Η απραξία επηρεάζει τον εγκέφαλο

Μια σειρά μελετών έχει δείξει ότι η άσκηση μπορεί να αναδιαμορφώσει τον εγκέφαλο υποκινώντας τη δημιουργία νέων εγκεφαλικών κυττάρων και προκαλώντας αλλαγές. Μια αξιοσημείωτη νέα έρευνα, όμως, φανερώνει ότι πλέον και η αδράνεια μπορεί να έχει επιπτώσεις στον εγκέφαλο.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, έρευνα, που έγινε σε ποντίκια αλλά είναι πιθανό να έχει ανάλογα αποτελέσματα και σε ανθρώπους, έδειξε ότι η καθιστική ζωή αλλάζει το σχήμα ορισμένων νευρώνων κατά τέτοιο τρόπο ώστε να επηρεάζεται σημαντικά όχι μόνο ο εγκέφαλος αλλά και η καρδιά. Τα ευρήματα ίσως βοηθήσουν τους ερευνητές να εξηγήσουν, ως ένα βαθμό, το λόγο για τον οποίο η καθιστική ζωή κάνει κακό στην υγεία μας.

Μέχρι πριν 20 χρόνια περίπου, οι περισσότεροι επιστήμονες πίστευαν ότι η δομή του εγκεφάλου παρέμενε αμετάβλητη στους ενηλίκους, ότι δεν υπήρχε δυνατότητα δημιουργίας νέων κυττάρων, αλλαγής της μορφής των ήδη υπαρχόντων ή η κατά οποιοδήποτε τρόπο αλλαγή της φυσιολογίας του εγκεφάλου στην ενήλικη ζωή. Τα τελευταία χρόνια όμως, μελέτες στον τομέα της νευρολογίας έδειξαν ότι ο εγκέφαλος διατηρεί την πλαστικότητά του ή την ικανότητα αναδιαμόρφωσής του καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Σύμφωνα με μελέτες, η άσκηση φαίνεται ότι επηρεάζει θετικά την αναδιάρθρωση του εγκεφάλου.

Όμως δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία σχετικά με την απραξία και τις πιθανές επιπτώσεις της στη δομή και στη λειτουργία του εγκεφάλου. Προς τούτο, επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Wayne State αλλά και άλλα ιδρύματα συγκέντρωσαν δώδεκα ποντίκια τα οποία εγκατέστησαν σε κλουβιά. Τα μισά ποντίκια τοποθετήθηκαν σε κλουβιά με τροχούς στους οποίους μπορούσαν να τρέχουν κατά βούληση. Στα ποντίκια αρέσει το τρέξιμο, και έτσι αυτά έτρεχαν περίπου τρία μίλια την ημέρα.

Τα άλλα μισά ποντίκια τοποθετήθηκαν σε κλουβιά χωρίς τροχούς και δεν είχαν καμία δραστηριότητα. Μετά από περίπου τρεις μήνες ανάπαυσης ή τρεξίματος, οι επιστήμονες ενέχυσαν στα ποντίκια σκιαγραφικό υγρό με στόχο να τονίσουν τους νευρώνες του ρυγχιαίου πλαγιοκοιλιακού προμήκη, ενός σκοτεινού τμήματος του εγκεφάλου που ελέγχει την αναπνοή και

άλλες παθητικές λειτουργίες βασικές για τη ζωή.

Ο ρυγχιαίος πλαγιοκοιλιακός προμήκης ελέγχει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα το οποίο μεταξύ άλλων ελέγχει την αρτηριακή πίεση διαφοροποιώντας τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων.

Παρόλο που τα περισσότερα στοιχεία σχετικά με τη λειτουργία του ρυγχιαίου πλαγιοκοιλιακού προμήκη έχουν προκύψει από έρευνα σε ζώα, απεικονιστικές μελέτες σε ανθρώπους δείχνουν ότι η περιοχή αυτή είναι ίδια σε ανθρώπους και ζώα ενώ είναι αρκετές οι ομοιότητες και ως προς τη λειτουργία της.Ένα καλά ρυθμιζόμενο συμπαθητικό νευρικό σύστημα ελέγχει με ακρίβεια τη συστολική λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων, και επιτρέπει κατά συνέπεια στα ζώα να ξεφύγουν, για παράδειγμα, από έναν κίνδυνο ή στον άνθρωπο να σηκωθεί από την καρέκλα του γραφείου του χωρίς να λιποθυμήσει. Έχει αποδειχθεί όμως ότι όταν το συμπαθητικό νευρικό σύστημα είναι υπερευαίσθητο το άτομο αντιμετωπίζει προβλήματα, αναφέρει ο Patrick Mueller, αναπληρωτής καθηγητής φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο Wayne State.

Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η υπερευαισθησία του νευρικού συστήματος μπορεί να αποτελέσει αιτία καρδιαγγειακής νόσο, καθώς η συστολική λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων είτε αυξάνεται

είτε μειώνεται σε σημαντικό βαθμό με αποτέλεσμα την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και τη πρόκληση καρδιαγγειακής βλάβης.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα θα αντιδράσει με τρόπο σπασμωδικό και επικίνδυνο, αν λαμβάνει πολλά αλλά και πολύπλοκα μηνύματα από τους νευρώνες του ρυγχιαίου πλαγιοκοιλιακού προμήκη.

Όταν οι επιστήμονες εξέτασαν τους εγκεφάλους των ποντικιών που χρησιμοποιήθηκαν για τη μελέτη μετά από διάστημα περίπου δώδεκα μηνών έντονης δραστηριότητας ή απόλυτης απραξίας,

διαπίστωσαν σημαντικές διαφορές στη μορφή ορισμένων νευρώνων της συγκεκριμένης περιοχής του εγκεφάλου. Οι νευρώνες στους εγκεφάλους των δραστήριων ποντικιών είχαν διατηρήσει την

ίδια περίπου μορφή που είχαν κατά την εκκίνηση της μελέτης και λειτουργούσαν κανονικά. Όμως, αρκετοί από τους νευρώνες των εγκεφάλων των αδρανών ποντικιών είχαν αναπτύξει περισσότερες

διακλαδώσεις. Υπό κανονικές συνθήκες οι διακλαδώσεις αυτές συνδέουν τους υγιείς νευρώνες με το νευρικό σύστημα. Αλλά οι συγκεκριμένοι νευρώνες διέθεταν πολλές περισσότερες διακλαδώσεις

από το φυσιολογικό και ως εκ τούτου ήταν πιο ευαίσθητοι και επιρρεπείς να στείλουν τυχαία και ακανόνιστα μηνύματα στο νευρικό σύστημα. Στην πράξη, η διαφοροποίηση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την υπερδιέγερση του συμπαθητικού συστήματος από τους νευρώνες και την πιθανή αύξηση της αρτηριακής πίεσης και την ανάπτυξη καρδιακών παθήσεων.

Το εύρημα αυτό είναι σημαντικό καθώς ενισχύει τις έως τώρα γνώσεις μας ως προς τις επιπτώσεις της αδράνειας και τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιακών παθήσεων, αναφέρει ο Dr. Mueller. Η έρευνα όμως επισημαίνει και τον τρόπο με τον όποιο η αδράνεια μπορεί να αλλάξει τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου.