Ανδρέας Μπελεγρής

Ειδικότερα οι  Έλληνες πρωθυπουργοί είτε την αγαπούσαν, είτε την πλησίαζαν με επιφυλακτικότητα. «Από εδώ βλέπει κανείς την Ελλάδα πιο ευρύχωρη, πιο πλατιά», μας επιβεβαιώνει ο Γιώργος Σεφέρης.

Την προηγούμενη εβδομάδα ο Κώστας Χατζηκωστής, δημοσιογράφος και μιντιάρχης του νησιού, παρουσίασε στο υπουργείο Εξωτερικών το βιβλίο του «έξι προεδρικά πορτραίτα». Πρόκειται για την καταγραφή των πρώτων έξι Προέδρων της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως ο ίδιος τους έζησε.   

Ο Χατζηκωστής είναι ένας ισχυρός άνδρας της Κύπρου. Ξεκίνησε ως δημοσιογράφος και οικοδόμησε το μεγαλύτερο συγκρότημα Τύπου εκεί. Έχει ζήσει από κοντά το Κυπριακό σε όλες του τις φάσεις, έχοντας επαφές με όλους τους Προέδρους του νησιού. Επίσης, έχει πάρει μια ιστορική συνέντευξη από τον Ραούφ Ντεκτάς το 1985 – εργαλείο για κάθε ιστορικό.

Η αφήγηση του Χατζηκωστή έχει ενδιαφέρον. Παρουσιάζει ως έναν από τους παράγοντες που συμβάλλουν στα αδιέξοδα του Κυπριακού την έλλειψη ενιαίας εθνικής γραμμής.

Παράλληλα δεν χαρίζεται σε κανέναν Πρόεδρο. Είναι τόσο αυστηρός μαζί τους, που κάποιες φορές προκαλεί αμηχανία στον αναγνώστη. Κι αυτό γιατί δεν αναφέρεται στις πιέσεις που δέχτηκαν, στο διεθνές περιβάλλον, στις απόψεις των ηγεσιών της ελληνικής πλευράς που συναρτούσαν άμεσα το κλίμα· παράδειγμα η επιδιαιτησία που αποδέχτηκε ο Τάσσος Παπαδόπουλος αμέσως μετά την εκλογή του.

Ο συγγραφέας σημειώνει πως σχεδόν ο κάθε Πρόεδρος, όπως εμφανίζεται στο βιβλίο, είχε την ψευδαίσθηση ότι θα λύσει το θέμα ταχυδακτυλουργικά. Ο ένας αναιρούσε τον προηγούμενο και στο τέλος τον ίδιο τον εαυτό του. Αναπτύσσει επιχειρήματα επιχειρηματολογώντας πως  οι προσπάθειες που κατεβλήθησαν από τους Προέδρους όλα αυτά τα χρόνια για την επίλυση του προβλήματος, εδράζονταν περισσότερο στην «καλή θέληση», παρά στην κατάρτιση στρατηγικού σχεδίου.

Την ίδια ώρα παραδέχεται την δύναμη των ΜΜΕ που ελέγχει. Όλοι οι Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας αναζήτησαν την υποστήριξή του και τον συμβουλεύτηκαν ή διερεύνησαν τις προθέσεις του. Στην παρουσίαση του βιβλίου του ο Αλέκος Παπαδόπουλος υπαινίχθηκε την εξουσία που ασκεί ο Χατζηκωστής , βάζοντας στο κάδρο των ρυθμιστών της δημόσιας ζωής, όχι μόνο τους πολιτικούς, αλλά και τους μιντιάρχες.

Ένα ακόμα θέμα που θίγεται από την αφήγηση είναι οι σχέσεις Ελλάδας και Κύπρου. Τίποτα στη Λευκωσία δεν γίνεται σχετικά με το εθνικό θέμα το οποίο να είναι άσχετο από τις πολιτικές θερμοκρασίες της Αθήνας. Ο αποκαλυπτικός διάλογος, που δημοσιεύεται για πρώτη φορά, μεταξύ του Κώστα Σημίτη και του Γλαύκου Κληρίδη για τους S-300 καταδεικνύει την αφόρητη πίεση των Σημίτη – Πάγκαλου να πάρει πίσω η κυπριακή ηγεσία μια απόφαση που θα κατοχύρωνε το  κοινό αμυντικό δόγμα που είχαν διακηρύξει οι Αν. Παπανδρέου – Κληρίδης.   

Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα βιβλίο γραμμένο από έναν ευπατρίδη, στο οποίο περιγράφει τα πολιτικά παρασκήνια 50 χρόνων, έστω και αν κάποια από αυτά είναι γνωστά. Μέσα από το βλέμμα του βαθύ γνώστη και πρωταγωνιστή αποκτούν μια βαθύτερη διάσταση.

Οι γεωγραφικές εστίες του ελληνισμού βρίσκονται ξανά σε μεγάλα αδιέξοδα, οι συνομιλίες επιταχύνονται μια ακόμη φορά, η ευρύτερη περιοχή είναι ευμετάβλητη και η παγκόσμια κοινότητα στρέφεται ξανά στην ανατολική Μεσόγειο, λόγω Συρίας. Το τέλος της ανάγνωσης του βιβλίου επαναφέρει μια σταθερή απορία στον αναγνώστη: και τώρα τι;