Ψάχνοντας... μια καινούρια σχέση!

Οσο ο καιρός προχωρά και οι άνθρωποι μεγαλώνουν, το θέμα της συντροφικότητας τίθεται πιο έντονα στο μυαλό τόσο του ίδιου του ανθρώπου όσο και του κοινωνικού του περίγυρου. Αυτό το γεγονός προέρχεται τόσο από τη φυσική εξέλιξη της ζωής η οποία προβλέπει το ζευγάρωμα των ανθρώπων για τη δημιουργία των απογόνων, την ανάγκη του ατόμου να επικοινωνεί, να μοιράζεται και να αγαπιέται όσο και την αποφυγή της μοναξιάς. Η έλλειψη συντρόφου γίνεται ιδιαίτερα αισθητή όταν οι συνομήλικοι ξεκινούν να δημιουργούν τις δικές τους οικογένειες αντανακλώντας στο άτομο τη δική του αποτυχία στο κυνήγι της αγάπης. Ταυτόχρονα τα συγγενικά πρόσωπα αναρωτιούνται τι συμβαίνει και το άτομο αυτό δεν συνάπτει σχέσεις.

Δεν είναι λίγες οι φορές που το τηλέφωνο του Ινστιτούτου μας χτυπά και στην άλλη άκρη της γραμμής βρίσκεται κάποιος γονιός που αγωνιά να μάθει αν είναι φυσιολογικό που το παιδί του (30-35 ετών) δεν έχει κάνει ποτέ σχέση. Επίσης, πολλοί έρχονται στο γραφείο ζητώντας να εμπλακούν σε μια σχέση. Το φλέγον ερώτημά τους είναι «γιατί δεν μπορώ να βρω έναν σύντροφο;» και η απάντηση σε αυτό φυσικά δεν είναι κάτι που μπορεί να δοθεί αμέσως από τον ειδικό, ούτε το ζήτημα είναι τόσο απλό. Τι είναι, λοιπόν, αυτό που κάνει τους ανθρώπους να είναι μόνοι;

Οταν κάποιος δεν έχει μπορέσει να δημιουργήσει και να αναπτύξει κάποια σημαντική ρομαντική σχέση στη ζωή του, το πρώτο ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο έχει την επιθυμία για συντροφικότητα. Υφίσταται δηλαδή πραγματική επιθυμία για έναν σύντροφο ή υπάρχουν άλλοι παράγοντες που καταδεικνύουν αυτή τη διάσταση της ζωής του ως αδυναμία; Εφόσον η εμπλοκή σε μια ρομαντική σχέση αφορά εσωτερικές ανάγκες και κίνητρα του ίδιου του ατόμου, τότε το επόμενο που έχουμε να σκεφτούμε είναι οι συντελεστές που τον έχουν εμποδίσει έως τώρα από την εκπλήρωση των επιθυμιών του.

Το πρώτο στάδιο της διερεύνησης αυτής αφορά το κατά πόσο το άτομο είναι ψυχολογικά έτοιμο να συνάψει μια σχέση. Στην εποχή όπου διανύουμε, είναι γνωστό ότι αρκετοί νέοι έχουν εγκλωβιστεί στην οικονομική εξάρτηση από τους γονείς τους, χωρίς να τους δίνεται η ευκαιρία να μπορέσουν να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους, να αναλάβουν τις υποχρεώσεις που έχουν ως ενήλικες και να ωριμάσουν. Αφετέρου βλέπουμε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν καλλιεργήσει τον αυτοθαυμασμό του ατόμου σε βαθμό που αγγίζει τα όρια του ναρκισσισμού. Επομένως, η συναισθηματική ανωριμότητα και η αυτολατρεία δεν αφήνουν χώρο σε ένα πιθανό «εμείς» να αναπτυχθεί. Οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ο εν δυνάμει σύντροφος είναι συγκεκριμένες και όσοι παρεκκλίνουν από αυτές απορρίπτονται αυτόματα ως «μη συμβατοί» και στην πρώτη δυσκολία η προσπάθεια σταματά. Με αυτό τον τρόπο μια γνωριμία δεν καταλήγει ποτέ σε σχέση.

Το δεύτερο στάδιο εμπερικλείει τη διεκδικητική διάθεση και συμπεριφορά. Η εν λόγω συμπεριφορά του ανθρώπου επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως οι προηγούμενες απορριπτικές εμπειρίες στην προσπάθειά του για φλερτ, στερεότυπα γύρω από το «ποιος πρέπει να κάνει την πρώτη κίνηση», η χαμηλή αυτοεκτίμηση, οι γενικότερες αρνητικές σκέψεις σχετικά με την ικανότητά του να αποκτήσει σύντροφο, τραυματικές εμπειρίες εγκατάλειψης στα παιδικά του χρόνια. Επιπλέον, σημαντικό κομμάτι στην έλλειψη διεκδικητικής συμπεριφοράς παίζει και η σεξουαλική δυσλειτουργία στο άτομο. Τα ψυχολογικά προβλήματα που δημιουργούνται λειτουργούν ως ανασταλτικοί παράγοντες στην αναζήτηση συντρόφου, με τον φόβο της απόρριψης και το άγχος της ανεπάρκειας να κυριαρχούν. Γι’ αυτούς τους λόγους, πολλοί άνθρωποι, αν και εκφράζουν λεκτικά την ανάγκη τους για συναισθηματική πρόσδεση και επαφή με ένα άλλο άτομο, δεν κάνουν τίποτα για να την αποκτήσουν. Μένουν στο σπίτι μπροστά στην τηλεόραση και τον υπολογιστή τους, δεν συναναστρέφονται με άλλους εκτός του άμεσου περιβάλλοντός τους, δεν διευρύνουν τον κοινωνικό τους κύκλο, δεν κάνουν γνωριμίες. Φυσική απόρροια αυτού είναι οι πιθανότητες για εύρεση συντρόφου να μειώνονται δραματικά. Ουσιαστικά και πιο απλά μαθαίνουν να ζουν μόνοι τους και βολεύονται στη μοναξιά τους που φαίνεται να τους αρέσει...

