Βασ. Αναστασόπουλος

Ας είναι, λες. Θα πάρω το 10, θα φτάσω μέχρι τον Φάρο Ψυχικού και από κει θα πάρω όποιο άλλο λεωφορείο ανεβαίνει την Κηφισίας μέχρι την στάση «Υγεία», στο Μαρούσι. Φευ... Το τρόλεϊ φτάνει μεν στην ώρα του, αλλά η... ταμπέλα του γράφει με πηχιαία γράμματα: «ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ». Κάνεις την καρδιά σου πέτρα, και μπαίνεις. Σκέφτεσαι ότι θα κατέβεις στην στάση «Αμπελόκηποι», λίγο μετά τη διασταύρωση Κηφισίας και Αλεξάνδρας, και από κει θα πάρεις όποιο λεωφορείο ανεβαίνει για Μαρούσι, ώστε να καταφέρεις να πας στη δουλειά σου. Στην πλατεία Μαβίλη, ο οδηγός ακινητοποιεί το όχημα. «Εδώ κατεβαίνετε» λέει με φωνή και ύφος που δεν σηκώνει πολλά-πολλά... Όταν... τολμάς να «ψελλίσεις» ότι η στάση «Αμπελόκηποι» είναι τρεις στάσεις πιο πάνω, χαμογελάει ειρωνικά και απαντά, δίχως να σου αφήνει κανένα περιθώριο: «Εγώ εντολές εκτελώ. Θα κάνω αναστροφή. Εσύ άμα θέλεις, μείνε μέσα».

Σκηνή δεύτερη: Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2020, ώρα 14:30 το μεσημέρι, θερμοκρασία μόλις 2 βαθμοί Κελσίου και συννεφιά. Ο ηλεκτρονικός πίνακας στην στάση «Υγεία» στο Μαρούσι γράφει ότι το λεωφορείο Α7 έρχεται σε τρία λεπτά και το «550» σε... 43! Σας παρακαλώ να το σκεφτείτε μαζί μου για λίγο. Έστω ότι ένας άνθρωπος δεν προλαβαίνει να βρίσκεται στην στάση μέσα σε αυτά τα τρία λεπτά που διέρχεται το Α7. Αν θέλει να πάει έστω μία, δύο, τρεις, πέντε στάσεις παραπάνω βρε αδερφέ, θα πρέπει να περιμένει 40 ολόκληρα λεπτά της ώρας! Φυσικά και δεν θα περιμένει, εκτός πια κι αν πηγαίνει στο τέρμα, στην Κηφισιά. Θα ξεκινήσει να το «κόψει» με τα πόδια ή θα πάρει ταξί, εάν φυσικά τον «παίρνει» οικονομικά.

Θα μπορούσα να συνεχίσω, περιγράφοντας πολλά περισσότερα σκηνικά απείρου κάλλους, που έχω ζήσει όλα αυτά τα χρόνια που χρησιμοποιώ τα μέσα μεταφοράς στην Αθήνα. Τα παραπάνω «περιστατικά» είναι μάλλον... ήπια, σε σχέση με την φρικτή πραγματικότητα, και είναι τα πιο πρόσφατα που μπορούσα να φέρω στο μυαλό. Είναι ωστόσο ενδεικτικά, εκτιμώ, μιας άποψης που τείνει να διαμορφωθεί σε μια ευρεία πλειοψηφία των πολιτών της πρωτεύουσας. Ποτέ άλλοτε, τουλάχιστον την τελευταία 30ετία, τα μέσα μεταφοράς της πόλης δεν βρίσκονταν σε χειρότερη κατάσταση.

Κι όμως, πριν από δύο-τρία χρόνια, οι προοπτικές φάνταζαν πολύ καλύτερες. Οι δύο σημαντικότερες εξελίξεις των τελευταίων ετών, το σύστημα τηλεματικής των λεωφορείων και των τρόλεϊ και το νέο ηλεκτρονικό σύστημα κομίστρου, «καλλιέργησαν» μεγάλες προσδοκίες στο επιβατικό κοινό, οι οποίες όμως πολύ σύντομα έμελλε να διαψευστούν. Από πού να το πιάσει και πού να το αφήσει κανείς...

Το χάος με τα λεωφορεία γίνεται κάθε μέρα όλο και χειρότερο. «Γερασμένα» αυτοκίνητα, σαράβαλα στην καθομιλουμένη, σακαράκες που δεν χωράνε πλέον τον ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό των επιβατών και μοιάζουν έτοιμες ανά πάσα στιγμή να... μείνουν στη μέση του δρόμου. Κι αν σπεύσει κανείς να πει ότι η αγορά νέων οχημάτων και η ανανέωση του στόλου θα λύσει το πρόβλημα, η απάντηση είναι πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να επιτευχθεί, δίχως να υπάρχει, αντίστοιχα, και επαρκής αριθμός οδηγών. Την ίδια στιγμή, το σύστημα τηλεματικής εξακολουθεί να λειτουργεί με προβλήματα, προβάλλοντας πολύ συχνά μη αξιόπιστες πληροφορίες. Κάτι ανάλογο φυσικά συμβαίνει και με τα τρόλεϊ, ωστόσο εκείνο που σοκάρει πραγματικά, είναι η ραγδαία χειροτέρευση των υπηρεσιών που παρέχει το μετρό.

