Η μουσική εκπαιδεύει τον «μαέστρο» του εγκεφάλου

Η μουσική εκπαίδευση συμβάλλει στην ανάπτυξη της λειτουργίας του εγκεφάλου, στη μάθηση αλλά και στη θεραπεία νευροεκφυλιστικών παθήσεων.

Αποτελέσματα μελετών έδειξαν ότι, ακόμη και ύστερα από δύο εβδομάδες μουσικής εκπαίδευσης, σημειώνεται βελτίωση στην εγκεφαλική λειτουργία, ενώ μακροπρόθεσμα η εντατική ενασχόληση με τη μουσική προκαλεί σημαντικές αλλαγές τον εγκέφαλο, οι οποίες μπορεί να αποδειχτούν προστατευτικές για παθήσεις του εγκεφάλου, όπως οι άνοιες και η νόσος Αλτσχάιμερ.

"Η μουσική εκπαιδεύει τον 'μαέστρο' του εγκεφάλου, δηλαδή το πρόσθιο φλοιό, ο οποίος συντονίζει τη λειτουργία του" αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ερευνητής στο Institute for Biomagnetism and Biosignalanalysis του Πανεπιστημίου του Munster της Γερμανίας Ευάγγελος Παρασκευόπουλος, ο οποίος έχει κάνει τρεις διαφορετικές έρευνες σχετικά με την επίδραση των οπτικοακουστικών ερεθισμάτων στη λειτουργία του εγκεφάλου, βασιζόμενος στη σύγκριση μαγνητοεγκεφαλογραφικών καταγραφών συνολικά 150 ατόμων.

"Στην πρώτη έρευνα, συγκρίνοντας μουσικούς με μη μουσικούς είδαμε ότι πολλές περιοχές του εγκεφάλου είναι περισσότερο ανεπτυγμένες στους μουσικούς. Το δεύτερο σκέλος ερευνών αφορούσε 60 άτομα, που πέρασαν από βραχυπρόθεσμη μουσική εκπαίδευση περίπου δυο εβδομάδων, με ένα δικό μας πρωτόκολλο εκπαίδευσης. Τα 30 από αυτά τα άτομα έκαναν μαθήματα πιάνου και τα άλλα 30 εκπαιδεύτηκαν σε μια οπτικοακουστική αντιστοιχία, δηλαδή τους μαθαίναμε απλά να διαβάζουν τη μουσική.

Σε αυτό το σκέλος της έρευνας είδαμε ότι, όχι μόνο ο ακουστικός φλοιός, αλλά και κέντρα του εγκεφάλου, τα οποία ασχολούνται περισσότερο με αφηρημένες διεργασίες σκέψης και οργανώνουν τον υπόλοιπο εγκέφαλο, εκπαιδεύονται σαν ένας 'μαέστρος' του εγκεφάλου και λειτουργούν καλύτερα ύστερα από μόλις δύο εβδομάδες τέτοιου είδους εκπαίδευσης" εξηγεί ο κ. Παρασκευόπουλος.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η μουσική εκπαίδευση βοηθάει στη θεραπεία νευρολογικών παθήσεων και σίγουρα αναπτύσσει πιο υγιείς εγκεφάλους στον υγιή πληθυσμό. Οι πιο έντονες και πιο αποτελεσματικές αλλαγές, όμως, παρατηρούνται στα παιδιά. Μάλιστα, η ηλικία περίπου των επτά ετών είναι εκείνη στην οποία παρατηρούνται οι μεγαλύτερες αλλαγές.

"Μετά την ηλικία των επτά ετών, οι αλλαγές δεν σταματούν. Συνεχίζονται και στην ενήλικη ζωή. Υπάρχουν πολλά στοιχεία που έχουν να κάνουν είτε με τη γλώσσα είτε με βασικότερα επίπεδα επεξεργασίας του εγκεφάλου, όπου βλέπουμε σημαντικές αλλαγές προς το καλύτερο.

Ακόμη και δύο εβδομάδες σχετικά εντατικής μουσικής εκπαίδευσης μπορούν σε έναν ενήλικα να προκαλέσουν σημαντικές αλλαγές, οι οποίες μπορεί να αποδειχτούν και πολύ προστατευτικές για διάφορες εκφυλιστικές παθήσεις του εγκεφάλου, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και άλλου είδους άνοιες.

Η μουσική διευκολύνει τη μάθηση νέων πραγμάτων και αναπτύσσει λειτουργίες του εγκεφάλου που όλοι διαθέτουμε, αλλά δεν χρησιμοποιούμε τόσο πολύ. Στις βραχυπρόθεσμες αλλαγές παρατηρούμε ότι δυναμώνουν τα ίδια τα κέντρα του εγκεφάλου, τα οποία επεξεργάζονται τις οπτικοακουστικές πληροφορίες, ενώ σε μακροπρόθεσμο επίπεδο άλλα κέντρα του εγκεφάλου αναλαμβάνουν δράση και προστίθενται στα ήδη υπάρχοντα.

Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πολυεπίπεδη πλαστικότητα του εγκεφάλου, η οποία καθοδηγείται από τη μουσική εκπαίδευση" προσθέτει ο κ. Παρασκευόπουλος.

Τα αποτελέσματα των μελετών του κ. Παρασκευόπουλου παρουσιάστηκαν, πρόσφατα, σε ημερίδα με θέμα την ανάλυση νευροεπιστημονικών (μαγνητοεγκεφαλογραφικών) δεδομένων, που διοργάνωσε η ερευνητική ομάδα του έργου "Σθένος" του Ιατρικού Τμήματος του ΑΠΘ.

Ο Ευάγγελος Παρασκευόπουλος γεννήθηκε το 1980, σπούδασε Ψυχολογία στο ΑΠΘ, συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές με αντικείμενο τη Γνωστική Ψυχολογία στο ίδιο Πανεπιστήμιο και έκανε διδακτορικό με αντικείμενο τις Γνωστικές Νευροεπιστήμες και τη Μαγνητοεγκεφαλογραφία στο Institute for Biomagnetism and Biosignalanalysis του Πανεπιστημίου του Munster. Έχει επίσης σπουδάσει Θεωρία της Μουσικής και έχει διπλώματα Αρμονίας, Αντίστιξης και Φούγκας.

Έχει πάρει υποτροφία έρευνας για το πρόγραμμα, με θέμα την αλληλεπίδραση της μουσικής αντίληψης και της γλώσσας από το Υπουργείο Παιδείας και δια Βίου Μάθησης και το 2012 βραβεύτηκε από το ερευνητικό δίκτυο NeuroNRW του Υπουργείου Καινοτομίας Επιστημών και Έρευνας της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας για τη συμμετοχή του στο διαγωνισμό αναρτημένης ανακοίνωσης νέου νευροεπιστήμονα "NeuroVisionen".