Είναι πανάκεια το 112;

Το ερώτημα δεν είναι απλό. Γιατί πίσω από το 112 υπάρχει ένα ολόκληρο αφήγημα, που δεν μπορούμε να προσπεράσουμε έτσι εύκολα. Είναι αυτό που υποστηρίζει ότι οι 103 ψυχές στο Μάτι -ή πολλές εξ αυτών- θα είχαν σωθεί, εάν είχε ενεργοποιηθεί το 112 εκείνη την αποφράδα ημέρα του Ιουλίου του 2018. Τείνω να καταλήξω ότι αυτή είναι μια μονόπλευρη θεώρηση. Στο Μάτι έγιναν εγκληματικά λάθη από Πυροσβεστική και Τροχαία, κυρίως, τα οποία επέτεινε η έλλειψη συντονισμού -πέρα από το ίδιο το φαινόμενο και το πόσο γρήγορα εξελίχθηκε. Η Πυροσβεστική άργησε να ανταποκριθεί και δεν είχε επαρκείς δυνάμεις να κινητοποιήσει, η Τροχαία έστελνε ανθρώπους που έφευγαν να σωθούν πάνω στο «στόμα» της φωτιάς. Τι θα είχε γίνει, πάντα κατά την προσωπική μου εκτίμηση, αν είχε λειτουργήσει τότε το 112; Ακόμα περισσότεροι άνθρωποι θα μπορούσαν, ενδεχομένως, να έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους εγκαίρως. Δεν θα έπεφταν, ωστόσο, πάνω στην ίδια ανικανότητα, ανεπάρκεια -πείτε το όπως θέλετε- Τροχαίας, Πυροσβεστικής και λοιπών «αρμόδιων» φορέων που, στις 23 Ιουλίου του 2018, είτε απουσίαζαν είτε τα έκαναν όλα λάθος; Τι θα συνέβαινε τότε; Δεν θέλω καν να το σκεφτώ...

Πίσω από κάθε «έξυπνη» τεχνολογία, υπάρχουν άνθρωποι. Και, καλώς ή κακώς, ευτυχώς ή δυστυχώς, η επιτυχία και η αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας τεχνολογίας, εξαρτάται από το πώς θα την αξιοποιήσουν και εφαρμόσουν οι άνθρωποι. Έχουμε φτάσει να γελάμε, σχεδόν, με το 112, έτσι όπως χρησιμοποιείται. Μήνυμα εκκένωσης για φωτιά. Μήνυμα εκκένωσης για πλημμύρα. Ωραία, να φύγω. Να απομακρυνθώ. Να εκκενώσω. Αλλά να πάω πού; Πώς; Σήμερα, πέντε χρόνια μετά το Μάτι, είναι έτοιμες οι αρμόδιες υπηρεσίες να με κατευθύνουν σωστά; Άντε και πρόλαβα, τα μάζεψα, πήρα γυναίκα, παιδιά, σκυλιά, γατιά, μπήκα στο αυτοκίνητο και φεύγω. Υπάρχει κάποιος να με κατευθύνει με ασφάλεια, για ν’ απομακρυνθώ από τον κίνδυνο ή θα βασιστώ στο ένστικτο, την τύχη, τις ικανότητες και τις όποιες γνώσεις μου;

Το πιο… αστείο, δε, είναι όταν το 112 χρησιμοποιείται όπως προχθές, εδώ στην Αττική. «Αποφεύγετε» λέει, «τις άσκοπες μετακινήσεις». Τι είναι, άραγε, η άσκοπη μετακίνηση; Πώς ορίζεται; Καιρό τώρα το ρωτάω. Προφανώς, είναι για παράδειγμα το να κατέβω για «shopping» στην Ερμού εν μέσω καταιγίδας. Η πλειοψηφία όμως είναι ήδη εκεί έξω, όταν της έρχεται το μήνυμα από το 112. Πάει δουλειά, γιατρό, πάει ν’ αφήσει το παιδί στο σχολείο ή να το πάρει… Άρα, τι ν’ αποφύγει; Και γιατί να το αποφύγει; Επειδή μια βροχόπτωση -έντονη και διαρκής, έστω- τείνει να μετατραπεί κάθε φορά σε φονικό φαινόμενο; Επειδή επισύρει, σχεδόν νομοτελειακά, τον κίνδυνο πλημμύρας, γιατί έχουμε μπαζώσει σχεδόν τα πάντα και η Πολιτεία δεν καθαρίζει τα φρεάτια; Επειδή δεν υπάρχουν πυροσβεστικά, ασθενοφόρα, εκχιονιστικά (το ζήσαμε τον Ιανουάριο του 2022) και δεν ξέρω εγώ τι άλλο;

Φτάσαμε, δηλαδή, από σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης, το 112 να είναι το… άλλοθι μιας Πολιτείας, που δεν κάνει τίποτα άλλο, για να προστατεύσει τους πολίτες της; Γιατί ως τέτοιο χρησιμοποιείται, πλέον, κατά κόρον. Ως… επικοινωνιακό εργαλείο. «Ορίστε, εμείς σας ειδοποιήσαμε, κόψτε το λαιμό σας τι θα κάνετε». Ατομική ευθύνη -σας θυμίζει κάτι; Η ασυνεννοησία των Αρχών, ωστόσο, η ανικανότητα, η έλλειψη συντονισμού, τα κενά στο προσωπικό, είναι όλα εκεί. Το «μπαλάκι» των ευθυνών, επίσης. Θυμηθείτε πέρυσι, τέτοια εποχή, με τα χιόνια, ακούσαμε περίπου ότι η Κατεχάκη κι η Μαραθώνος δεν ανήκουν στο ελληνικό κράτος, αφού κανένας δεν αναλάμβανε την ευθύνη να εξηγήσει πώς έκλεισαν και γιατί.

Πού καταλήγουμε, λοιπόν; Ότι το 112 δεν είναι πανάκεια. Ότι δεν επαρκεί, για να καλύψει ή υποκαταστήσει την έλλειψη κρατικής ευθύνης, αφήνοντας τα πάντα στην ατομική. Ότι από μόνο του δεν φτάνει, αν η ανευθυνότητα και αναποτελεσματικότητα της εξουσίας είναι ακόμα παρούσα.

Κι ότι, εν τέλει, δεν γίνεται και να είναι «σε πλήρη ετοιμότητα ο κρατικός μηχανισμός» και μόλις «σκάσει» το έκτακτο ή το δυνητικά επικίνδυνο φαινόμενο, ο ίδιος ο κρατικός μηχανισμός να σου λέει «φύγε, εξαφανίσου, τρέξε να σωθείς» ή, ανάλογα με την περίσταση, «μην το κουνάς από το σπίτι, αν θες να σωθείς».

Ή είστε σε «πλήρη ετοιμότητα», κύριοι, ή να σωθούμε μόνοι μας, γιατί είστε και ανέτοιμοι και ανεύθυνοι. Μέση οδός δεν υπάρχει!