Έλσα Μπάρδα

Καθώς διαπιστώνω ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από μονογονεϊκές οικογένειες, αποφάσισα να το αναλύσω λίγο βαθύτερα, μέσα από το πρίσμα της ψυχολογίας, ως προς τον πιθανό αντίκτυπο και μιλώντας πάντα με πιθανότητες, αφού δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα βασισμένα σε έρευνες πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Αναμφισβήτητα, το διαζύγιο έχει ισχυρές επιπτώσεις σε όλα τα μέλη της οικογένειας και κυρίως στα ανήλικα παιδιά. «Του παιδιού μου το παιδί είναι δυο φορές παιδί μου» υποστηρίζουν οι παππούδες για τα εγγόνια τους και συνήθως γίνονται θυσία αυτοβούλως, χωρίς κάποια νομική υποχρέωση, ώστε να τα βοηθήσουν. Συνεπώς, προκύπτει το ερώτημα για την αναγκαιότητα ενός αυστηρά νομικά επιβεβλημένου πλαισίου εμπλοκής τους στην διαδικασία διατροφής και ο ψυχικός αντίκτυπος στα εγγόνια, αλλά και στους ίδιους.

Η νομική εμπλοκή των παππούδων ανατρέπει πολλά θετικά δεδομένα για το παιδί, επιφορτίζοντας συναισθηματικά ηλικιωμένους ανθρώπους, οι οποίοι πρέπει να παρίστανται στο δικαστήριο. Σύμφωνα με τα στατιστικά, οι περισσότεροι είναι υπερήλικες και αυτό λειτουργεί επιβαρυντικά στην ψυχική και πιθανόν την σωματική τους υγεία και την οικονομική τους κατάσταση.

Καθιστώντας τους παππούδες άμεσα εμπλεκόμενους στη συγκρουσιακή τροπή που ενδεχομένως μπορεί να πάρει μια μακροχρόνια αγωγή διατροφής, αμβλύνεται η σύγκρουση στο ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον. Δεδομένου ότι οι παππούδες αποτελούν συνήθως την «φωλιά» ασφάλειας, στην οποία στρέφονται τα παιδιά, όταν η αντιπαράθεση ανάμεσα στους γονείς εντείνεται, η εμπλοκή τους στην διατροφή θα μπορούσε να κλονίσει την συναισθηματική ασφάλεια των παιδιών. Ο ρόλος των παππούδων λειτουργεί συνήθως θετικά διαμεσολαβητικά στις αντιπαραθέσεις που προκύπτουν ανάμεσα στο πάλαι ποτέ ζευγάρι στην περίοδο ενός διαζυγίου. Τα νέα δεδομένα, ωστόσο, εμπλέκουν τους παππούδες στην αγωγή διατροφής και αλλάζουν την δομή της οικογένειας, καθώς η μοναδική σταθερά ουδέτερη ζώνη κλονίζεται. Με λίγα λόγια, οι παππούδες μπορούν να διατηρούν ισορροπημένες σχέσεις με τον άλλον γονιό, προς όφελος του παιδιού, καθώς μπορούν να ελέγξουν το συναίσθημά τους, όμως κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολα εφικτό, αν εμπλέκονται και οι ίδιοι υποχρεωτικά μέσω δικαστηρίων.

Το ψυχικό όφελος του παιδιού είναι οι παππούδες να μην εμπλέκονται στις προσωπικές εκκρεμότητες του τέως ζευγαριού -πράγμα αδύνατον, αν οι ίδιοι είναι δικαστικά εμπλεκόμενοι στην διατροφή των εγγονιών τους.

Η έλλειψη ψυχολογικής υποστήριξης από ένα ουδέτερο πρόσωπο, όπως είναι ο παππούς και η γιαγιά, ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την συναισθηματική θεωρία της ασφάλειας, η ποιότητα της σχέσης που έχει το παιδί με τους γονείς διευρύνεται και στους παππούδες. Με λίγα λόγια, η συναισθηματική ασφάλεια, προκειμένου το παιδί να έχει υγιή ανάπτυξη, επεεκτείνεται και στο ευρύτερο περιβάλλον του.

Άλλωστε, οι παππούδες προσφέρουν από την πλευρά τους ένα δεύτερο σπίτι, όπου τα παιδιά μπορούν ελεύθερα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους σχετικά με το διαζύγιο των γονιών τους. Συνεπώς, υπάρχει το ερώτημα εάν οι παππούδες, ως άμεσα εμπλεκόμενοι στη δικαστική διένεξη, μπορούν να παίξουν τον ρόλο του ανθρώπου που καθησυχάζει τα παιδιά...

Άλλο ένα εύλογο ερώτημα, είναι εφόσον οι παππούδες έχουν την υποχρέωση να συμβάλουν στη διατροφή των παιδιών, αν έχουν παράλληλα και το δικαίωμα γονικής μέριμνας.

Το τελευταίο ερώτημα -και ίσως παραγνωρισμένο- ερώτημα που προκύπτει, δε, είναι το εξής: όταν τα παιδιά ενηλικιωθούν και, βάσει νόμου, ζητήσουν διατροφή για τις σπουδές τους, ποιο θα είναι το ψυχικό κόστος για τους γηραιότερους;