Όταν το ανοίκειο της Τεχνολογίας μετατρέπεται σε δύναμη για αλλαγή

Ένα λογισμικό γράφει για χάρη μας ολόκληρες εκθέσεις και απαντάει στα ερωτήματά μας σαν ένας σχεδόν κανονικός συνομιλητής. Μια ρομποτική σκούπα καθαρίζει όλο μας το σπίτι χωρίς εμείς να σηκωθούμε ούτε στιγμή από τον καναπέ. Γιατί το ένα μας φαίνεται τρομακτικό ενώ το άλλο απλώς εξαιρετικά βολικό;

Διανύουμε μια ενδιαφέρουσα εποχή: ζούμε πολλά περισσότερα χρόνια από ό,τι οι προηγούμενες γενιές και ταυτόχρονα παρακολουθούμε τον κόσμο μας να εξελίσσεται και να αλλάζει με ραγδαίο ρυθμό. Η τεχνολογία κάποτε ήταν για λίγους και ειδικούς, σήμερα αποτελεί μέρος της καθημερινότητας όλων μας. Έχουμε την εντύπωση ότι και πάλι ο χρόνος δεν είναι αρκετός προκειμένου να αφομοιώσουμε τα επιτεύγματα που διαρκώς παρουσιάζονται. Είναι όμως στα αλήθεια έτσι; 

Με μια αλλαγή οπτικής, ο χρόνος είναι αρκετός και μας προσφέρει τη δυνατότητα όχι μόνο να ενημερωνόμαστε για τις αλλαγές που διαρκώς προκύπτουν, αλλά και να τις διαχειριζόμαστε προς όφελός μας. Αρκεί να κατανοήσουμε πως σήμερα έχουμε στα χέρια μας πολύτιμα «όπλα» που μπορούν να μας εξοικειώσουν με τα νέα δεδομένα και να μας καλλιεργήσουν το απαραίτητο θάρρος ώστε να τολμήσουμε κι εμείς οι ίδιοι το διαφορετικό. Η επιμόρφωση και η μεθοδική ενημέρωση είναι μερικά από αυτά.

Παρ ’όλα αυτά, όσο γοητευτική μπορεί να είναι μια αλλαγή άλλο τόσο μπορεί να είναι και τρομακτική. Αυτό όμως που πάντοτε θωράκιζε το είδος μας απέναντι στο μη οικείο ήταν η γνώση σε συνδυασμό με την ψυχική αντοχή. Στις μέρες μας, η άνοδος της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι γεγονός και τα «αποκαλυπτικά» καταστροφικά σενάρια που τη συνοδεύουν, επίσης. Μπαίνοντας όμως κάποιος στη διαδικασία να ανιχνεύσει τα νέα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence) που εντάσσονται στην καθημερινότητά μας, μπορεί να κατευνάσει τον πανικό και να αισθανθεί αρκετά ασφαλής ώστε να τα διαχειριστεί. Τα εξειδικευμένα σεμινάρια επιμόρφωσης στο πλαίσιο της δια βίου μάθησης μπορούν να διευκολύνουν τη σχέση μας με την τεχνολογία και να βάλουν την πραγματικότητα στις κανονικές της διαστάσεις. 

Η ΝΝ πραγματοποίησε μια πολύ σημαντική έρευνα γύρω από τη Μακροζωία παρατηρώντας ότι ήδη, το 72% των Ελλήνων κατανοεί πολύ καλά πως η ζωή είναι γεμάτη αλλαγές. Είναι πιθανόν επομένως, να τις αποδεχτεί. Αλλά να τις τολμήσει; Με το 35% να είναι σε ετοιμότητα να κάνει θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο ζωής του και με το 45% των εργαζομένων να έχει επιχειρηματικές φιλοδοξίες και την επιθυμία να ξεκινήσει τη δική του δουλειά, μπορούμε να διακρίνουμε κάποιες θετικές ενδείξεις προς αυτήν την κατεύθυνση. 