Το άλλοτε «καμάρι» της Αθήνας, το με διαφορά καλύτερο μέσο μεταφοράς της πόλης, θυμίζει πλέον κακέκτυπο του παλιού, καλού εαυτού του. Τα δρομολόγια λιγοστεύουν, οι καθυστερήσεις είναι σε ημερήσια διάταξη, ξεπερνώντας πολύ συχνά ακόμα και τα δέκα λεπτά σε ώρες αιχμής, και οι επιβάτες στριμώχνονται σαν τις... σαρδέλες στα βαγόνια ή αναγκάζονται να περιμένουν επιπλέον, προκειμένου να μπορέσουν να κατευθυνθούν στους προορισμούς τους με έστω στοιχειωδώς ανθρώπινες συνθήκες. Οι δε μηχανοδηγοί... αγνοούνται, καθώς βρίσκονται πλέον «αραχτοί» σε διοικητικές θέσεις και γραφεία, «απογυμνώνοντας» τους συρμούς.

Την ίδια ώρα, το... πολυδιαφημισμένο -από εποχής Σπίρτζη- ηλεκτρονικό εισιτήριο κάθε άλλο παρά αποτελεσματικό ή προσοδοφόρο αποδείχτηκε -όσο και αν προσπαθούσαν να μας πείσουν περί του αντιθέτου τα ρεπορτάζ των πρώτων μηνών μετά την εφαρμογή του νέου συστήματος. Τουναντίον, η οικονομική «αιμορραγία» για τον ΟΑΣΑ είναι πιο προφανής από ποτέ. Για κάθε έναν που εκδίδει και χτυπάει εισιτήριο, υπάρχουν τουλάχιστον άλλοι τρεις-τέσσερις, που... καραδοκούν να περάσουν από πίσω του τις μπάρες. Είναι οι ίδιοι τρεις-τέσσερις, που στη συνέχεια θα επιβιβαστούν στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ δίχως εισιτήριο, αυξάνοντας τον αριθμό των «τσαμπατζήδων», καθώς ουσιαστικά δεν υφίσταται κανένας έλεγχος.

Μία μεγάλη μερίδα του κόσμου, δε, δεν έχει εξοικειωθεί ακόμα με το σύστημα, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται «ουρές» στα αυτόματα μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων. Όταν καταφέρει κανείς, μάλιστα, να φτάσει στην πρώτη θέση, καλό θα είναι να μην χρησιμοποιήσει το χαρτονόμισμα των 20 ευρώ για ένα απλό ενιαίο εισιτήριο, διάρκειας 90 λεπτών, καθώς το μηχάνημα δεν είναι προγραμματισμένο να δίνει ρέστα από 20ευρω! Για τα... παλιά, παραδοσιακά εκδοτήρια εισιτηρίων, φυσικά, με υπαλλήλους πίσω από τα γκισέ, ούτε λόγος...

Για το χάλι αυτό δεν υπάρχει καμία επίσημη εξήγηση. Η ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών περί άλλων τυρβάζει και ο πρόεδρος του Αττικού Μετρό προέρχεται από μία πόλη που... δεν έχει μετρό! Κάπως έτσι, πέφτουν στο κενό οι καταγγελίες για σημαντικές ελλείψεις σε ανταλλακτικά, που κρατούν πολλούς συρμούς ακινητοποιημένους στα αμαξοστάσια, αλλά και για οδηγούς που, «βολεμένοι» πίσω από τα γραφεία τους, «συνδικαλίζονται» και αρνούνται να επιστρέψουν στο τιμόνι. Κι αν τύχει και κληθούν να το κάνουν... κατεβάζουν και τα ρολά και καθηλώνουν μια ολόκληρη πόλη και τα εκατομμύρια των κατοίκων της στους κακοτράχαλους δρόμους.

Για τον ΗΣΑΠ και το τραμ δεν νομίζω ότι χρειάζεται κανείς να προσθέσει πολλά περισσότερα. Ο πρώτος παραμένει «φτωχός συγγενής» ακόμα και του άθλιου μετρό, με τις καθυστερήσεις στα δρομολόγια επίσης να φτάνουν ή και να ξεπερνούν πλέον το δεκάλεπτο. Οι συρμοί βρίσκονται σε τραγική κατάσταση και, όταν καταφέρνεις να επιβιβαστείς, το πρώτο σου μέλημα είναι να φτάσεις... αρτιμελής στον προορισμό σου και με το πορτοφόλι σου στη θέση του και όχι στην κατοχή κάποιων... ελαφροχέρηδων. Όσο για το εξ αρχής απαξιωμένο και ουσιαστικά άχρηστο για τη μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων της Αθήνας τραμ; Το επ' αόριστον κλείσιμο του τμήματος Σύνταγμα-Κασομούλη, που απέκοψε το μέσο από το κέντρο της πόλης, μοιάζει με χαριστική βολή σε ένα μέσο που ποτέ δεν «κέρδισε» τους Αθηναίους και μοιάζει να σχεδιάστηκε από ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν κυκλοφορήσει ούτε λεπτό στους δρόμους της πρωτεύουσας... Σε ίδιο, δε, αν όχι ακόμα χειρότερο χάλι, βρίσκεται και ο Προαστιακός.

Τελευταίο, αλλά όχι ήσσονος σημασίας «αγκάθι»: οι άδικες χρεώσεις. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, να πληρώνει 1,40 ευρώ αυτός που χρησιμοποιεί το μετρό, για να μετακινηθεί από το Σύνταγμα στον Ευαγγελισμό, όταν το ίδιο ποσό θα κληθεί να καταβάλει κι εκείνος που θα ξεκινήσει από την Αργυρούπολη, για να φτάσει στην Δουκίσσης Πλακεντίας. Αν πρέπει από κάπου να αρχίσουν το «ξήλωμα» και τον επανασχεδιασμό στο υπουργείο, ας αρχίσουν από εκεί. Αν και, αυτή η σιωπή, η εξαφάνιση σχεδόν των αρμοδίων, εδώ και έξι μήνες, δεν αφήνει παρά ελάχιστα περιθώρια αισιοδοξίας.

Αλήθεια, ακούει κανείς;