Φώφη Γιωτάκη

Μετά από την εκλογική κατάρρευση στα χρόνια της κρίσης και την προσπάθεια ανασύνταξης δυνάμεων στη συνέχεια, ήρθε ή ώρα να αποφασίσει αν μπορεί να αναλάβει εκ νέου πρωταγωνιστικό ρόλο και να φανεί αντάξιο των προσδοκιών της.

Δεν είναι εύκολο το «στοίχημα». Χρειάζεται όραμα, σχέδιο και κόπο. Και για να το πετύχει το ΠΑΣΟΚ, χρειάζεται ουσιαστική κατανόηση της συνθήκης, της ευκαιρίας και της ευθύνης. Χρειάζεται όχι μόνο ισχυρή και ανθεκτική ηγεσία αλλά και ικανή, συμπεριληπτική ηγετική ομάδα δίπλα της που να αντιλαμβάνεται τις προτεραιότητες, να μην αμφιταλαντεύεται, να διαβουλεύεται και να λαμβάνει εγκαίρως και συλλογικά αποφάσεις. Θα έλεγε κανείς, παρατηρώντας την «εικόνα» της φετινής 3ης του Σεπτέμβρη, ότι δημιουργούνται τα θεμέλια μιας πολλά υποσχόμενης επανεκκίνησης- αλλά είναι πολύ νωρίς για προβλέψεις.

Το σίγουρο είναι ότι, όπως είπε ο Κώστας Σημίτης, οι ευκαιρίες δεν είναι άπειρες. Άπειρες μπορεί να είναι οι φιλοδοξίες των προσώπων που θέλουν να ηγηθούν της προσπάθειας. Αλλά δεν αρκούν για να οδηγήσουν το ΠΑΣΟΚ στη διεκδίκηση με αξιώσεις της διακυβέρνησης της χώρας. Δεν αρκούν για να κινητοποιήσουν και άλλες και άλλους προς την ίδια κατεύθυνση. Δεν υπάρχει υποψήφιος-α αρχηγός του ενός γύρου, αλλά των δύο γύρων. Που σημαίνει ότι από τώρα και για ένα μήνα πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του κόσμου στον οποίο απευθύνεται, ότι μπορεί να ενώσει δυνάμεις και να λειτουργήσει συλλογικά.

Το περιβάλλον στο οποίο δίνουν τη μάχη είναι καταρχάς ευνοϊκό. Το ΠΑΣΟΚ έφτασε να γιορτάσει τα 50 του χρόνια, την ώρα που οι πολιτικοί του αντίπαλοι χάνουν δυνάμεις και ψήφους εμπιστοσύνης. Οι πρώτες δημοσκοπήσεις του φθινοπώρου δεν παρουσιάζουν κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό των ευρωεκλογών. Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται ότι συνεχίζει να βλέπει από απόσταση το κλίμα του 41% και τα αυτοδύναμα σενάρια. Η δημοσκοπική φάση γύρω από το 28% των ευρωεκλογών δεν συνιστά ανάκαμψη και επιστροφή στα ποσοστά που έλαβε το καλοκαίρι του 2023 και η φετινή ΔΕΘ δεν προσφέρεται για βαρύγδουπες εξαγγελίες. Η ακρίβεια συνεχίζει να καταβροχθίζει την αγοραστική δύναμη των πολιτών, πολλές ουσιαστικές λύσεις στα προβλήματα της καθημερινότητας παραμένουν στα αζήτητα ή έχουν «παγώσει». Αγωνία, απογοήτευση και αναζήτηση. Είναι τρεις λέξεις που φιγουράρουν στις μετρήσεις και αποκαλύπτουν τις τάσεις της κοινωνίας, που παρακολουθεί και αναμένει.

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εξακολουθεί να λειτουργεί παράγοντας εικόνες διάλυσης, να ζει τα απόνερα της στρατηγικής του ήττας από το 2019 και να σπρώχνει μακριά του τους τελευταίους πιστούς ψηφοφόρους του. Δύσκολο να περιγράψει κανείς τα όσα συμβαίνουν από τον Ιούλιο του 2023 μέχρι σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ και ακόμη πιο δύσκολο να προβλέψει την απήχησή του στην ελληνική κοινωνία τους επόμενους μήνες. Διασπάσεις, διαγραφές, άρση των διαγραφών χωρίς εξηγήσεις, ίντριγκες, η ηγεσία να ζητά να της κάνουν πρόταση μομφής και να της βρουν αντίπαλο, οι αντίπαλοι να δηλώνουν ότι βλέπουν να επιστρέφει το κόμμα τους στο 3-4% αν δεν γίνει κάτι- αλλά τι ακριβώς;

Είναι προφανές ότι το ΠΑΣΟΚ έχει τουλάχιστον την ευκαιρία να το ακούσουν τώρα πιο προσεκτικά οι πολίτες και να διατηρήσει -αν προσπαθήσει συλλογικά- στραμμένους πάνω του τους προβολείς και μετά την εκλογή ηγεσίας στις 13 Οκτωβρίου. Το γεγονός ότι αναγνώρισε την απώλεια του διακηρυγμένου στόχου για τη δεύτερη θέση στις ευρωεκλογές δημιουργεί εκ των πραγμάτων την αφετηρία μιας νέας πολιτικής περιόδου, κατά την οποία η Χαριλάου Τρικούπη θα κληθεί να αποδείξει (χωρίς την πολυτέλεια του χρόνου) ότι έχει τη δυνατότητα να παίξει τον πρώτο ρόλο στην αντιπολίτευση και ταυτόχρονα να οικοδομήσει τη συνθήκη για την επιστροφή του σε κυβερνητική τροχιά.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που βρέθηκαν οι πρώην αρχηγοί μαζί με την νυν ηγεσία στην ίδια εκδήλωση, όπως συνέβη προχθές στο Ζάππειο. Έχει συμβεί και άλλες φορές, αλλά η συνέχεια έδειξε ότι τα περί ενότητας και συλλογικής προσπάθειας αντέχουν στο χρόνο μόνο αν χτίζονται σε γερή και ειλικρινή βάση. Μπορεί το ΠΑΣΟΚ να μην κινδυνεύει ενδεχομένως από διασπάσεις τύπου ΣΥΡΙΖΑ, αλλά απειλείται από «λευκές απεργίες» την ώρα της τελευταίας ευκαιρίας. Η ηγεσία που θα αναλάβει την ευθύνη της επόμενης μέρας οφείλει να διαμορφώσει ένα υγιές και συλλογικό πλάνο για να αποδείξει εκ νέου ότι το ΠΑΣΟΚ μπορεί να συνθέσει απόψεις, να υποστηρίξει με όλες τις δυνάμεις τη «μία γραμμή» και να προωθήσει προοδευτικές πολιτικές προς όφελος καταρχάς της χώρας και των πολιτών της. Αν δεν καταφέρει να κινηθεί με όρους δημιουργικής ενότητας θα «αυτοκτονήσει» και εκείνη και το κόμμα της.