Ανθεκτικά βακτήρια: Η σιωπηλή πανδημία της μικροβιακής αντοχής

*Για το θέμα γράφουν ο Νικόλαος Β. Σύψας, Καθηγητής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων και η Μαρία Ν. Γκαμαλέτσου, Επίκουρη Καθηγήτρια ΕΚΠΑ.

To 1928, ο Alexander Fleming παρατήρησε στο εργαστήριό του ότι σε μία καλλιέργεια σταφυλόκοκκου, που κατά λάθος επιμολύνθηκε από τον μύκητα Penicillium, το μικρόβιο δεν μπορούσε να αναπτυχθεί γύρω από την αποικία του μύκητα, γιατί αυτός παρήγαγε μια ουσία με αντιμικροβιακές ιδιότητες. Ηταν η ανακάλυψη της πενικιλίνης, του πρώτου αντιβιοτικού, το οποίο οι Florey και Chain, στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, κατάφεραν να το μετατρέψουν σε ένα ευρέως διαθέσιμο φάρμακο το 1944 και έσωσαν τις ζωές χιλιάδων τραυματισμένων στρατιωτών του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Ηταν η απαρχή του «χρυσού αιώνα» των αντιβιοτικών, ο οποίος διήρκεσε μέχρι το 1970, και χαρακτηρίστηκε από μια μεγάλη ερευνητική προσπάθεια, που οδήγησε στην ανακάλυψη όλων των σήμερα γνωστών οικογενειών αντιβιοτικών. Τα αντιβιοτικά υπήρξαν μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος, καθώς βακτηριακές λοιμώξεις, συχνά θανατηφόρες, όπως η μηνιγγίτιδα, η ενδοκαρδίτιδα, η πνευμονία, η σηψαιμία, η φυματίωση και άλλες ήταν πλέον θεραπεύσιμες, αυξάνοντας το προσδόκιμο επιβίωσης των ανθρώπων και βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής τους.

Ο αρχικός ενθουσιασμός σύντομα υποχώρησε όταν έγινε αντιληπτό ότι τα μικρόβια έχουν την ικανότητα να μεταλλάσσονται και να αποκτούν αντοχή στα αντιβιοτικά. Ηδη από το 1945, ο ίδιος ο Fleming, στην ομιλία του κατά την αποδοχή του βραβείου Nobel, προειδοποίησε ότι η κακή χρήση των αντιβιοτικών μπορεί να οδηγήσει στην αχρήστευσή τους. Τα μικρόβια βρίσκονται στον πλανήτη μας εκατομμύρια χρόνια πριν από τον άνθρωπο και έχουν μάθει να προσαρμόζονται και να επιβιώνουν σε περιβαλλοντικές πιέσεις.

Διαβάστε περισσότερα στο ygeiamou.gr