Feldenkrais: Τι είναι και πώς βοηθάει τους ανθρώπους να ξεπεράσουν χρόνιους πόνους

Τι είναι αυτό το Φέλντενκραϊς που ακούγεται ολοένα και περισσότερο τον τελευταίο καιρό; Και γιατί έχει βοηθήσει τόσους ανθρώπους να ξεπεράσουν χρόνιους πόνους κι ενοχλήσεις – χωρίς να χρειαστεί καν να ιδρώσουν; Η Μαριέλα Νέστορα, πρακτικός του Φέλντενκραϊς (και βιολόγος και χορογράφος!) περιγράφει τη δική της πορεία που την οδήγησε να ανακαλύψει και να ασχοληθεί με τη μέθοδο, και εξηγεί με ποιον τρόπο λειτουργεί.

Η Νέστορα ξεκίνησε με μαθήματα ρυθμικής στα 4 και κλασικού χορού στα 6. Το αγαπημένο της βιβλίο μεγαλώνοντας ήταν η εγκυκλοπαίδεια Lifetime Encyclopedia, την οποία άνοιγε κάθε φορά που γυρνούσε από το σχολείο. Περισσότερο απ’ όλα διάβαζε για το ανθρώπινο σώμα και το κύτταρο. «Υπήρχε δηλαδή ένα διπλό ενδιαφέρον από πολύ μικρή ηλικία για την κίνηση του σώματος αλλά και του πως λειτουργεί», σημειώνει. Διόλου τυχαία, ξεκίνησε με σπουδές Βιολογίας στην Αγγλία και εξειδίκευση στη Μοριακή Γενετική του Ανθρώπου. Στο Λονδίνο είναι που άρχισε πάλι το, σύγχρονο πλέον, χορό. «Είχα έναν καθηγητή που άλλαξε τη ζωή μου, τον Άντι Πάπας, ο οποίος έχει και ελληνική καταγωγή. Σπούδασα μετά σύγχρονο χορό και χορογραφία στο London Contemporary Dance School που τώρα λέγεται The Place. Δεν επέστρεψα ποτέ στη βιολογία, ολοκλήρωσα απλά τις σπουδές. Έκτοτε ασχολούμαι με τη χορογραφία. Το 2001 επέστρεψα στην Αθήνα».

Πώς ανακάλυψες όμως το Feldenkrais;
Είχα κάποια προβλήματα με το σκελετό μου. Έψαχνα μόνη μου τρόπους από διαφορετικές εναλλακτικές σκοπιές για να βοηθήσω τον εαυτό μου. Είχα δοκιμάσει πολλά πράγματα. Δοκίμασα τυχαία μια φορά το Feldenkrais, κι εντυπωσιάστηκα. Πήρα την απόφαση μέσα σε δυο μέρες και απλά ξεκίνησα την εκπαίδευση. Κατά τη διάρκειά της, με μεγάλη μου χαρά, εκτός από τη γνώση και τις ανακαλύψεις που είναι έντονες και καταιγιστικές όταν σπουδάζεις κάτι, συνειδητοποίησα ότι είχαν εξαφανιστεί πλήρως οι ενοχλήσεις που είχα.

Με όλη αυτή τη χαρά επέστρεψα στο χορό αλλά ως performer πλέον. Έκανα μια σειρά από σόλο κάποιες καινούργιες συνεργασίας. Ήταν μια περίοδος πολύ έντονης χαράς γιατί μπορούσα ξανά να είμαι και στην άλλη πλευρά. Έχει βοηθήσει και πολύ τον τρόπο που χορογραφώ. Αισθάνομαι ότι όλα συνδέονται. Ένα από τα μαθήματα που κάνουμε στην εκπαίδευση λέγεται Functional Anatomy, ανατομία σε σχέση με την κίνηση. Τότε ήταν που συνέλαβα πως αυτά τα πράγματα που με ενδιέφεραν πάντα, η κίνηση και η βιολογία τέμνονται στο Feldenkrais. Και κατάλαβα πως είμαι στο σωστό μέρος.