Ενώ σε αυτό το πλαίσιο των διαρκών ανατροπών, θα περίμενε κανείς το παραδοσιακό μοντέλο «σπουδές- εργασία- συνταξιοδότηση» να φαίνεται ξεπερασμένο, σύμφωνα με την έρευνα, παραμένει ακόμα ένα σταθερό σημείο αναφοράς που δημιουργεί αίσθηση ασφάλειας. Αυτό όμως, δεν αποτελεί εμπόδιο για εναλλακτικούς τρόπους ζωής: εκατό χρόνια ζωής μπορούν να χωρέσουν περισσότερες δοκιμές, διαφορετικές εμπειρίες και νέες προοπτικές. Η αμηχανία απέναντι στην αλλαγή μπορεί να μετατραπεί σε ευελιξία εφόσον αυτό το γραμμικό μοντέλο πορείας χαλαρώσει αφήνοντας περιθώρια για πιο ευφάνταστα σενάρια. 

Συνεπώς, ένας εργαζόμενος που μπορεί να νιώθει μια σχετική ανασφάλεια μπροστά στα νέα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης, έχει τη δυνατότητα να κάνει τη δική του ανατροπή με το να γίνει ξανά μαθητής παρακολουθώντας εκπαιδευτικά προγράμματα που θα τον βοηθήσουν να μείνει στην επικαιρότητα και να γίνει περισσότερο ανταγωνιστικός.

Η συστηματική εκπαίδευση δεν μας εξοικειώνει μόνο με το διαφορετικό και το νέο αλλά επιπλέον, μας ανασυγκροτεί και μας βοηθάει να παραμένουμε συντονισμένοι με τις εξελίξεις. Το να επενδύουμε μεθοδικά και στοχευμένα στην επιμόρφωσή μας δεν αποτελεί μονάχα μια καλή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου μας αλλά κυρίως, μια έξυπνη κίνηση στρατηγικής προς την επιτυχία. 

Κρίνοντας από τα δεδομένα της έρευνας Μακροζωίας της ΝΝ, η σημαντική παράταση στο μέσο προσδόκιμο ζωής είναι άλλος ένας παράγοντας που συμβάλλει στο να καλλιεργηθεί αυτή η τόλμη για αλλαγή: οι Έλληνες δηλώνουν σε ένα ποσοστό 69% έτοιμοι να ζήσουν μια μακρόχρονη ζωή και οι νέες γενιές είναι οι πρώτες που απολαμβάνουν αυτήν την προοπτική για ένα τόσο διευρυμένο μέλλον. Όσο όμως γενναίο μοιάζει το να διεκδικεί κανείς το διαφορετικό, τόσο σημαντικό παραμένει το να δρα με σχέδιο και στόχευση ώστε να προστατευθεί από τυχόν απρόοπτα.

Επομένως, ένας μελετημένος οικονομικός προγραμματισμός σε συνδυασμό με την απαραίτητη ψυχική αντοχή και την κατάλληλη ενημέρωση μπορούν να χτίσουν μια πολύ γερή βάση για την αντιμετώπιση ξαφνικών και αβέβαιων καταστάσεων. Αυτή μάλιστα η  αίσθηση του ελέγχου που έχει ένας άνθρωπος πάνω στη ζωή του καθώς και η σιγουριά του ότι «μπορεί να τα καταφέρει» αποτελεί, όπως επιβεβαιώνει η έρευνα, το στοιχείο-κλειδί που ενισχύει τη δύναμη για αλλαγή. Οι συνθήκες αλλάζουν διαρκώς δημιουργώντας συχνά μεγάλες περιόδους ανασφάλειας. Τα πιο αποτελεσματικά όπλα απέναντι στην αστάθεια δεν είναι άλλα από την ανθεκτικότητα και την ευελιξία.

Η μακροζωία ταυτίζεται, κατά κανόνα, με τη σωματική υγεία και ευεξία. Είναι όμως κρίσιμο, όπως υπενθυμίζει και η έρευνα Μακροζωίας της ΝΝ, να βαδίζει χέρι-χέρι με την προσαρμοστικότητα, τη δύναμη για αλλαγή και τη σωστά μελετημένη προετοιμασία. Να ζούμε πολλά χρόνια αλλά να ζούμε και πολλά καλά χρόνια. Όσο σημαντικό είναι να επεκτείνουμε τον χρόνο της ζωής μας, άλλο τόσο είναι να τον αξιοποιούμε και να τον απολαμβάνουμε παραμένοντας σε επαφή με το παρόν. Σύμμαχος μας προς αυτόν τον στόχο δεν μπορεί παρά να είναι το να αναγνωρίσουμε τόσο τις δικές μας ανάγκες όσο και της ίδιας της κοινωνίας, ώστε να επενδύσουμε έξυπνα και ουσιαστικά στα μέσα και τα εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να τις καλύψουμε.