Φώφη Γιωτάκη

Ανάμεσα στο Ηρώδειο και στην παρουσίαση της ταινίας του, ο Γούντι Άλεν μίλησε και για το ρόλο που παίζει η τύχη στη ζωή των ανθρώπων.

Ξεκίνησε να λέει λοιπόν – σε συνέντευξή του στη ΕΡΤ- ότι πάντα ακούς ανθρώπους να λένε «φτιάχνω την τύχη μου», εννοώντας ότι είναι σημαντικό να κάνεις το καλύτερο που μπορείς, να δουλεύεις σκληρά, να μελετάς, να κάνεις ό,τι μπορείς… για ό,τι μπορείς να ελέγξεις. Υπάρχει όμως – σύμφωνα με τον διάσημο σκηνοθέτη – κι ένα τεράστιο κομμάτι της ζωής των ανθρώπου που ορίζεται από την τύχη, από το αν έχει καλή ή κακή τύχη. «Μπορεί να είσαι μια υπέροχη ιδιοφυΐα, αθλητής, συνθέτης, επιχειρηματίας, αλλά αν είσαι κακότυχος… τότε κρίμα!», υποστήριξε μεταξύ άλλων κατά τη σύντομη παραμονή του στην Αθήνα, όπου λίγα χιλιόμετρα μακριά, στο θεσσαλικό κάμπο, χιλιάδες άνθρωποι προσπαθούσαν να πάρουν τις ζωές τους πίσω, μετά τη βιβλική καταστροφή.

Η περιγραφή του σκηνοθέτη αποτελεί αναμφίβολα τροφή για σκέψη και δημιουργεί σειρά ρωτημάτων για το εάν και πως η τύχη, καλή και κακή, επηρεάζει την πορεία της ζωής μας. Είναι καθοριστικής σημασίας; Είναι θέμα τύχης ή και ατομικής ευθύνης το πως θα ξημερώσει αύριο η μέρα μας, στην Αθήνα, στον Έβρο, στη Λάρισα ή στην Καρδίτσα, σε κάθε γωνία της γης;

Είναι θέμα τύχης, ας πούμε, η παραμελημένη μας υγεία ή ο λογαριασμός με τα έξοδα του μήνα, που φούσκωσε στο τραπέζι; Είναι θέμα τύχης η επίδοση του παιδιού στο σχολείο ή ο δάσκαλος που δεν αξιολογείται; Είναι θέμα τύχης η προβληματική κι επικίνδυνη οδήγηση στο δρόμο για τη δουλειά; Είναι θέμα τύχης να σε σπρώχνουν από τον καταπέλτη στη θάλασσα και στο θάνατο;

Είναι θέμα τύχης η απουσία αντιπλημμυρικών έργων στα δάση, εκεί που πέφτει ο μεγαλύτερος όγκος νερού μέσα σε ελάχιστο χρόνο και καταλήγει σε ποτάμια που ξεχειλίζουν, σε κάμπους που θάβονται κάτω από τόνους λάσπης και φερτών υλικών; Είναι θέμα τύχης ο διψήφιος αριθμός από την πρόσφατη πλημμύρα ή η διάσωση χιλιάδων άλλων ανθρώπων; Είναι θέμα τύχης κι όλα καλά ή κακά; Ή πόσες φορές θα ακούσουμε να επαναλαμβάνεται η φράση απόγνωσης «ζούμε από τύχη»;

Όταν λες έρχεται η Κλιματική Αλλαγή, δεν σκέφτεσαι «πράσινα άλογα»- αλλά θα έπρεπε να φροντίσεις να αποκτήσεις -αν δεν έχεις ήδη- σχέδιο. Σχέδιο σαφές, καθαρό, όχι βολικό σε ανευθυνο-υπεύθυνους την κρίσιμη ώρα. Σχέδιο με αρχή, μέση και τέλος, με ηγεσία, «στρατηγείο» και «στρατό» να το υλοποιήσει. Σχέδιο, με ανθρώπους έτοιμους να δράσουν, όταν πατήσει το κουμπί της «επίθεσης» στα ακραία καιρικά φαινόμενα, στις πυρκαγιές, στους σεισμούς, αυτός-ή που έχει την κεντρική ευθύνη. Σχέδιο με το οποίο όλα να δουλεύουν ρολόι κι όχι κάποια ή άλλα να βουλιάζουν στην …τύχη.

Είναι δύσκολη υπόθεση, η αντιμετώπιση της Κλιματικής Κρίσης, όχι όμως αδύνατη. Χρειάζεται πολλούς υπηρέτες ενός σχεδίου που βάζει ψηλά τον πήχη της πρόληψης, της ταχύτητας και της αποτελεσματικότητας. Χρειάζονται βέβαια και πόροι και άνθρωποι να τους αξιοποιήσουν προς τη σωστή κατεύθυνση.

