Βασίλης Στεφανακίδης

Δεν ξέρει κανείς τι μπορεί να συμβεί από τη μια στιγμή στην άλλη στα τέσσερα σημεία της υφηλίου για να διαταραχθούν οι εύθραυστες ισορροπίες του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αυτή τη φορά ξεκίνησε από μια μικρή σχετικά τράπεζα στις ΗΠΑ, τη Silicon Valley Bank, που μετά την τάχιστη αντίδραση των Αρχών, αποσοβήθηκε μια μετάδοση της κρίσης. Ωστόσο, λίγες ημέρες μετά είχαμε έναν ευρωπαϊκό συναγερμό, ο οποίος μπορεί να μη σχετίζεται με τη Silicon, γιατί η Credit έχει χρόνια προβλήματα, παθογένειες, σκάνδαλα, κακοδιαχείριση κ.λπ., εν τούτοις αυτό δεν σημαίνει πως το κακό αρχίζει και τελειώνει σε αυτήν.

Ολοι ξέρουν πως υπάρχουν αρκετές τράπεζες στην Ε.Ε. που έχουν προβλήματα και σκελετούς στην ντουλάπα τους και ένα απρόσμενο γεγονός μπορεί να τις οδηγήσει σε κραχ και χρεοκοπία. Αλλωστε το είδαμε τις τελευταίες ημέρες και στις δύο όχθες του Ατλαντικού όπου ένα απίστευτο bank run αποταμιευτών δημιούργησε ασφυξία σε φαινομενικά καλές τράπεζες. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η εμπιστοσύνη του κόσμου στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, παρά τα όσα μέτρα έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια από τις εποπτικές αρχές για να τις θωρακίσουν, έχει κλονιστεί. Και η εμπιστοσύνη στα πιστωτικά ιδρύματα είναι το Α και το Ω για την ύπαρξή τους.

Στα καθ’ ημάς, πάντως, ο κίνδυνος για τις τράπεζές μας φαίνεται να είναι πολύ μικρότερος μετά την εξυγίανσή τους, τον περιορισμό της έκθεσής τους και τη μείωση των κόκκινων δανείων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους. Μεγαλύτερο κίνδυνο έχουν να αντιμετωπίσουν από την πολιτική της ΕΚΤ με τις διαρκείς αυξήσεις επιτοκίων που καθιστούν ακριβότερο το κόστος του χρήματος και σχεδόν απαγορευτικό για τους δανειολήπτες παρά από τις συνέργειές τους με τράπεζες του εξωτερικού για δάνεια και ομολογίες.

Υπάρχει όμως ένας άλλος κίνδυνος που αφορά την ελληνική οικονομία, κι αυτός δεν είναι άλλος από την πολιτική αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί τις τελευταίες ημέρες εν όψει των εκλογών. Κι αυτή την πολιτική αβεβαιότητα μετρούν οι ξένοι αλλά και οι εγχώριοι επενδυτές αναβάλλοντας τα σχέδιά τους για τον χρόνο όπου θα κρίνουν ότι υπάρχει πολιτική σταθερότητα με χρονικό ορίζοντα. Ο χρόνος των εκλογών και κυρίως το αποτέλεσμα αυτών θα είναι ο καταλύτης των οικονομικών εξελίξεων.

Για παράδειγμα, η πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα, την οποία καλώς εχόντων των πραγμάτων αναμένουμε περί το φθινόπωρο, δεν είμαι καθόλου βέβαιος πως θα την πετύχουμε, αν στο μεταξύ περάσουμε μια μακρά περίοδο όπου θα ψάχνουμε για κυβερνητικό σχήμα κι αν αυτό που θα προκύψει θα δίνει τα εχέγγυα ώστε οι αγορές να εμπιστευτούν τη χώρα χωρίς δεύτερη σκέψη.

Κατά συνέπεια, έχουμε μπροστά μας μερικούς κρίσιμους μήνες κατά τους οποίους τα κόμματα θα ξιφουλκούν, με τοξικότητα απ’ ό,τι φαίνεται, θέλοντας να μας πείσουν για την ψήφο μας, η κυβέρνηση θα έχει κατεβάσει τα μολύβια και ο κρατικός μηχανισμός θα υπολειτουργεί. Μοιραία θα δούμε και μια υπηρεσιακή κυβέρνηση ενός μηνός, χωρίς ουσιαστικές αρμοδιότητες και πρωτοβουλίες και αλίμονο αν χρειαστούμε και τρίτες εκλογές! Αλλά, γνωρίζοντας καλά τις θέσεις, την ιστορία, τα πρόσωπα και την υπόσταση των ελληνικών κομμάτων που φέρονται να συμμετέχουν στη νέα Βουλή και με δεδομένη την πικρή πείρα της χώρας μας από κυβερνήσεις συνεργασίας, απορώ πώς θα μπορέσουν να τα βρουν μεταξύ τους ώστε να κυβερνήσουν και υπό ποιους όρους και προϋποθέσεις.

Κι αν ακόμα ρίξουν μπόλικο νερό στο κρασί τους και καταλήξουν σε προγραμματική συμφωνία σε 5-6 θέματα, και πάλι το σχήμα θα είναι προβληματικό και προσωρινό. Δεν υπάρχει κουλτούρα κυβερνητικής συνεργασίας με ορίζοντα τετραετίας και στην πρώτη στραβή θα διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη! Και φυσικά, ούτε κουβέντα για οικουμενική (τύπου Τζαννετάκη, Ζολώτα, Παπαδήμου), γιατί αυτή εκ της φύσεώς της είναι βραχέος χρόνου και ειδικού σκοπού, μέχρι να στηθούν ξανά κάλπες.

Αυτά, λοιπόν, είναι τα κρίσιμα για την οικονομία μας στο προσεχές διάστημα, χωρίς φυσικά να θεωρούμε δεδομένο 100% ότι είμαστε θωρακισμένοι από παρόμοια γεγονότα όπως η παρούσα τραπεζική κρίση.