Τι θα έλεγες ότι έχει αλλάξει έκτοτε;
Το πρώτο είναι η χαρά που ξαναχόρεψα. Έχει αλλάξει η ποιότητα συγκέντρωσης. Είναι κάτι το οποίο βλέπεις σε οτιδήποτε κάνεις. Ενώ πάντα ζούμε μια ζωή με πολλαπλά πεδία, πολλές δουλειές, ταυτότητες, ρόλους, μεγάλη επιτάχυνση, εγρήγορση, τα πράγματα έρχονται όλο και πιο πυκνά το ένα δίπλα στο άλλο, ειδικά επειδή ζούμε μια ζωή που συνεχίζει να πηγαίνει στην ίδια κατεύθυνση, δεν αλλάζει κάτι. Είναι πολύ σημαντικό εργαλείο αυτή η ικανότητα να συγκεντρωθείς ποιοτικά σε κάτι και μετά να το αφήσεις. Είναι σα να αποκτάς μια καινούργια δεξιότητα, είτε ως μαθητής είτε ως δάσκαλος. Μπορείς με ψυχραιμία να συγκεντρωθείς και όταν είναι, να το αφήσεις και να πας στο επόμενο.

Τι βλέπεις να αλλάζει στη ζωή των ανθρώπων, των μαθητών σου;
Το πρώτο πράγμα που βλέπεις συνήθως είναι η αλλαγή στο σώμα και την κίνηση. Ε, και αυτό φέρνει μεγάλη χαρά! Πολύ συχνά κάποιοι μαθητές, μόλις ξεπεράσουν κάποιο θέμα που έχουν κι αρχίσουν να αισθάνονται καλά, με ρωτάνε που να κάνουν χορό! Γιατί μόλις αισθανθείς καλά με το σώμα σου, λες «θέλω να χορέψω»! Πολύ όμορφο είναι αυτό.

Πώς εφαρμόζεται η τεχνική;
Γίνεται με δυο τρόπους που συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο. Υπάρχουν τα ομαδικά μαθήματα, στα οποία ο δάσκαλος μιλάει και οι μαθητές ακούνε τις λεκτικές οδηγίες και τις μεταφράζουν στο σώμα τους, και οι ατομικές συνεδρίες, στις οποίες ο δάσκαλος προτείνει ήπιες κινήσεις στο σώμα του μαθητή. Η διαφορά είναι ότι το δεύτερο δημιουργείται πάνω στις συγκεκριμένες ανάγκες του μαθητή. Με έναν τρόπο, ενώ μπορεί να τα κάνει κανείς ξεχωριστά, το ένα συμπληρώνει το άλλο.

Τι τη διαφοροποιεί από τις άλλες μεθόδους;
Η διαφοροποίηση είναι ότι πρόκειται για μια μέθοδο εκπαίδευσης, μάθησης. Δεν είναι μια τεχνική, αλλά ένας ολόκληρος δρόμος. Ουσιαστικά παρατηρείς τον τρόπο με τον οποίο κάνεις κάτι, κι έτσι αρχίζει να αυξάνεται η συνείδησή σου για το τι κάνεις. Γιατί υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που νομίζουμε ότι κάνουμε ενώ κάνουμε κάτι άλλο, τόσα που δεν έχουμε παρατηρήσει καν ότι τα κάνουμε. Μπορείς να αλλάξεις συνήθειες και να αλλάξει ο τρόπος που οργανώνεται το σώμα σου και η κίνησή σου. Όλο αυτό όμως είναι τόσο διαφορετικό από τον τρόπο που έχουμε μεγαλώσει στο σχολείο που στηρίζεται στο σωστό και το λάθος, στον κόπο, στο μόχθο, στον κόπο σε βαθμό πόνου. Αποκτάμε την αντίληψη ότι αν πονάς είναι καλό. Σ’ αυτή τη μέθοδο είναι ακριβώς το ανάποδο. Υπάρχουν μαθήματα που φαντάζεσαι την κίνηση, δεν την κάνεις καν. Γι’ αυτό και έχει αποτελέσματα σε ανθρώπους που έχουν σοβαρά προβλήματα.