Το τρίτο στάδιο έχει να κάνει με το πώς προσεγγίζει το άτομο τους πιθανούς συντρόφους και το τι θέλει να αποκομίσει από αυτούς. Οταν η βαθύτερη επιθυμία είναι η σύναψη σχέσης, πρέπει να αναρωτηθεί αν ο τρόπος που πλησιάζει τον πιθανό σύντροφο είναι ανάλογος. Η ανασφάλεια και το άγχος να εξασφαλίσει την προϋπόθεση της σχέσης ως δεδομένης πνίγουν τον άλλον και αντιδρούν σπασμωδικά προκαλώντας δυσφορία και φόβο, με αποτέλεσμα ο άλλος τελικά να φεύγει βρίσκοντας διάφορες δικαιολογίες! Κι όμως, πιθανά η σχέση αυτή θα είχε συνέχεια αν δεν υπήρχαν η ένταση και η ανάγκη επιβεβαίωσης «τώρα που σε βρήκα πρέπει να μου εγγυηθείς την παρουσία σου και ότι δεν θα την κάνεις!». Ουσιαστικά, έτσι, ξεκινάει η γνωριμία καταδικασμένη στον θάνατο, γιατί η ανυπομονησία και η βιασύνη τη σκοτώνουν. Αυτό, δυστυχώς, λειτουργεί επαναληπτικά, μέσα από την καχυποψία και την αγωνία «να μη χάσω τον χρόνο μου μαζί σου, εάν δεν σκέφτεσαι σοβαρά για μένα».

Αυτός ο φαύλος κύκλος δεν αφήνει περιθώρια να αναπτυχθεί μια καινούρια σχέση όπου ο ένας θα ζήσει μέσα από τον άλλον το γέμισμά της και τη χρονική της διάρκεια, όσο πάει, χωρίς να μπαίνουν όρια και προϋποθέσεις που τελικά την καταστρέφουν.

Παράλληλα, το σεξ είναι ένα κυρίαρχο μέρος της σχέσης δύο ανθρώπων των οποίων η έλξη τούς γνωρίζει και η φαντασίωση τους ταξιδεύει, ενώ το συναίσθημα ακόμη δεν έχει ανοίξει την πόρτα του. Ετσι, λοιπόν, το σεξ είναι το πρώτο μέρος μιας καινούριας κατάστασης μεταξύ δύο ανθρώπων, για τους οποίους η συνέχεια του έργου δίνει καινούριους ρόλους που πλέον θα κυριαρχήσουν στην πορεία ή στο κλείσιμο αυτής της περιπέτειας. Πολλοί πιστεύουν ότι το σεξ το χρειάζεται περισσότερο ο άνδρας που το απαιτεί και το θεωρεί δεδομένο στη νέα γνωριμία, ενώ η γυναίκα αισθάνεται πιο ευάλωτη και υποχρεωμένη για να τον κρατήσει να το δώσει «στον υποψήφιο» αυριανό της σύντροφο. Φυσικά αυτό μπορεί να έχει και αντίστροφη εικόνα, αφού σήμερα η γυναίκα εμπλέκεται πιο εύκολα και πιο γρήγορα στο σεξ, και μάλιστα αισθάνεται ότι ο άνδρας δειλιάζει ή αποφεύγει τη σεξουαλική επαφή κάνοντας τη σχέση να μοιάζει περισσότερο φιλική παρά ερωτική. Αλλωστε η σχέση των δύο φύλων έχει αλλάξει τόσο πολύ που όλα τα σενάρια παίζουν και πολλές φορές καταλήγουν άδοξα μπροστά στον «μεγάλο εραστή», που λέγεται ηλεκτρονικός υπολογιστής.

Αυτό που πρέπει όλοι να καταλάβουμε είναι ότι η διεκδίκηση στο παιχνίδι του έρωτα και του φλερτ είναι η επιλογή μας και κανένας σύντροφος δεν πέφτει σαν μάννα εξ ουρανού αν πρώτοι εμείς δεν τον αναζητήσουμε ενεργά...


* Από τον δρα Θάνο Ε. Ασκητή
Νευρολόγο-Ψυχίατρο, Πρόεδρο του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας