Η αγάπη για τις trash ταινίες αποτελεί δείγμα υψηλής ευφυίας, αποκαλύπτει έρευνα

Η φράση «είναι τόσο κακό, που καταλήγει να είναι καλό» εκφράζει με απόλυτη ακρίβεια τα συναισθήματα των σινεφίλ που δείχνουν μια ιδιαίτερη προτίμηση για τις ταινίες β' (ή και... γ') διαλογής, απολαμβάνοντας κάθε δευτερόλεπτο υπερβολικής ερμηνείας, κακογραμμένου σεναρίου και άθλιου φωτισμού.

Άνθρωποι που σε καμία περίπτωση δεν θα σπαταλούσαν τον χρόνο τους διαβάζοντας ένα κακό βιβλίο ή πηγαίνοντας σε μια έκθεση ενός ατάλαντου καλλιτέχνη, πολλές φορές απολαμβάνουν όσο τίποτε άλλο μια κακή ταινία, αναζητώντας όλο και περισσότερα άγνωστα «διαμάντια» του trash cinema με ενθουσιασμό.

Τι αποκαλύπτει όμως η αγάπη για τις trash ταινίες, που σε μερικούς από εμάς φτάνει στα όρια εθισμού, ενώ σε άλλους προκαλεί απλώς απορία και απαξίωση; Για πρώτη φορά, ο ακαδημαϊκός κόσμος επιχείρησε να απαντήσει σε αυτό το φλέγον ερώτημα, μέσω μια μελέτης που δημοσιεύτηκε αυτή την εβδομάδα στο περιοδικό Poetics με αντικείμενο τις trash ταινίες και τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που γοητεύονται από αυτές.


 
«Με την πρώτη ματιά, μοιάζει παράδοξο να βλέπει κάποιος οικειοθελώς μια κακοφτιαγμένη ή ακόμα και αισθητικά ενοχλητική ταινία και να την απολαμβάνει», γράφει στη μελέτη ο Keyvan Sarkhosh, καθηγητής στο ίδρυμα ερευνών Max Planck Institute for Empirical Aesthetics.

Η ομάδα προσπάθησε αρχικά να προσδιορίσει τα ακριβή χαρακτηριστικά που καθιστούν μια ταινία «trash» (σκουπίδι). Οι περισσότεροι ερωτηθέντες της έρευνας απάντησαν ότι το σημαντικότερο χαρακτηριστικό μιας τέτοιας ταινίας είναι η «φτήνια». Το πιο συνηθισμένο παράδειγμα είναι οι ταινίες τρόμου ιδιαίτερα χαμηλού budget, που παράγονται κάθε χρόνο ανά δεκάδες στοχεύοντας στο αφοσιωμένο κοινό τους, το οποίο λατρεύει τις splatter σκηνές και το αίμα στο χρώμα της κέτσαπ.


 
Ένας σημαντικός παράγοντας στο φαινόμενο της αγάπης για το trash cinema είναι προφανώς η «ειρωνική παρακολούθηση». Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων που βλέπουν αυτές τις ταινίες είναι σινεφίλ, των οποίων η απόλαυση πηγάζει από την ανάλυση της αξίας της παραγωγής, του διαλόγου και της δομής της πλοκής. Επίσης, πρόκειται για άτομα έξυπνα και συνήθως μορφωμένα.

«Οι εν λόγω ταινίες παρουσιάζουν ενδιαφέρουν στους θεατούς που ψάχνουν κάτι διαφορετικό από το mainstream cinema. Έχουμε να κάνουμε με ένα κοινό με μορφωτικό επίπεδο υψηλότερο του μέσου όρου, που αποτελείται από "πολιτισμικά παμφάγους θεατές". Αυτοί οι θεατές ενδιαφέρονται για ένα ευρύ φάσμα  καλλιτεχνικών δημιουργιών, πέρα από τα παραδοσιακά όρια της εκλεπτυσμένης και ποπ κουλτούρας», εξηγεί ο Keyvan Sarkhosh.