Αμαλία Νεγρεπόντη

Τώρα, εν όψει των αμερικανικών «στρατηγικών αεροπορικών βομβαρδισμών επιλεγμένων στόχων που δεν στοχεύουν σε αλλαγή καθεστώτος στη Συρία, αλλά γίνονται μονάχα για την πρόληψη μελλοντικών χημικών επιθέσεων σε βάρος του άμαχου πληθυσμού», υπάρχει διάχυτη η αίσθηση -και αποδοχή- ότι αυτή η νέα επέμβαση θα είναι αποκλειστικά αμερικανική και θα εξελιχθεί στον νέο πόλεμο της οικουμένης, και δεν θα περάσει «στα ψιλά» όπως η νατοϊκή επέμβαση στη Λιβύη.

Γι’ αυτό και είναι λογικό ολόκληρη η Ευρώπη να είναι σε «alert». Εδώ στην Αμερική όμως, σε αντίθεση με αυτό που συνέβη στην Ελλάδα και όλη την Ευρώπη πριν και κατά τη διάρκεια των πολέμων στο Αφγανιστάν, αλλά κυρίως στο Ιράκ, και σε αντίθεση με την έντονη ανησυχία του (σχεδόν) άμεσα εμπλεκομένου που υπάρχει στη χώρα μας, έχεις την αίσθηση -ακόμα κι όταν προέρχεσαι από μια χώρα που έχει υποστεί στο πετσί της το τι σημαίνουν αυτοί οι πόλεμοι και τι συνέπειες έχουν που διαρκούν στον χρόνο- πως βρίσκεσαι κάπου πολύ μακριά, σε άλλο πλανητικό σύστημα. Και βλέπεις από εκεί αυτά που εκτυλίσσονται σε ένα άλλο ηλιακό σύστημα, που μονάχα πολύ έμμεσα, μέσω του ανεβο-κατεβάσματος των μετοχών κάποιων εταιρειών (ανεβαίνουν οι πωλήσεις οπλικών συστημάτων, μαζεύονται οι «προσεκτικοί» επενδυτές, ανεβαίνει το πετρέλαιο, μικραίνει η κατανάλωση καθώς ο μικρομεσαίος νιώθει ανασφάλεια κ.λπ.), σου θυμίζουν ότι, ναι, κάπου εκεί «βομβαρδίζουμε τους κακούς τυράννους για να σώσουμε αθώα γυναικόπαιδα».

Γιατί αυτό είναι το feeling και η πεποίθηση σε όλους τους Αμερικανούς - από τον πιο μικρό έως την ιντελιγκέντσια και την ελίτ. Οπως και στην Ελλάδα είναι σχεδόν πάντα πεποίθηση και «κοινό αίσθημα» ότι η Αμερική ό,τι κάνει το κάνει εκ του πονηρού, επί κακώ, και συνήθως «εναντίον μας». Κάπως έτσι όμως η Ελλάδα βρέθηκε κάποιες φορές στη «λάθος πλευρά» της Ιστορίας, όπως τότε με την ακραία φιλοσερβική της θέση, ιδίως όσον αφορά στη γενοκτονία στη Σρεμπρένιτσα, αλλά και την «αγιοποίηση» που έκανε η Αριστερά και το ΠΑΣΟΚ στους Παλαιστίνιους.

Την ίδια ακριβώς στιγμή, η Αμερική -και ιδίως οι «μητροπόλεις» του Μαϊάμι, της Νέας Υόρκης, του Λος Αντζελες- αποτελεί «αγαπημένο προορισμό» και όνειρο για τουρισμό, δουλειά, έρευνα του μέσου Ελληνα. Σχιζοφρένεια; Νομίζω πως πρόκειται για ενδόμυχη αποδοχή του ότι μπορείς να συμφωνείς ή να διαφωνείς με την εξωτερική πολιτική μιας χώρας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν βλέπεις το τι προσφέρει και έχει να προσφέρει μια χώρα στους πολίτες της, αλλά και εν τίνι μέτρω, στους πολίτες του κόσμου, στον τομέα των προσωπικών ελευθεριών και δυνατοτήτων.

Κάπως έτσι, από την Ελλάδα, η Αμερική, και ιδίως οι μητροπόλεις της όπως η Νέα Υόρκη, ομοιάζουν με γη της επαγγελίας.