Σε ποιους απευθύνεται;
Το Feldenkrais απευθύνεται σε όλους. Είναι κάτι που μπορείς να κάνεις από παιδί, μέχρι όποια ηλικία θες. Ουσιαστικά σε βοηθάει να κάνεις καλύτερα, ό,τι είναι αυτό που έχεις να κάνεις. Μπορεί δηλαδή να διευκολύνει κάποιον που είναι χορευτής, ηθοποιός, αθλητής και να βελτιώσει την οργάνωση, τη δεξιότητα και την αντίληψή του, οπότε αλλάζουν οι επιδόσεις του. Για έναν μουσικό, για παράδειγμα, όταν αλλάζει η οργάνωση στο σώμα του, πραγματικά αλλάζει ο ήχος όταν παίζει. Κι από κει και πέρα είναι για ανθρώπους με όλα αυτά τα προβλήματα που συναντάμε καθημερινά με την καθιστική ζωή που ζούμε, με τη μέση και τα ισχία, τα αυχενικά κλπ. Όπως λέει κι ένας άλλος Feldenkrais πρακτικός, αυτή η μέθοδος είναι για τις ανθρώπινες δυνατότητες, τόσο απλά.

Θα μπορούσε κανείς να κάνει Feldenkrais ακόμα κι αν δεν έχει «κάτι»;
Η ικανότητά μας να συνηθίζουμε κάτι και μετά να το βάζουμε στο φόντο είναι μια πολύ σημαντική ικανότητα του εγκεφάλου. Είναι ο τρόπος με τον οποίο απομονώνεις το θόρυβο, αλλά επίσης είναι και όταν πέφτεις και χτυπάς, και μετά βάζεις περισσότερο βάρος στο ένα πόδι για να προστατέψεις το άλλο, και μετά αυτό έχει γίνει συνήθεια, έχει πάει στο πίσω μέρος του εγκεφάλου και δεν παρατηρείς καν ότι το κάνεις. Ενώ, όταν επέλεξες αυτόν τον τρόπο κίνησης, είχες κάθε λόγο να το κάνεις κι αυτό έπρεπε να κάνεις. Απλά επειδή δεν αναθεωρούμε αρκετά συχνά, ξεμένουν ως απόηχος κάποια πράγματα που όχι μόνο δε μας εξυπηρετούν πια αλλά πολύ συχνά είναι ο λόγος για τον οποίο δημιουργούνται προβλήματα. Και δεν το καταλαβαίνουμε μέχρι να αρχίσει κάτι να πονάει και να ενοχλεί. Γι’ αυτό και έχει νόημα να μπει στην καθημερινότητά μας, γιατί το νόημα δεν είναι να φτιάχνεις κάτι όταν χάλασε, αλλά να χρησιμοποιείς τον εαυτό σου με τον καλύτερο τρόπο και τη μεγαλύτερη άνεση και να μην περιμένεις να δημιουργηθεί ενόχληση.

Το Feldenkrais Center πώς δημιουργήθηκε;
Το Feldenkrais Center ξεκίνησε μόλις αποφοιτήσαμε, από 7 συμμαθητές της πρώτης εκπαίδευσης. Το σκεπτικό είναι να μαθευτεί η μέθοδος και να ενημερωθεί ο κόσμος. Είναι Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση που σημαίνει ότι έχει πολύ χαμηλές τιμές και κοινωνικό χαρακτήρα. Αυτό ήταν και μια απόφαση φιλοσοφικά, για να έχει πρόσβαση ο κόσμος, έχει μεγάλη σημασία για μας αυτό.

Περισσότερες πληροφορίες για τη μέθοδο της τεχνικής, το πρόγραμμα και τα σεμινάρια του Feldenkaris Center εδώ: www.feldenkraiscenter.org και στην αντίστοιχη σελίδα τους στο Facebook.