Δημήτρης Παγαδάκης

Η κακοήθης ανοησία, εν τέλει. Αυτή τη φορά κατά του απελθόντος από τη ζωή Κώστα Σημίτη.

Πριν προλάβει να καταχωνιαστεί το φέρετρο του στο μνήμα ξεχείλισε ο δύσοσμος βόρβορος των αγιάτρευτα εμμονικών αντιπάλων του. Αντί ενός στιγμιαίου, έστω, σεβασμού στη μνήμη του, αναλώθηκαν ταχύτατα σε σπάταλη υποκριτικών ερωτημάτων.

Γιατί να κηρυχθεί τετραήμερο εθνικό πένθος; Γιατί να γίνει δημοσία δαπάνη η κηδεία του; Γιατί να του αποδοθούν τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού; Γιατί να κυματίζουν μεσίστιες οι σημαίες στα δημόσια κτίρια;

Προφανώς οι αενάως χλευαστικοί πολέμιοι του θα προτιμούσαν να αγνοήσει η Πολιτεία την μακρά πολιτική του διαδρομή. Να διαγράφει από τα κατάστιχα της ιστορίας ο υπεύθυνος πρωταγωνιστικός του ρόλος σε μια κομβική για τη χώρα εποχή.

Να λησμονηθεί η μαχητική του αντίσταση κατά τη χούντας, να σβηστεί η καθηγητική του σταδιοδρομία σε πανεπιστήμια της Γερμανίας και της Ελλάδας. Να ξεχαστεί ότι υπήρξε συνιδρυτής του ΠΑΣΟΚ και αποτελεσματικός υπουργός των αλλεπάλληλων κυβερνήσεων του.

Σφόδρα θα επιθυμούσαν οι επικριτές του να εξαλειφτεί από τη συλλογική μνήμη ότι τον εμπιστεύτηκε δυο φόρες για πρωθυπουργό ο ελληνικός λαός. Να αγνοηθεί σε βάθος χρόνου ότι οι πολίτες τον υπερψήφισαν μαζικά στις κάλπες επί δυο συναπτές τετραετίες.

Να επισκιασθεί ότι οι ψηφοφόροι του πρόσφεραν λαϊκή νομιμοποίηση για το ήθος, τη καλλιέργεια, τη συγκρότηση που απέπνεε. Κυρίως γιατί εγγυούταν νηφάλια τη σταθερότατα και πειστικά τη προοπτική σε μια κρίσιμη μεταβατική εποχή.

Δεν τους έκανε το χατίρι να βουλιάξει στην αφάνεια ενός πρώην πρωθυπουργού όσο ζούσε ο Κώστας Σημίτης. Μετά το τέλος της θητείας στο αξίωμα του παρέμεινε επί μια 20ετία ακατάπαυστα πολιτικά δραστήριος. Με τη λιτά δωρική του παρουσία χάριζε, ως τα 88 του χρόνια, ουσία στην έννοια του ενεργού πολίτη

Από το βάθος της ηλικίας του εξακολουθούσε να πρεσβεύει το διαχρονικό αίτημα του εκσυγχρονισμού που με πεποίθηση εξέφρασε και μεθοδικά υλοποίησε κατά τη διάρκεια της οκταέτους πρωθυπουργίας του. Ψύχραιμα ορθολογικά, τεκμηριωμένα
Συνέχιζε να στοχάζεται, να γράφει, να συζητά για τα σύνθετα θεωρητικά αλλά και τα επείγοντα πρακτικά ζητήματα. Για τον εμπλουτισμό της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, τη ποιότητα της διακυβέρνησης, την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, τη θέση της χώρας στο διεθνές περιβάλλον.

Επέμενε με διαύγεια να ανιχνεύει τις νέες προκλήσεις και να προτείνει σύγχρονες απαντήσεις. Η μαγνητισμένη βελόνα της πολιτικής του πυξίδας ήταν ανέκαθεν ευθυγραμμισμένη στο ακλόνητο προοδευτικό πιστεύω του ότι η Ελλάδα δεν είναι καταδικασμένη στον εγκλωβισμό της υστέρησης. Υποστήριζε πεισματικά ότι ένας διαφορετικός δρόμος ήταν εφικτός για τη χώρα.

Μακριά από την εσωστρέφεια των αντιευρωπαϊστών και τον απομονωτισμό των εθνικολαϊκιστών. Πέρα και έξω από το τέλμα του διαπλεκόμενου πελατειακού συστήματος και τους διαβρωτικούς μηχανισμούς των νομέων της εξουσίας. Ξέχωρα και αλάργα από τον τυχοδιωκτισμό του κρατικοδίαιτου συντεχνιασμού και το παρωχημένο σκοταδισμό των θρησκόληπτων λαοσυνάξεων.

