Δημήτριος Βαρτζόπουλος

Οι σχέσεις μας με την Τουρκία τίθενται πλέον εντός σαφούς πλαισίου δύο βασικών αρχών:
1. Οπωσδήποτε συζητούμε! Μπορεί η ειλικρινής συμφωνία μιας ευρωπαϊκής δημοκρατίας με ένα αυταρχικό, αναθεωρητικό ισλαμικό καθεστώς να είναι απίθανη έως αδύνατη. Η διεθνώς όμως επικρατούσα κουλτούρα της Real Politik επιβάλλει συνομιλίες. Ορθώς, λοιπόν, εκκινούμε τις διερευνητικές.
2. Οσον αφορά τη διαφορά για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, ισχύει δυοίν θάτερον, όπως το έθεσε πολύ απλά ο κ. Δένδιας: ή η Τουρκία θα συμφωνήσει να χρησιμοποιήσουμε ως όρο αναφοράς το Διεθνές Δίκαιο, οπότε όλα θα είναι εύκολα, ή όχι, οπότε είναι αδύνατον να οδηγηθούμε σε λύση. Θέματα άλλα δεν υπάρχουν.

Απλά πράγματα, αλλά με βάση την εμπειρία και εξαιρετικά δυσοίωνα. Προ ημερών η Τουρκία ήταν η μόνη χώρα παγκοσμίως που κατεψήφισε στον ΟΗΕ την ετήσια Εκθεση για τους Ωκεανούς. Μηδέποτε άλλωστε έχει επικυρώσει τη Σύμβαση για το Δίκαιο των Θαλασσών (UNCLOS 1982). Η απόρριψη αυτή του Διεθνούς Δικαίου δεν είναι θεωρητική. Εκδηλώθηκε εμπράκτως με τη Συμφωνία της με τη Λιβύη, με τις γεωτρήσεις έξω από την Πάφο και με το ερευνητικό της σκάφος στα όρια των σημερινών χωρικών μας υδάτων.

Η έλλειψη αμοιβαίως αποδεκτού κανονιστικού πλαισίου επιτρέπει διαφορετικούς στόχους. Η διερευνητική επαφή επί της οριοθετήσεως της ΑΟΖ, που επιδιώκουμε εμείς, εννοείται από την άλλη πλευρά ως ανατολίτικο παζάρι επί των επεκτατικών της φαντασιώσεων.

Εδώ ελλοχεύει κίνδυνος: μια αδιέξοδος σχοινοτενής συζήτηση κωφών θα χρησιμοποιηθεί από την τουρκική πλευρά ως αποδεικτικό διαλλακτικότητος στην επιδίωξη της τελωνειακής ενώσεως, αναβαθμίσεως των οικονομικών της σχέσεων με την Ε.Ε. και συνεχίσεως των εξοπλιστικών της προγραμμάτων. Πρόθυμοι έξω υπάρχουν πολλοί.

Ασφαλής τρόπος αποφυγής του κινδύνου θα μπορούσε να είναι η προσέγγιση των διερευνητικών επαφών με σαφή χρονικά όρια: ήδη από τα πρώτα στάδια να καταστήσουμε σαφές ότι, εάν εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος, που θα προσδιορίσουμε σαφώς, δεν υπάρξει ουσιαστική πρόοδος, τότε θα προχωρήσουμε στην επέκταση της κυριαρχίας στα 12 ν.μ. και στο Αιγαίο.

Η προηγηθείσα προσπάθεια διαλόγου θα είναι επαρκής δικαιολογία. Υπό μία έννοια μάλιστα, η επέκταση θα μπορούσε να θεωρηθεί κίνηση λύτρωσης, να γίνει κίνητρο και αφορμή και για την άλλη πλευρά, να δεχθεί την προσφυγή στη διεθνή δικαιοδοσία, όπως και σοβαρές διαπραγματεύσεις για τους όρους των πλόων διέλευσης και εν γένει καλής γειτονίας.

Στο πλαίσιο μιας τέτοιας προσέγγισης οίκοθεν, νοείται ότι η επέκταση θα συμβεί άμεσα, εάν η Τουρκία επαναλάβει την πρόσφατη ιταμή συμπεριφορά παραβιάσεων. Ως εκ του κοινού υπαρξιακού μας χώρου, τούτο αυτονοήτως θα ισχύσει και στην περίπτωση εμπράκτων αμφισβητήσεων της κυπριακής κυριαρχίας.

Καθίσταται έτσι απολύτως ορατό ότι κινούμεθα με περισσή σύνεση, όπως αρμόζει σε χώρα της Ευρωζώνης, αλλά και με την ιστορική μας αποφασιστικότητα, τα 200 χρόνια μιας κορυφαίας εκδήλωσης της οποίας και εορτάζουμε εφέτος.