Άννυ Ποδηματά

Η Ευρώπη και η Ευρωζώνη αποδεικνύονται περισσότερο ευάλωτες στις εμπορικές εντάσεις που έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά επιπρόσθετα έχουν να αντιμετωπίσουν και δικά τους μεγάλα προβλήματα: οι αβεβαιότητες γύρω από την εξέλιξη του Brexit, οι ανησυχίες για τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, με ισχυρή την πιθανότητα θεσμικής παράλυσης, αλλά και η επιθετική διείσδυση της Κίνας στην ευρωπαϊκή αγορά, με αιχμή την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή τεχνολογία.

Ολα αυτά, συνδυαζόμενα με τα ενδοευρωπαϊκά ρήγματα που δημιούργησε η κρίση αλλά και η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, καθιστούν τους κινδύνους για την τύχη του ευρωπαϊκού σχεδίου μεγαλύτερους από ποτέ, σε μια περίοδο μάλιστα που η αναγκαιότητα της Ευρώπης ως εγγύησης ασφάλειας και ευημερίας για τους πολίτες της είναι κάτι περισσότερο από προφανής.

Διακριτικά αλλά και μεθοδικά το Βερολίνο και το Παρίσι εργάζονται πυρετωδώς για να δημιουργήσουν ασφαλιστικές δικλίδες για τη θωράκιση της ευρωπαϊκής οικονομίας αλλά και τη θεσμική μετεξέλιξη του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, που πλέον είναι προφανές ότι θα περιλαμβάνει διαφορετικές ταχύτητες, ώστε «αυτοί που θέλουν και μπορούν» να προχωρούν χωρίς να εξαρτώνται από εκείνους που είτε δεν μπορούν είτε δεν θέλουν.

«Ή ενωνόμαστε ή εξαφανιζόμαστε» ήταν το σλόγκαν που λάνσαραν στις 19 Φεβρουαρίου οι υπουργοί Οικονομίας της Γερμανίας και της Γαλλίας, Πέτερ Αλτμάιερ και Μπρουνό Λε Μερ αντίστοιχα, δίνοντας στη δημοσιότητα ένα μανιφέστο που συνέταξαν από κοινού για μια «Ευρωπαϊκή Πολιτική για τη Βιομηχανία». Παρακινούμενοι από μια πρόσφατη απόφαση της Κομισιόν να απορρίψει τη συγχώνευση Siemens και Alstom, οι δύο υπουργοί πρότειναν, μεταξύ άλλων, την αναθεώρηση των ευρωπαϊκών κανόνων ανταγωνισμού, ώστε να μην υπονομεύεται η δυνατότητα ευρωπαϊκών επιχειρήσεων να ενώσουν δυνάμεις για να ανταγωνιστούν στα ίσα ισχυρούς παίκτες στις παγκόσμιες αγορές.

Η πρόταση προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, αντιδράσεις, ακόμα και εντός της Γερμανίας, και η τελική της έκβαση είναι αβέβαιη, αλλά είναι ενδεικτική μιας γενικότερης κατεύθυνσης στην οποία ορισμένοι αναλυτές βλέπουν ψήγματα δημιουργίας ενός «ευρωπαϊκού προστατευτισμού», ως απάντηση στον προστατευτισμό τρίτων χωρών, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα. Δεν είναι τυχαίο ότι τις ημέρες που δόθηκε στη δημοσιότητα το γαλλογερμανικό μανιφέστο για τη βιομηχανική πολιτική η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε έναν νέο Κανονισμό, με τον οποίο θεσπίζεται «πλαίσιο εποπτείας για επενδύσεις τρίτων χωρών στην Ε.Ε.».

Το προφανές συμπέρασμα απ’ όλα αυτά είναι ότι, παρά τις αβεβαιότητες που περιβάλλουν το ευρωπαϊκό σχέδιο, κάποιες χώρες που αντιλαμβάνονται τους κινδύνους και επεξεργάζονται τις δυσοίωνες -βραχυπρόθεσμες έστω- προβλέψεις για την οικονομία της Ευρώπης και της Ευρωζώνης παίρνουν τα μέτρα τους με στρατηγικές ενίσχυσης της οικονομίας και της παραγωγικής βάσης, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Απ’ όλα αυτά εμείς εξακολουθούμε να είμαστε πολύ μακριά μοιράζοντας υποσχέσεις και προεκλογικά δωράκια, κάνοντας για άλλη μία φορά ότι δεν καταλαβαίνουμε ότι «η προστασία των αδυνάτων» περνάει υποχρεωτικά μέσα από την προστασία της πραγματικής οικονομίας. Χωρίς ισχυρή, υγιή, καινοτόμα και εξωστρεφή οικονομία δεν παράγεται πλούτος για να μπορεί να αναδιανέμεται. Οι αβεβαιότητες στο διεθνές περιβάλλον είναι πολλές, κάποιοι στην Ευρώπη το αντιλαμβάνονται και προετοιμάζονται. Εμείς ξαναζούμε σε επανάληψη τις ένδοξες μέρες του 2008, όταν ο τότε πρωθυπουργός διαβεβαίωνε ότι η ελληνική οικονομία έχει σημαντικές αντοχές και «είναι θωρακισμένη».