Όλες αυτές οι πότε διασταυρούμενες και ποτέ αποκλίνουσες δυνάμεις ενός παλαιοβαλκανικού, αν όχι τριτοκοσμικού, τσούρμου παραλυτικής καθυστέρησης τον μίσησαν. Του επιτέθηκαν προσβλητικά, άγαρμπα, χυδαία.

Τον λοιδόρησαν ως το «Κινέζο με τις ελιές». Τον σατίρισαν ως «τάπερμαν» και «λογιστάκο με το τεφτέρι». Τον εξύβρισαν ως «προδότη των Ιμίων» και «κλέφτη του χρηματιστηρίου». Τον στόχευσαν ως «αρχιερέα της διαπλοκής». Τσάμπα κόπος από τσάμπα μάγκες για ένα ευπρεπή πολίτικο και μετριοπαθή άνθρωπο.

Ο ίδιος δεν μετακινήθηκε σπιθαμή από τις συντεταγμένες που είχε ορίσει στη ζωή του. Δεν ήταν ένας γραφικός Δον Κιχώτης που εφορμούσε κατά ανεμόμυλων στα χρόνια της πλησμονής και της αστακομακαρονάδας.

Περισσότερο ρεαλιστής, παρά μονομανής κυνικός ή νωθρός διαχειριστικός διεκπεραιωτής, είχε ευθαρσώς δηλώσει ότι για κανένα πόστο δεν θα θυσίαζε την ανεξαρτησία της σκέψης του. Δεν παρέκλινε από το σχέδιο του έχοντας την αυτογνωσία πως, ακόμη και ως πρωθυπουργός, οι απόψεις του δεν είχαν πλειοψηφική απήχηση στην ελληνική κοινωνία.

Οι μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες του δεν ήταν καν κυρίαρχες ούτε στο κόμμα του οποίου προήδρευε. Οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι υπονόμευαν αδιαλείπτως την εκσυγχρονιστική σοσιαλδημοκρατική στρατηγική του. Δίστασε να προχωρήσει σε εκκαθαρίσεις του «βαθέως» ΠΑΣΟΚ.

Αναπόδραστα, στη κορύφωση της πολιτικής του σταδιοδρομίας συνδέθηκε και με αστοχίες, ατολμίες, υποχωρήσεις, συμβιβασμούς. Έχασε ευκαιρίες. Προσηλωμένος στην ιεράρχηση προτεραιοτήτων υπέρ του δημόσιου συμφέροντος υπέπεσε σε σφάλματα και παραλείψεις.

Επικεντρωμένος στους σπουδαίους στόχους και τα προτάγματα των μεγάλων οριζόντων υποτίμησε τις ζημιές, τα κόστη, τις δυσμενείς τριβές της καθημερινότητας. Απέδωσε μικρότερη σπουδαιότητα από όση όφειλε στον έλεγχο άπληστων αετονύχηδων και κερδοσκόπων νταραβερτζήδων. Παραμέλησε το σκανδαλώδη πλουτισμό κορυφαίων υπουργών του.

Σίγουρα δεν ήταν πολιτικά αψεγάδιαστος. Και σαφώς δεν αίρεται υπεράνω κριτικής. Αλλά δεν εμπίπτει σε αξιολογικές απλουστεύσεις, φτηνές γενικεύσεις και ευτελείς υστερίες. Στη παλάντζα της αποτίμησης του πολίτικου του έργου βαραίνει περισσότερο η ικανότητα του να διαμορφώνει ευνοϊκά γεγονότα, ωφέλιμα για το μέλλον της χώρας, μέσω της δικής του αίσθησης σκοπού.

Έτσι και αλλιώς οι ηθικολογίες, οι νομικισμοί και οι αφελείς συναισθηματικές πικρίες δεν διέπουν τη πολιτική σκηνή, ώστε να περιγράψουν την ουσιαστική κληρονομιά του. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, άφησε το ιστορικό του αποτύπωμα στη πατρίδα.

Διένυσε τη πολιτική διαδρομή του καταγράφοντας σεμνότητα χαρακτήρα, προσωπική ακεραιότητα και ιδεολογική συνέπεια.

Πάνω από όλα επανανοηματοδότησε τη λέξη σοβαρότητα στο πολιτικό προσκήνιο. Και σφράγισε με τη στάση του ένα υπόδειγμα δημόσιας συμπεριφοράς.

Αυτά ακριβώς που δεν χώνεψαν ποτέ ως «ασυγχώρητο αμάρτημα» του οι τυχάρπαστοι πατριδοκάπηλοι και οι μίζεροι αριστεροδεξιοί λαϊκιστές.