Θάνος Ασκητής: Μπορεί μια σχέση να κρατηθεί μονογαμική;

Στην εποχή μας θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα όρια των ανθρώπινων σχέσεων αλλάζουν με ταχύτατους ρυθμούς. Υπό το πρίσμα του γενικευμένου στρες που χαρακτηρίζει τις αλλεπάλληλες κοινωνικές μεταβάσεις, οι άνθρωποι σήμερα αποζητούν περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εποχή τη στιγμιαία και ευκαιριακή ηδονή, τόσο μέσα από τον υπερκαταναλωτισμό τους όσο και μέσα από τις διαπροσωπικές και ερωτικές τους σχέσεις.

Γυναίκες όμορφες, δυναμικές και έξυπνες ξεπροβάλλουν ως στολίδια στην καθημερινότητα των ανδρών. Εκείνοι, στιβαροί, ευφυείς και κοινωνικοί γοητεύονται και μαγνητίζουν τα βλέμματα. Αλλοι γεύονται τον έρωτα μέσα από πολλές και διαφορετικές σχέσεις και κάποιοι άλλοι εμμένουν σε μία και μοναδική δέσμευση. Καθένας επιλέγει τη στάση ζωής που πιστεύει ότι τον κάνει περισσότερο ευτυχισμένο. Ορισμένοι εξιδανικεύουν την πολυγαμία σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσουν την αναποφασιστικότητά τους, ενώ άλλοι εξυμνούν τη μονογαμία προκειμένου να υπερκαλύψουν τον φόβο της μοναχικότητάς τους. 

Εντέλει, όμως, για τι από τα δύο προορίζεται ο άνθρωπος; Κανένας επιστήμονας μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να δώσει σαφή απάντηση στο ερώτημα. Από τη μία, αρκετοί μελετητές υποστηρίζουν ότι η μονογαμία έρχεται σε αντίθεση με τις εξελικτικές παρορμήσεις του ανθρώπου που θέλει να προάγει τα γονίδιά του στις επόμενες γενιές και ότι επομένως τον καταπιέζει βιολογικά. Από την άλλη, κάποιοι πιστεύουν ότι η μονογαμία ευνοήθηκε ως κοινωνικός θεσμός ανά τους αιώνες, προκειμένου να διασφαλίσει την επιβίωση του ανθρώπινου είδους μέσα από τη συγκρότηση ομάδων. 

Στο σημείο αυτό αξίζει να διευκρινίσουμε ότι μονογαμία δεν σημαίνει αποκλειστικά ότι έχω έναν και μοναδικό σεξουαλικό σύντροφο (σεξουαλική μονογαμία). Μπορεί να σημαίνει ότι αναμένω από τον σύντροφό μου να συνεργαστούμε, οι δυο μας, σε μια κοινή πορεία ζωής (κοινωνική μονογαμία), να αποκτήσουμε τα δικά μας παιδιά (γενετική μονογαμία) και τέλος να επισφραγίσουμε τη δέσμευσή μας μέσα από το θεσμό του γάμου και της κοινής συμβίωσης (οικογενειακή μονογαμία). Επίσης, η μονογαμία (σε όλες της τις εκφάνσεις), μπορεί να υφίσταται τόσο εντός όσο και εκτός γάμου και ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό του κάθε ατόμου.

Είτε κάποιος είναι σεξουαλικά μονογαμικός είτε πολυγαμικός, αυτό που έχει τελικά σημασία είναι το πώς αισθάνεται μέσα στις σχέσεις του, ανεξαρτήτως της διάρκειάς τους. Σίγουρα η σεξουαλική και ερωτική ποικιλία εξασφαλίζει περισσότερες εμπειρίες για τον άνδρα και τη γυναίκα, τους «ανανεώνει» και τους βοηθάει να ανακαλύψουν τις διαφορετικές πλευρές του εαυτού τους. Από την άλλη, η μονογαμία, παρά το γεγονός ότι έχει ταυτιστεί σε κάποιες περιπτώσεις με τη μονοτονία και τη ρουτίνα, στην πραγματικότητα βοηθάει τον άνθρωπο να αισθανθεί περισσότερο σημαντικός (μοναδικός) και του παρέχει μεγαλύτερη συναισθηματική ασφάλεια σε βάθος χρόνου. Η αλήθεια είναι ότι ο άνθρωπος σήμερα είναι ελεύθερος να επιλέξει τον τρόπο ζωής που τον κάνει να αισθάνεται περισσότερο ολοκληρωμένος.

Οι όροι «πολυγαμία» και «μονογαμία» δεν είναι απόλυτοι και κάποιος μπορεί να προσαρμόσει την επιλογή του ανάλογα με τις ανάγκες του σε κάθε στάδιο της ζωής του. Ορισμένοι επιστήμονες συνοψίζουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη της μονογαμίας για την ψυχική και σωματική υγεία. Η μονογαμία καλλιεργεί τη συναισθηματική οικειότητα ανάμεσα στους συντρόφους και τους βοηθάει να αναπτύξουν μια δυνατή, προστατευτική και στοργική σχέση. Η ποιότητα της σεξουαλικής ζωής στο εσωτερικό των μονογαμικών σχέσεων συνήθως αναβαθμίζεται στο πέρασμα του χρόνου. Οι σύντροφοι αποκτούν μεγαλύτερη σωματική εξοικείωση και μαθαίνουν να κορυφώνουν με πολύ πιο απολαυστικό τρόπο. Από την άποψη της υγείας, ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα της μονογαμίας είναι η μείωση του κινδύνου για την απόκτηση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Η μονογαμία ενθαρρύνει τη δημιουργία ενός πιο σταθερού και ασφαλούς οικογενειακού περιβάλλοντος για την ψυχική ανάπτυξη των μελλοντικών απογόνων ενός ζευγαριού.

Επίσης καταγράφονται αρκετά ερευνητικά δεδομένα τα οποία αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι που ζουν σε μονογαμικές σχέσεις ζουν περισσότερα χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, οι άνδρες τείνουν να ακολουθούν λιγότερο ανθυγιεινές συνήθειες, ενώ οι γυναίκες εμφανίζουν μειωμένα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης.



Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, τηλ.: 210 7789890, δωρεάν Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας 210 7797979 - Δευτέρα - Παρασκευή 10.00-14.00 και 16.00-20.00. Για θέματα άρθρων που θα θέλατε να γραφτούν, παρακαλώ ενημερώστε μας (e-mail: thanosaskitis@askitis.gr)