Αλήθεια πως λειτουργεί το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας; Ποιες δυνάμεις έχει να κινηθεί; Οι ειδικοί θυμίζουν καταρχάς ότι δυνάμεις Πολιτικής Προστασίας είναι όλες οι κρατικές αρχές και υπηρεσίες, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, οι αποκεντρωμένες Διοικήσεις, οι Περιφέρειες και οι Δήμοι, οι κάθε μορφής δημόσιες , δημοτικές και , ιδιωτικές επιχειρήσεις, τα ιδρύματα, οι εθελοντές, γενικά όλοι οι πολίτες της χώρας και αντίστοιχες διεθνείς δυνάμεις. Είναι όμως οι δυνάμεις αυτές κάτω από την πλήρη η την επιχειρησιακή διοίκηση του αρμόδιου ή άλλων υπουργείων; Διοικούνται ή απλώς συντονίζονται από το αρμόδιο υπουργείο; Ποιος αναλαμβάνει τελικά τη διοίκηση και τον συντονισμό, που αρχίζουν και που τελειώνουν οι αρμοδιότητές του;

Στο πρώτο στάδιο, στη φάση δηλαδή της αναμονής μιας επικίνδυνης κατάστασης τι κάνει ο υπουργός; Είναι υποχρεωμένος ενδεχομένως να παρουσιάσει τάχιστα, στο Συντονιστικό Όργανο, ένα πρώτο σχέδιο αντιμετώπισης της επέλασης και της καταστροφής. Να ξεκινήσουν «ειδικές αποστολές» και να ζητήσει να συμμετάσχουν σε αυτές δυνάμεις του κάθε υπουργείου και βέβαια να τις συντονίζει. Κάπως έτσι, δεν γίνεται μέχρι τώρα;

Τα τελευταία δύσκολα 24ωρα ακούσαμε ότι η «Πολιτική Προστασία» διοικεί στην ουσία μόνο το Πυροσβεστικό Σώμα. Οι άλλες υπηρεσίες ανήκουν σε άλλα υπουργεία και ποια περιθώρια συντονισμού υπάρχουν και αν υπάρχουν πόσο ανθεκτικά και στιβαρά είναι την ώρα της κρίσης; Ποιος μπορεί να διαφωνήσει με την επισήμανση ότι το επιχειρησιακό μέρος είναι καθοριστικής σημασίας για τη διάσωση ζωών από μια βιβλική καταστροφή;

Τα στοιχεία για τις καταστροφικές επιπτώσεις από την πλημμύρα στη Θεσσαλία δείχνουν εν τω μεταξύ ότι ήταν πολύ μεγάλες στη Λάρισα, στα Τρίκαλα, τον Βόλο, την Καρδίτσα και εξαιτίας της υπερχείλισης του Πηνειού. Το κόστος στην αγροτική παραγωγή θα ξεπεράσει το ένα δις. ευρώ. Εκτός από το 23% της αγροτικής παραγωγής της Ελλάδας, που καταστράφηκε ολοσχερώς υπάρχει και το μεγάλο πρόβλημα της επόμενης ημέρας, λόγω της απόθεσης αργίλων και λάσπης πάχους, τουλάχιστον μισού μέτρου- γεγονός που καθιστά δύσκολη την καλλιέργεια του εδάφους την «επόμενη μέρα», ανάλογα βέβαια με τον βαθμό της ζημιάς που έχει υποστεί ανά περίπτωση. Αν εστιάσει κανείς μόνο στο αγροτικό ζήτημα που προκύπτει θα κάνει λόγο για άμεσες αποζημιώσεις των αγροτών και για ένα πλέγμα προστασίας και στήριξης των αγροτών και των κτηνοτρόφων. Θα αναφερθεί στην αποκατάσταση των αγροτικών και κτηνοτροφικών υποδομών και δικτύων.

Η περιγραφή πάντως της «μεγάλης εικόνας» μετά την επέλαση Daniel στο θεσσαλικό κάμπο δείχνει ότι απαιτείται ολιστική προσέγγιση, αλλαγή του μοντέλου, ανασχεδιασμός των επιχειρησιακών σχεδίων, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα πρόληψης και διαχείρισης του «πρωτόγνωρου»- όχι αποσπασματικά έργα ανά περιοχή, μισοτελειωμένες υποδομές, παρατημένα δίκτυα. Απαιτείται καταγραφή του λάθους, αναζήτηση και απόδοση ευθυνών, αλλά και οικοδόμηση του παρόντος και του μέλλοντος με μόνιμο στόχο την ασφάλεια των πολιτών. Η κυβέρνηση έχει την ευθύνη να ακούσει τους ειδικούς, να διαμορφώσει όρους εθνικής συνεννόησης για τα επόμενα βήματα, να αναγνωρίσει στην πράξη τα λάθη της.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν την ευθύνη να παρουσιάσουν συγκεκριμένες προτάσεις και η αυτοδιοίκηση να λειτουργήσει αποτελεσματικά ως καθοριστικό μέρος στην ίδια αλυσίδα. Τίποτα δεν πρέπει να αφεθεί στην τύχη του. Δεν ήταν και δεν είναι θέμα τύχης η επιστροφή του Παλαμά Καρδίτσας και των άλλων περιοχών στην ασφαλή «ρουτίνα» τους, μετά τις απώλειες ζωών και τις τραγικές συνέπειες από τις πλημμύρες.