Δημήτρης Δανίκας

Μερικές λεπτομέρειες χρήσιμες και αποκαλυπτικές. Τέσσερα πράγματα συγκροτούν την προσωπικότητά του. Το πρώτο η καταγωγή του. Το δεύτερο η ασταμάτητη ορμή του να κάνει θέατρο, και μάλιστα σ εκείνη τη σπάνια, τη μοναδική «φωλιά» πρωτοπορίας και αντισυμβατικής θεατρικής παρουσίας, όπως ήταν το «Θέατρο Τέχνης». Το τρίτο η σχέση του, το συναίσθημά του για την Τζένη Καρέζη. Και το τέταρτο, όχι όμως το τελευταίο, η αφοσίωση στην ιδεολογία του και η στράτευσή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Μέχρι τελευταίας πνοής

Αυτό που εξωτερικά τον χαρακτήριζε ήταν η ορμή του, η ακατάβλητη δύναμή του. Η βουλιμία του να ρουφήξει, να χωνέψει, να αλέσει και την τελευταία ικμάδα ζωής. Και φτου από την αρχή. Φανταστείτε ότι γεννήθηκε πάνω από εφτά κιλά, ένα μωρό τόσο μεγάλο που λόγω πρωτοφανούς βάρους οι δικοί του κρατούσαν το κεφάλι του για να μην γέρνει προς τα κάτω

Αυτή η δύναμη τον συνόδευε μέχρι την τελευταία, την ύστατη στιγμή του. Ακατάβλητος και σαρωτικός. Οσο για το θάνατο, έλεγε μονίμως μια φράση που με ακολουθεί: «ο θάνατος είναι ένα γεγονός της ζωής και μάλιστα συγκλονιστικό και να το χαρείς σαν επιστέγασμα όλων αυτών που έχεις κάνει σαν άνθρωπος. Οι ιδιότητες του αληθινού ανθρώπου δεν είναι δεδομένες. Χρειάζεται αγώνας για να τις κατακτήσεις»

Ο Καζάκος δηλαδή, διέθετε συνείδηση προοπτικής. Η ζωή δεν σταματάει με την ατομική, την προσωπική μου «αναχώρηση». Η ζωή συνεχίζεται. Αυτή η σοφία του ήταν που τον διέκρινε και τον ξεχώριζε από τη μεταφυσική και εγωιστική κατάσταση κάθε άλλου ανθρώπου

Η αποφασιστικότητά του για το Θέατρο ήταν τόσο ακατάβλητη κι αυτή, που σαν μέλος, στην αρχή, του Θεάτρου Τέχνης του Κάρολου Κουν, για να τα βγάλει πέρα, έκανε τον οικοδόμο. Ο Καζάκος από την αρχή της διαδρομής του περπατούσε με τα πόδια στη γη και με το μυαλό και τη φαντασία του να ταξιδεύει σ έναν κόσμο πέρα απ αυτή την τρελή γη

Η μεγάλη και κορυφαία στιγμή της θεατρικής του διαδρομής ήταν η παράσταση με το θρυλικό έργο του Εντουαρντ Αλμπι «ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ» σε σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν. Φυσικά εκείνος στο ρόλο του Τζορτζ του καθηγητή και η Τζένη Καρέζη η σύζυγος η Μάρθα, η κόρη ενός μεγαλύτερου καθηγητή

Μια παράσταση που από την πρώτη στιγμή μύριζε μπαρούτι ανάμεσα σ αυτά τα δύο πρόσωπα που σε όλη τη διάρκεια εκστόμιζαν τα μύρια όσα ο ένας εναντίον του άλλου, καταβροχθίζοντας παράλληλα τόνους αλκοόλ

Η ικανότητα του Κώστα Καζάκου να ενσωματώνεται στον κάθε ρόλο που επρόκειτο να υποδυθεί, ήταν παροιμιώδης και ίσως μοναδική. Σχεδόν εν ριπή οφθαλμού. Μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου ήταν ικανός να «μεταλλαχθεί» δηλαδή να ταυτιστεί με τον ήρωά του

Η σχέση του με την Τζένη Καρέζη ήταν αμφίδρομη και δημιουργική. Σε τέτοιο σημείο που από τη μια τα καβγαδάκια τους να αποτελούν απαραίτητο και χρήσιμο μέρος μιας αόρατης και παρορμητικής σκηνοθεσίας προς εκτόνωση και λύτρωση αμφοτέρων των μερών. Και από την άλλη, για την Τζένη, το «ογκώδες» μέγεθος του Καζάκου λειτουργούσε ευεργετικά για την ίδια και φυσικά για τη σχέση τους

Οσο για τις ιδεολογικές του προτιμήσεις θα έλεγα ένα πράγμα. Σε ένα καλλιτεχνικό μικρόκοσμο τόσο ευάλωτο και τόσο εύθραυστο, η κομμουνιστική σταθερότητά του ήταν γι αυτόν το αόρατο ανθρωπάκι που κυκλοφορούσε μέσα του. Δηλαδή η συνείδησή του που διαρκώς τον επανέφερε σ έναν κώδικα ηθικής μακριά και πέρα απ όλα αυτά τα γνωστά

Και για να τελειώνω. Οι κορυφαίες στιγμές του Κώστα Καζάκου δεν ήταν τόσο οι κινηματογραφικές όσο οι θεατρικές και οι αγωνιστικές. Πιστός, ακατάβλητος, σαρωτικός, ορμητικός. Και πάντα με μια γνώση που ελάχιστοι αυτού του χώρου κατέχουν όπως αυτός. Αν ζούσε και αν διάβαζε όλα αυτά που γράφονται γι αυτόν-και τα δικά μου φυσικά-ένα πράγμα θα έλεγε και θα το εννοούσε χωρίς υποκρισία, σεμνότητα και άλλα τέτοια αστικά: υπερβολές!