Έλενα Μπότση

Καμία κυβέρνηση δεν μπόρεσε μέχρι σήμερα να την περιορίσει παρά τις όποιες εξαγγελίες. Τα περιστασιακά μέτρα για την μείωση της νεανικής ανεργίας δεν εξαλείφουν τα αίτια, πολλά εκ των οποίων συνδέονται με εγγενή χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, αλλά και του εκπαιδευτικού συστήματος. Ενδεικτικά αναφέρουμε:

-Την ισχνή παραγωγική βάση και τη συρρίκνωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
-Το χάσμα ανάμεσα στην εκπαίδευση και τις προσφερόμενες ειδικότητες από τη μία και των πραγματικών αναγκών της αγοράς και της κοινωνίας από την άλλη.
-Την απαξιωμένη επαγγελματική, τεχνολογική και αγροτική εκπαίδευση (η Ελλάδα δεν διαθέτει μία ανώτερη γενική αγροτική σχολή που να περιλαμβάνει όλα τα στάδια της παραγωγής, μεταποίησης και προώθησης των αγροτικών προϊόντων με εξαίρεση την Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή και κάποιες πρωτοβουλίες της εκκλησίας της περιοχής Ιωαννίνων).
-Τον ελλιπή επαγγελματικό προσανατολισμό και συμβουλευτική σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης.
-Την ελλιπή πρακτική και βιωματική μάθηση και μαθητεία.
-Το κατακερματισμένο και μη ευέλικτο εκπαιδευτικό σύστημα με ενίοτε χαμηλής ποιότητας εκπαίδευση.
-Την έλλειψη αξιοκρατίας (ενδεικτικό είναι ότι έρευνα της ICAP του 2019 ανέδειξε ως πρώτο αίτιο για την αποδημία νέων Ελλήνων για λόγους εργασίας, που κατά 95% είναι πτυχιούχοι - πριν ακόμα και από το ύψος των μισθών-, την έλλειψη αξιοκρατίας και τη διαφθορά).
-Την έλλειψη εμπιστοσύνης της κοινωνίας στους νέους για την ανάθεση θέσεων ευθύνης, την πολυθεσία κυρίως μεγαλύτερων ηλικιών που διαθέτουν πρόσβαση σε δίκτυα γνωριμιών και στο πελατειακό σύστημα.

Την ετεροαπασχόληση, υποαπασχόληση και τις υποαμοιβόμενες θέσεις εργασίας που οδηγούν τους νέους στην αναζήτηση εργασίας σε κάποια χώρα του εξωτερικού.

Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην νεανική ανεργία με 38,2% για τον Ιούνιο 2021*, που σημαίνει ότι σχεδόν οι μισοί νέοι της χώρας είναι άνεργοι. Ο επίσημος αυτός αριθμός ενδέχεται να κρύβει και έναν “σκοτεινό” αριθμό, αν συνυπολογίσει κανείς όσους/ες βρίσκονται σε αναστολή σύμβασης, είναι εποχικά εργαζόμενοι/ες ή δεν είναι καν εγγεγραμμένοι/ες στον ΟΑΕΔ.

Σχετικά με την ανεργία στον γενικό πληθυσμό κατά τον χρόνο της πανδημίας ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός της Ελλάδας σημείωσε ανησυχητική αύξηση κατά 220.000 άτομα.* Τα οικονομικά μη ενεργά άτομα ανέρχονται πλέον στα 3.477.133, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 6,7% σε σχέση με τον Μάρτιο του 2020, πράγμα που σημαίνει ότι σχεδόν ο μισός ενεργός πληθυσμός της χώρας είναι άνεργος, χωρίς να λάβουμε υπόψη τούς αποδημήσαντες των τελευταίων ετών.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες χώρες με την υψηλότερη ανεργία στην Ευρωζώνη παρά την ελαφρά πτωτική τάση τον μήνα Μάιο (15,4% έναντι 17,2% τον Απρίλιο) πριν την Ισπανία (15,3%) και την Ιταλία (10,5%). Το ποσοστό ανεργίας στην Ευρωζώνη μειώθηκε τον Μάιο από 7,5% σε 6,9% με διαφορά 10 μονάδων από την ελληνική ανεργία.

