την κορυφή του κεφαλιού τους, τις πατούσες και τα πίσω πόδια τους, ερμηνεύοντας μερικές φορές τα χάδια σε αυτές τις περιοχές ως επιθετικά σήματα. Αντίθετα, η έρευνα διαπιστώνει ότι προτιμούν τα χάδια κάτω από το πηγούνι ή τα ελαφρά χτυπήματα στα πλάγια του στήθους.
Ουρά, το πιο ορατό εργαλείο κατανόησης
Ίσως είναι το πιο πολύτιμο εργαλείο για να κατανοήσουμε τι θέλει το σκυλί μας. Η ουρά, μαζί με τα αυτιά μπορεί πολύ συχνά να μας πει τις προθέσεις του σκύλου που έχουμε απέναντί μας, τα συναισθήματά που ίσως νιώθει, αλλά και πως μπορεί να ετοιμάζεται να αντιδράσει σε ένα ερέθισμα.
Σύμφωνα με τους ερευνητές λοιπόν, η ουρά κρατιέται ψηλά για να επικοινωνήσει αυτοπεποίθηση, διέγερση ή την προθυμία του σκύλου να προσεγγίσει θετικά ένα άλλο άτομο, για παράδειγμα να χαιρετήσει και να παίξει, ενώ κρατιέται άκαμπτη για να εκφράσει μια απειλή ή το άγχος του ατόμου. Αντίθετα, η ουρά που κρατιέται χαμηλά ή είναι χωμένη ανάμεσα στα άκρα σηματοδοτεί φόβο ή άγχος, καθώς συμβάλλει στη μείωση του μεγέθους του σώματος του σκύλου.
Αντίθετα, οι σκύλοι κουνάνε την ουρά τους χαλαρά από άκρη σε άκρη για να επικοινωνήσουν τη φιλικότητα ή τη διέγερσή τους. Οι γρήγορες κινήσεις της ουράς, εκφράζουν διαφορετικές εσωτερικές καταστάσεις ανάλογα με τη θέση της- οι σκύλοι επικοινωνούν αυτοπεποίθηση αν κρατούν την ουρά τους ψηλά, ενώ το χαμηλό κούνημα συνδέεται γενικά με άγχος, νευρικότητα ή εσωτερική σύγκρουση.
Οι άνθρωποι μπορούν επίσης να αντλήσουν πολλές πληροφορίες από τα αυτιά των σκύλων. Σύμφωνα με τους ερευνητές λοιπόν, τα αυτιά μπορεί να ποικίλλουν από μια θέση που είναι προς τα πίσω, για να επικοινωνήσουν μια πρόθεση κατευνασμού, μέχρι “πεπλατυσμένα” ή “πατημένα πίσω”, ως μια φοβισμένη αντίδραση. Σε εξαιρετικά φοβισμένα σκυλιά, τα αυτιά μπορεί να πιέζονται τόσο πολύ πίσω στο κεφάλι ώστε να εξαφανίζονται εντελώς, φαινόμενο που λέγεται «αυτιά φώκιας».
Αντίθετα, τα αυτιά που διατηρούνται προς τα εμπρός συνδέονται με ενδιαφέρον, προσοχή και προθέσεις προσανατολισμένες στην προσέγγιση, ενώ η θέση στο πλάι υποδηλώνει μια συγκρουσιακή εσωτερική κατάσταση και συχνά ονομάζεται “αυτιά αεροπλάνου”. Το μέλλον της επικοινωνίας μας
Η αλήθεια είναι πως δεν γνωρίζουμε τι μπορεί να επιφυλάσσει το μέλλον σχετικά με την επικοινωνία μας με τους σκύλους. Μπορεί για παράδειγμα να υπάρξουν τεχνολογίες παρόμοιες με τη μαγνητική τομογραφία που είναι έτοιμες να ανοίξουν νέα παράθυρα στο μυαλό των σκύλων. Ωστόσο, για την ώρα αυτό που θα μας βοηθήσει να γίνουμε καλύτεροι συνομιλητές με τα κατοικίδιά μας είναι να μην επιβάλουμε συνεχώς τους δικούς μας όρους στη “συζήτηση” και να μάθουμε να τα παρατηρούμε όπως τόσο προσεχτικά κάνουν εκείνα.
