Παγκόσμια έρευνα: Πώς οι ανύπαρκτοι νόμοι δίνουν το «οκ» στους βιαστές

Από τον Λίβανο, όπου ο βιαστής μπορεί να αποφύγει την τιμωρία αν παντρευτεί το θύμα του μέχρι την Ινδία, όπου ο βιασμός εντός γάμου είναι νόμιμος, η πλημμελής νομοθεσία επιτρέπει την ύπαρξη μιας "επιδημίας σεξουαλικής βίας", αναφέρει σε έκθεσή της που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα η οργάνωση Equality Now.

Η έκθεση με τίτλο "Παγκόσμια Αισχύνη: Η Παγκόσμια Επιδημία Βιασμών" συντάχθηκε με τη βοήθεια του Παγκόσμιου Δικηγορικού Συλλόγου.

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε σχετικά με την υπάρχουσα νομοθεσία σε 73 χώρες αποφάνθηκε ότι οι βιαστές μπορούν να αποφύγουν την τιμωρία αν παντρευτούν το θύμα τους σε τουλάχιστον εννέα χώρες περιλαμβανομένων του Μπαχρέιν, του Ιράκ, των Φιλιππίνων, του Τατζικιστάν και της Τυνησίας.

Ο βιασμός στον γάμο επιτρέπεται δια νόμου σε τουλάχιστον δέκα από τις χώρες που εξέτασε η οργάνωση. Ανάμεσά τους η Γκάνα, το Λεσότο, το Ομάν, η Σιγκαπούρη και η Σρι Λάνκα.
Μάλιστα σε τέσσερις από αυτές, ο βιασμός στον γάμο επιτρέπεται ακόμη και αν "η σύζυγος" είναι παιδί και ο γάμος παράνομος, ανέφεραν οι ερευνητές.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, το Βέλγιο και η Ελλάδα συγκαταλέγονται στις χώρες όπου ο βιαστής μπορεί να γλιτώσει την τιμωρία.

Η έκθεση διαπίστωσε ότι στην Ελλάδα, τη Σερβία, τη Ρωσία και την Ταϊλάνδη οι δράστες μπορούν, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, να εξαιρούνται από την τιμωρία, όπως για παράδειγμα αν το κορίτσι "θεωρείται πολύ νεαρό για να συναινέσει" σε σεξουαλική πράξη.

Η έκθεση αναφέρει ότι ο βιασμός είναι μια παγκόσμια επιδημία που πλήττει εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια, αλλά η νομοθεσία δεν τις προστατεύει. Όπως υποστηρίζεται στην έκθεση, οι ανεπαρκείς νόμοι περνούν το μήνυμα ότι ο βιασμός δεν είναι σοβαρό αδίκημα και μεταθέτουν το στίγμα της ντροπής στο θύμα και όχι στον θύτη.

Περίπου το 35% των γυναικών παγκοσμίως έχουν βιώσει σωματική ή σεξουαλική βία, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Ένα στα δέκα κορίτσια ή 120 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως έχουν βιώσει την "σεξουαλική επαφή ή σεξουαλικές πράξεις" δια της βίας κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Η διευθύντρια του νομικού τμήματος της οργάνωσης και συγγραφέας της έκθεσης Αντόνια Κέρκλαντ δήλωσε: "Η έκθεση αυτή σαφώς δείχνει ότι οι γυναίκες θεωρούνται από τον νόμο λιγότερο ίσες από τους άνδρες. Το μήνυμά μας προς τις κυβερνήσεις είναι ότι θα πρέπει να αναθεωρήσουν την νομοθεσία τους, την πολιτική τους ως προς την σεξουαλική βία ώστε να εξαλείψουν τις διακρίσεις. Θα πρέπει να συνεργάζονται με γυναικείες οργανώσεις, με οργανώσεις θυμάτων βιασμού και μόνο τότε θα αποκτήσουμε έναν κόσμο που θα σέβεται τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών".

Μεταξύ των χειρότερων νόμων, λέει η ίδια, είναι εκείνοι που επιτρέπουν στους βιαστές και στους δράστες σεξουαλικών αδικημάτων την ατιμωρησία αν συμφωνήσουν να παντρευτούν το θύμα.

"Οι νόμοι αυτοί προωθούν την βία και τα θύματα θυματοποιούνται εκ νέου".

Η Κέρκλαντ επικαλέστηκε την τραγική περίπτωση της Αμινά Φιλαλί από το Λαράς κοντά στην Ταγγέρη, η υπόθεση της οποίας προκάλεσε διαμαρτυρίες εναντίον ενός νόμου στο Μαρόκο που επιτρέπει στους βιαστές την ατιμωρησία αν παντρευτούν τα θύματά τους. Η 16χρονη Φιλαλί αυτοκτόνησε όταν υποχρεώθηκε να παντρευτεί τον βιαστή της.

Η υπόθεση αυτή οδήγησε σε αλλαγή του νόμου στο Μαρόκο το 2014, έπειτα από εκστρατεία μη κυβερνητικών οργανώσεων περιλαμβανομένης της Equality Now.

Η έκθεση ακολουθεί μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία διαπίστωσε ότι 155 από τις 173 χώρες έχουν νόμους που περιορίζουν τις οικονομικές ευκαιρίες για τις γυναίκες. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται έντονα στη Μέση Ανατολή και στη βόρεια Αφρική, κυρίως σε ό,τι αφορά τις ευκαιρίες για εργασία και για ελευθερία κινήσεων των γυναικών.

Σύμφωνα με τους στόχους ανάπτυξης που υιοθέτησε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2015, οι κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί να τερματίσουν τη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών σε παγκόσμιο επίπεδο μέχρι το 2030.

Μια άλλη διαπίστωση κομβικής σημασίας είναι ότι οι ποινές που επιβάλλονται για την σεξουαλική συνεύρεση επί πληρωμή με ανήλικο τυχαίνει να είναι πολύ πιο ήπιες σε σχέση με άλλες μορφές βιασμού παιδιού. Στην Ινδονησία για παράδειγμα, η ποινή προβλέπει μέχρι και 15ετή κάθειρξη για βιασμό αλλά μέχρι πενταετή φυλάκιση για πληρωμένο σεξ με ανήλικο.

Σε 15 από τις 82 νομοθεσίες που εξετάστηκαν, περιλαμβανομένων εκείνων του Βελγίου, της Ολλανδίας, του Λουξεμβούργου, της Ιορδανίας αλλά και της Νιγηρίας, του Πακιστάν, του Αφγανιστάν και της Υεμένης, ο βιασμός αντιμετωπίζεται ως ζήτημα ηθικής και όχι βίας.

Η έκθεση υπογραμμίζει την ύπαρξη νόμων ή πρακτικών που εμποδίζουν την έρευνα για την σεξουαλική βία και απαιτούν την συμμετοχή μαρτύρων και άλλων "υπερβολικά επώδυνων αποδεικτικών στοιχείων" σε χώρες όπως η Ισπανία, το Λουξεμβούργο, το Μαρόκο.

Μια ιδιαίτερα οδυνηρή περίπτωση που αναφέρεται στη μελέτη αφορά την "Σαμάνθα", μία 16χρονη μαθήτρια από την Σιέρα Λεόνε, της οποίας ο καθηγητής της ζητούσε συχνά να του μεταφέρει νερό στο σπίτι με αντάλλαγμα τους καλούς βαθμούς και άλλες σχολικές διευκολύνσεις. Την κακοποίησε και την βίασε και η Σαμάνθα έμεινε έγκυος. Παρά τις προσπάθειες της οικογένειάς της, ο καθηγητής συνέχισε να εργάζεται, ενώ η Σαμάνθα αποβλήθηκε από το σχολείο εξαιτίας της εγκυμοσύνης της.

Η Κέρκλαντ υποστηρίζει ότι η έκθεση είναι ένα κάλεσμα σε δράση, όχι μόνο για τις 73 αναφερόμενες χώρες αλλά και για τους ακτιβιστές και όσους επιδιώκουν την μεταρρύθμιση των νόμων που κάνουν διακρίσεις εις βάρος των γυναικών. Στην έκθεση περιέχονται σύνδεσμοι διαφόρων εκστρατειών για την νομική μεταρρύθμιση σε χώρες όπως η Αίγυπτος, ο Λίβανος, η Ινδία, η Μάλτα, η Παλαιστίνη, η Παραγουάη, η Σιέρα Λεόνε, η Σιγκαπούρη και η Συρία.

Η Equality Now θα καταθέσει τον Ιούνιο σχετικό αίτημα προς το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.

Η έκθεση αναγνωρίζει ότι η σεξουαλική βία διαπράττεται και εις βάρος αγοριών και ανδρών αλλά επικεντρώνεται στις γυναίκες και στα κορίτσια επειδή οι περισσότεροι δράστες είναι άνδρες και πολλοί νόμοι είναι ακραία σεξιστικοί εις βάρος των γυναικών.