Πώς οι «υπεράνθρωποι» Σέρπα των Ιμαλαΐων τα καταφέρνουν με λίγο οξυγόνο

Οι Σέρπα των Ιμαλαΐων έχουν εξελιχθεί σταδιακά σε υπεράνθρωπους ορειβάτες, επειδή το σώμα τους έχει αποκτήσει την ικανότητα να παράγει ενέργεια με τρομερά αποδοτικό τρόπο, ακόμη κι αν το οξυγόνο είναι ελάχιστο, όπως στην κορυφή του Έβερεστ.

Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα μιας νέας βρετανικής επιστημονικής έρευνας, η οποία για πρώτη φορά αποκρυπτογράφησε σε τόσο εξονυχιστικό βαθμό τα βιολογικά μυστικά του ορεινού λαού των Σέρπα, που ζουν κυρίως στο Νεπάλ και στο Σικίμ της Ινδίας.

Οι ερευνητές των πανεπιστημίων του Κέιμπριτζ και του Σαουθάμπτον, με επικεφαλής τον δρα 'Αντριου Μάρεϊ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), παρακολούθησαν από κοντά δύο ομάδες Σέρπα που έκαναν μια σταδιακή ανάβαση στο Έβερεστ, σε ύψος έως 5.300 μέτρων.

Οι επιστήμονες πήραν επί τόπου δείγματα αίματος και έκαναν βιοψίες μυών σε διαδοχικά χρονικά διαστήματα. Διαπιστώθηκε ότι τα μιτοχόνδρια (τα «ενεργειακά εργοστάσια» των κυττάρων) των Σέρπα είναι πολύ πιο αποδοτικά στη χρησιμοποίηση του πιο αραιού οξυγόνου για να παράγουν το μόριο της τριφωσφορικής αδενοσίνης (ΑΤΡ), που λειτουργεί ως «βιολογική μπαταρία» μέσα στο σώμα, αποθηκεύοντας και απελευθερώνοντας ενέργεια όποτε χρειασθεί.

Ακόμη, οι Σέρπα εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα οξείδωσης (καύσης) των λιπών στους μυς τους, πράγμα που επίσης σημαίνει ότι είναι πιο αποδοτικοί στην παραγωγή ενέργειας. Επίσης, ενώ σε όλους σχεδόν τους ανθρώπους που ανεβαίνουν σε μεγάλα ύψη, τα επίπεδα των ελευθέρων ριζών στο σώμα τους αυξάνουν γρήγορα, στους Σέρπα συνεχίζουν να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα ανεξαρτήτως υψομέτρου.

Οι μετρήσεις έδειξαν ότι το σώμα των Σέρπα λειτουργεί με την ίδια ενεργειακή αποδοτικότητα τόσο σε χαμηλό, όσο και σε μεγάλο υψόμετρο, κάτι που δείχνει ότι γεννιούνται έτσι.

«Οι Σέρπα έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια σε μεγάλα υψόμετρα, συνεπώς δεν προκαλεί έκπληξη ότι έχουν προσαρμοσθεί, ώστε να γίνουν πιο αποδοτικοί στη χρήση του οξυγόνου και στην παραγωγή ενέργειας. Όταν εμείς οι υπόλοιποι από μέρη με χαμηλό υψόμετρο περνάμε κάποιο χρόνο σε μεγάλο υψόμετρο, τα σώματά μας προσαρμόζονται σε ένα βαθμό για να γίνουν σαν των Σέρπα, αλλά ασφαλώς δεν μπορούμε να φθάσουμε στη δική τους αποτελεσματικότητα», δήλωσε ο Μάρεϊ.

Οι επιστήμονες, μελετώντας τους Σέρπα, ελπίζουν να καταλάβουν γιατί μερικοί άνθρωποι που υποφέρουν από έλλειψη οξυγόνου (υποξία), τα πάνε πολύ χειρότερα στις μονάδες εντατικής θεραπείας από ό,τι άλλοι, με συνέπεια να χάνουν τελικά τη ζωή τους.

Οι βιολογικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων είναι ορατές στο Έβερεστ. Ενώ οι περισσότεροι ορειβάτες χρειάζονται έξτρα οξυγόνο για να φθάσουν στην κορυφή (8.848 μέτρα), μερικοί -οι Σέρπα αλλά και κάποιοι άλλοι- καταφέρνουν να το κάνουν χωρίς πρόσθετο οξυγόνο. Δύο μάλιστα Σέρπα έχουν γίνει διάσημοι, καθώς έχουν κατορθώσει να ανέβουν στην κορυφή του ψηλότερου βουνού της Γης 21 φορές!

Οι πρώτες ενδείξεις ανθρώπων στο οροπέδιο του Θιβέτ χρονολογούνται προ 30.000 ετών περίπου, ενώ οι πρώτοι μόνιμοι οικισμοί πριν από 6.000 έως 9.000 χρόνια. 'Αρα, οι Σέρπα είχαν αρκετό χρόνο στην εξελικτική πορεία τους προκειμένου να προσαρμοσθούν για να αναπτύξουν τις υπεράνθρωπες ικανότητές τους.