Για όποιον όμως ζει εδώ, η πόλη φυσικά απομυθοποιείται και εμφανίζεται γι’ αυτό που είναι: ένα μέρος όπου ζεις «ανθρώπινα» -τουλάχιστον με την έννοια που εμείς οι Ελληνες δίνουμε σε αυτή τη λέξη- μονάχα εάν είσαι πολύ πλούσιος, και όπου υπάρχουν πλέον ευκαιρίες για ξαφνική και ιλιγγιώδη άνοδο μονάχα για τους πιο ταλαντούχους και ιδιοφυείς και χαρισματικούς και νέους από όλους τους ταλαντούχους, ιδιοφυείς, χαρισματικούς και νέους του πλανήτη.

Είναι επίσης η πόλη όπου πράγματι δεν παίζει ρόλο ούτε η εμφάνιση και το ντύσιμό σου, το χρώμα του δέρματός σου, η χώρα από την οποία κατάγεσαι, το θρήσκευμά σου ή η ένταση της θρησκευτικής σου πίστης ή απιστίας, το φύλο σου, το εάν είσαι στρέιτ, γκέι, μπάι, τραβεστί. Το μόνο που μετράει είναι η «τάξη» σου - και αυτή καθορίζεται 90% από την οικονομική σου κατάσταση και 10% από την κοινωνική καταξίωση που σου παρέχει το επάγγελμά σου. Τα δύο αυτά στοιχεία συνθέτουν διάφορες κατηγορίες «τάξεων», που είναι εξίσου αυστηρές και αδιαπέραστες όσο οι «κάστες» στην Ινδία παλαιότερα.

Η θεμελιακή αυτή αδικία προκάλεσε στο παρελθόν μεγάλες εντάσεις εδώ στη Νέα Υόρκη, γι’ αυτό και τώρα αποτελεί το κεντρικό ζήτημα της πολιτικής εκστρατείας για τις δημοτικές εκλογές που θα γίνουν τον Νοέμβριο: πώς θα βοηθηθεί η μεσαία τάξη. Ολοι οι υποψήφιοι συγκλίνουν σε ορισμένα μέτρα που πρέπει επειγόντως να ληφθούν: από το να χτιστούν πολυκατοικίες με «οικονομικά προσιτά» διαμερίσματα απευθυνόμενα αποκλειστικά στην «αγωνιζόμενη μεσαία τάξη», έως φοροαπαλλαγές, επιχορηγήσεις σε εκείνους που τολμούν να ξανοιχτούν επιχειρηματικά και το πετυχαίνουν, και έμπρακτη «επιβράβευση» εκείνων που δεν χρωστάνε σε τράπεζες και κάρτες.

Θα μου πείτε, μα αυτά μπορούν να γίνουν μόνο από ένα κράτος που έχει λεφτά. Μα, μήπως το ελληνικό κράτος ξοδεύει λιγότερα ακολουθώντας μια σειρά συχνά αντιφατικών, μεμονωμένων, εκ των υστέρων, και άδικων κοινωνικών πολιτικών; Οχι. Επίσης, εδώ το κράτος δεν είναι αληθινά αυτό που βάζει το χέρι στην τσέπη για την υλοποίηση αυτών των έργων και της πολιτικής. Δίνει κίνητρα στον μεγάλο ιδιωτικό τομέα να αναλάβει το κόστος αυτών των πραγμάτων. Και γιατί το κάνει ο ιδιωτικός τομέας; Για το ίματζ. Γιατί εάν, π.χ., μαθευτεί ότι ζητήθηκε από μια μεγάλη εταιρεία η συνεισφορά της και δεν δόθηκε, τότε ο Θεός να τη φυλάει την εταιρεία - είναι βέβαιο πως την επόμενη μέρα θα καταρρεύσει στο Χρηματιστήριο, και τα προϊόντα και οι υπηρεσίες της θα μποϊκοταριστούν από τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο που... το Μπλούμπεργκ είναι ο χορηγός των περισσότερων φιλανθρωπικών, ανοιχτών για το κοινό, δωρεάν εκδηλώσεων που γίνονται στη Νέα Υόρκη - την πόλη όπου είναι δήμαρχος ο Μπλούμπεργκ!

Θα ήταν χρήσιμο νομίζω, εάν εμείς οι Ελληνες ξεπερνούσαμε αυτό το περίεργο σύμπλεγμα άρνησης - λατρείας προς την Αμερική, και απλώς τη βλέπαμε ως μια μεγάλη (από κάθε άποψη) χώρα που είναι ικανή για μεγάλα καλά αλλά και μεγάλα λάθη, και να κοιτάξουμε πώς να ερμηνεύσουμε τα καλά προς όφελος της δικής μας κοινωνίας και ζωής.