Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου

Το νέο νομοσχέδιο του ΥΠΑΙΘ «”Ζούμε Αρμονικά Μαζί-Σπάμε τη Σιωπή”: Ρυθμίσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία και άλλες διατάξεις» φαίνεται ότι συνιστά μία συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια με σκοπό την πρόληψη, την εκπαιδευτική προσέγγιση, την αντιμετώπιση και την προστασία των παιδιών και των εφήβων από κάθε μορφή βίας και σχολικού εκφοβισμού και τη δημιουργία ασφαλούς, ενταξιακού σχολικού περιβάλλοντος, ικανού να προάγει την αρμονική ψυχοκοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξή τους.

Το σχέδιο αυτό νόμου προτείνει ένα ρεαλιστικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία μέσω της θεσμοθέτησης οργάνων και των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους. Είναι γεγονός ότι κατά το παρελθόν, η βασική ευθύνη για την πρόληψη του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού και της ενδοσχολικής βίας είχε, ως επί το πλείστον, εναποτεθεί στους ώμους των εκπαιδευτικών. Στο παρόν νομοσχέδιο προβλέπεται η σύσταση ομάδων δράσης με εξειδικευμένους επαγγελματίες (όπως ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς), οι οποίοι θα δρουν προληπτικά και θα χειρίζονται περιστατικά εκφοβισμού.

Η θωράκιση των σχολικών μονάδων με πρόσθετο αριθμό ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, καθώς και η υποστήριξη των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.) θα συμβάλουν στη βελτίωση της ψυχικής υγείας και της εν γένει ευεξίας των μαθητών και θα προαγάγουν ένα θετικό κλίμα μάθησης το οποίο θα διέπεται από αμοιβαίο σεβασμό και θα διασφαλίζει δημιουργικές συνεργασίες.

Εκκινώντας από τα υπάρχοντα Εργαστήρια Δεξιοτήτων στις σχολικές μονάδες της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας υποχρεωτικής εκπαίδευσης, θα δημιουργηθούν δράσεις οι οποίες θα συμβάλλουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση των φαινομένων βίας, εφοδιάζοντας μέσα από την καθημερινή διδακτική πρακτική τους μαθητές με γνώσεις και δεξιότητες σχετικά με τη διαφορετικότητα, τη συμπερίληψη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη σεξουαλική αγωγή κ.ά.

Εκτός από τις κατά τόπους επιτροπές, στο νομοσχέδιο προβλέπεται η σύσταση ευρύτερης διεπιστημονικής επιτροπής αξιολόγησης και εκπόνησης πρωτοκόλλων χειρισμού και αντιμετώπισης περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, η οποία θα διαθέτει ευρύτερες ευθύνες. Η θεσμοθέτηση Υπεύθυνων Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού σε επίπεδο σχολικής μονάδας, και Ομάδων Εργασίας σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης θα παρέχει άμεση και έγκαιρη ανταπόκριση σε περιστατικά βίας και εκφοβισμού προωθώντας ένα ασφαλές μαθησιακό περιβάλλον.

Μέσω της καθιέρωσης σαφών πρωτοκόλλων δράσης και αρμονικής συνεργασίας μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών είναι δυνατόν να συντελεστεί πιο αποτελεσματική και έγκαιρη αντιμετώπιση ενδεχόμενων περιστατικών, και ιδιαίτερα αναμένεται να επιτευχθεί η πρόληψη τέτοιου χαρακτήρα φαινομένων.

Η σημαντική εμπειρία και το καταστάλαγμα του οργανωμένου αυτού εγχειρήματος από την πλευρά της Πολιτείας θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό και στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για μελλοντικές βελτιωτικές παρεμβάσεις στα κρίσιμα αυτά ζητήματα της σύγχρονης σχολικής ζωής και θα αποτελέσει πολύτιμη παρακαταθήκη για περαιτέρω σχεδιασμό και ανάλυση.

Εν κατακλείδι, το ευρύτερο πνεύμα και η φιλοσοφία του σχεδίου νόμου αυτού είναι φανερό ότι βασίζεται στη διαρκή ανατροφοδότηση και εκτίμηση των περιστατικών με την αρωγή εξειδικευμένων φορέων για την εκπόνηση σχετικών ερευνών, τη δημιουργία πρωτοποριακού ερευνητικού υλικού και την αποτίμηση των δράσεων.

Η τεκμηριωμένη ενημέρωση των εκπαιδευτικών και τα πρωτόκολλα επιμόρφωσης των υπεύθυνων για τα εν λόγω καίρια ζητήματα, υψηλού εκπαιδευτικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, μπορούν να διασφαλίσουν ότι θα διαθέτουν την απαραίτητη εκείνη σκευή των γνώσεων και των δεξιοτήτων που σκοπό θα έχουν την αποτελεσματική πρόληψη, αναγνώριση και αντιμετώπιση περιστατικών βίας και εκφοβισμού στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος.



*Ο Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου είναι Καθηγητής Ψυχολογίας ΠΤΔΕ – ΕΚΠΑ, Εθνικός Συντονιστής European Agency for Special Needs & Inclusive Education