Φώφη Γιωτάκη

Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι απέχουμε από τις εκλογές – και όσα θα συμβούν τους επόμενους μήνες θα καθορίσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό το τι θα γίνει στην κάλπη, όποτε κι αν στηθεί. Επομένως, αυτό που έχει τώρα σημασία είναι η ατμόσφαιρα που διαμορφώνεται στην ελληνική κοινωνία – που θα καθορίσει τους εκλογικούς συσχετισμούς όταν έλθει εκείνη η ώρα.

Σε ό,τι αφορά την κοινωνική ατμόσφαιρα, είναι σαφές τι συμβαίνει: μόνο και μόνο το γεγονός ότι αυξάνεται διαρκώς ο αριθμός των κομμάτων που – δημοσκοπικά – κερδίζουν το εισιτήριο για τη Βουλή, δείχνει ότι το κλίμα των ευρωεκλογών δεν έχει μεταβληθεί. Η Νέα Δημοκρατία έχει σοβαρές απώλειες και το ΠΑΣΟΚ σχετικά μικρά κέρδη – κάτι που σημαίνει ότι η επιστροφή στον δικομματισμό αργεί ακόμα, αν μη τι άλλο…

Ωστόσο, το υπόστρωμα της εκλογικής συμπεριφοράς, όπως καταγράφεται στα γκάλοπ, προϊδεάζει για «άλλα κόλπα». Η ακρίβεια παραμένει το Νο1 πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας – και οι περικοπές στις προμήθειες των τραπεζών είναι καλοδεχούμενες μεν, αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα του «πώς θα βγει ο μήνας».

Η κυβέρνηση επιχείρησε να αξιοποιήσει την έρευνα της Eurostat, τα στοιχεία της οποίας δείχνουν ότι μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων δηλώνουν φτωχοί, παρότι στην πραγματικότητα δεν ανήκουν στα φτωχά στρώματα – κάτι σαν «κατά φαντασίαν φτωχοί» δηλαδή; Οι υπουργοί που επικαλούνται τέτοια στοιχεία ξεχνούν ότι πρώτον, η Ελλάδα, σε αντίθεση με σχεδόν όλες τις υπόλοιπες χώρες, ιδίως της ευρωζώνης, βίωσε μία δεκαετή κρίση με οικονομικές απώλειες που θα μπορούσαν να συγκριθούν με εκείνες ενός πολέμου. Αυτό είναι λογικό να μονιμοποιεί μία τυφλή ανασφάλεια σε μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας, όπως και να επηρεάζει την πολιτική τους στάση στην κατεύθυνση του «κανείς δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματά μου».

Σε αυτό δεν είμαστε μία ευρωπαϊκή εξαίρεση – οι συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία είναι πολύ μεγάλες για κοινωνίες όπως η γερμανική και η γαλλική και οι πολιτικές επιπτώσεις είναι άμεσες και ευδιάκριτες. Κανείς δεν μπορεί να διαβεβαιώσει ότι η χώρα μας δεν θα μπει – για άλλη μία φορά μετά από το 2012 – στον πειρασμό της «αντισυστημικής ψήφου».

Προς το παρόν, δεν διαφαίνεται κάποια προσωπικότητα ή κόμμα – είτε προς τα δεξιά, είτε προς τα αριστερά – που θα μπορούσε να γίνει ο υποδοχέας μιας μαζικής «αντισυστημικής ψήφου», όπως αποδείχθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ την εποχή των Μνημονίων. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι θα φέρει το μέλλον, καθώς και σε διεθνές επίπεδο κυριαρχεί η αβεβαιότητα. Μπορεί κανείς να προβλέψει τι θα φέρει η προεδρία Τραμπ σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία; Μπορεί κανείς να προβλέψει τι θα φέρουν οι εκλογές στη Γερμανία, σε συνδυασμό με τις απειλές του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ για επιβολή δασμών;

Οι αβεβαιότητες κυριαρχούν – και κατά πάσα πιθανότητα θα επηρεάσουν πολύ περισσότερο τους συσχετισμούς στην ελληνική πολιτική σκηνή από το μεροδούλι, μεροφάι της συνήθους πολιτικής αντιπαράθεσης στη χώρα μας. Έτσι δεν είναι;