Η ετήσια έκθεση της ΓΣΕΕ καταγράφει μία εύθραυστη αγορά εργασίας που αδυνατεί να δημιουργήσει νέες και καλά αμειβόμενες βιώσιμες θέσεις εργασίας, με επιδείνωση της κατάστασης κατά την περίοδο της πανδημίας. Σύμφωνα πάλι με την ΕΛΣΤΑΤ οι Έλληνες εργαζόμενοι κατατάσσονται στους πολίτες της Ε.Ε. που επλήγησαν περισσότερο από την πανδημική κρίση, αν συνυπολογίσει κανείς και τις δανειακές υποχρεώσεις των ελληνικών νοικοκυριών, εκ των οποίων τρία στα δέκα είναι υπερχρεωμένα. Τον τελευταίο χρόνο ο μέσος μισθός στην Ελλάδα μειώθηκε σε 650 Ευρώ, ενώ οι Έλληνες εργαζόμενοι παραμένουν πρωταθλητές της ΕΕ σε εβδομαδιαίες ώρες εργασίας, συνθήκες που ο νέος εργασιακός νόμος Χατζηδάκη επιδεινώνει ακόμα περισσότερο.

Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στα θέματα της νεολαίας και του κοινωνικού αποκλεισμού με τον οποίο αυτή βρίσκεται αντιμέτωπη, θεωρούμε ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής μας την αξιοποίηση των νέων ανθρώπων στην ανασυγκρότηση της χώρας μετά από την οικονομική και πανδημική κρίση. Ειδικότερα προάγουμε και διεκδικούμε:

-τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης με έμφαση στις πράσινες ειδικότητες για την προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική συνοχή,
-την καταπολέμηση της πολυθεσίας και αδιαφάνειας,
-την ανάθεση θέσεων ευθύνης σε νέους,
-την προώθηση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας,
-την ανάδειξη των start ups και της καινοτομίας με αξιοποίηση όλων των χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως του ΤΑΑ, από το οποίο απουσιάζουν ανάλογες πολιτικές για τους νέους,
-την αποκέντρωση των δομών εύρεσης εργασίας και επιμόρφωσης με σύνδεση των θέσεων εργασίας και εκπαίδευσης με τις τοπικές ανάγκες,
-την αξιοποίηση σχολαζουσών υποδομών και γαιών.

Στο πνεύμα της πράσινης μετάβασης, της δικαιότερης κατανομής του πλούτου και της μετάβασης σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο νέες θέσεις εργασίας και εκπαίδευσης θα πρέπει να δημιουργηθούν στους εξής τομείς και να υποστηριχθούν από την ανώτατη και η τεχνολογική επαγγελματική εκπαίδευση με έμφαση:

-στους πράσινους κλάδους που σχετίζονται κυρίως με την κυκλική οικονομία (ανακύκλωση, επανάχρηση, αξιοποίηση αστικών, γεωργικών κ.λπ. υπολειμμάτων),
-στην εξοικονόμηση ενέργειας και τη βιοκλιματική δόμηση,
-στις τεχνολογίες ΑΠΕ,
-στην αποκατάσταση της ρύπανσης και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης,
-στην οργανική γεωργία και ζωοπαραγωγή,
-στον εναλλακτικό τουρισμό, με την παράλληλη στήριξη των αντίστοιχων κλάδων από όλους τους αναπτυξιακούς νόμους και χρηματοδοτικά προγράμματα.

Οι νέοι είναι το παρόν και το μέλλον της χώρας. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να απασχολήσει όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας η χάραξη μίας εθνικής στρατηγικής για τη νεολαία βάσει των επιστημονικών δεδομένων, των ευρωπαϊκών οδηγιών και των καλών πρακτικών από χώρες με παρόμοια δομικά χαρακτηριστικά, ώστε να αντιμετωπιστούν τα γενεσιουργά αίτια της νεανικής ανεργίας. Στο επίκεντρο αυτής της στρατηγικής θα πρέπει να βρίσκεται η ποιοτική εκπαίδευση, η δημιουργία αξιοπρεπών και βιώσιμων θέσεων εργασίας, η κοινωνική δικαιοσύνη και η χειραφέτηση με αίσθημα εμπιστοσύνης στους νέους που θα πρέπει να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην προσπάθεια για την οικοδόμηση μιας βιώσιμης οικονομίας και κοινωνίας.

*Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ
** Η Έλενα Μπότση είναι Κοινωνιολόγος, Συνεκπρόσωπος των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