Φώτης Καρύδας

Σχεδόν καθημερινά το τελευταίο χρονικό διάστημα –τουλάχιστον- μία παρόμοια είδηση «φιλοξενείται» στα δελτία ειδήσεων ή σε ενημερωτικές ιστοσελίδες. Η πλειοψηφία των τηλεθεατών, ακροατών, αναγνωστών θα το σχολιάσει για ένα λεπτό και μετά θα το ξεχάσει μέχρι να ξανακούσει μία παρόμοια είδηση. Δυστυχώς ελάχιστοι θα αναρωτηθούν τι έφταιξε και πως αυτά τα ανήλικα παιδιά έφτασαν να προβούν σε τέτοιες πράξεις.

Από τις αρχές του έτους περισσότεροι από 400 ανήλικοι, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, έχουν πέσει θύματα βίας ή ληστείας από συνομηλίκους τους ενώ στην Αττική δραστηριοποιούνται πάνω από 40 συμμορίες ανηλίκων. Μάλιστα, κάποιες είναι και ιδιαίτερα σκληρές. Τι έφταιξε για αυτή την έξαρση βίας; Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό ερώτημα το οποίο δύσκολα μπορεί να το γενικεύσει κάποιος καθώς κάθε περιστατικό βίας ανηλίκων μπορεί να έχει διαφορετικούς λόγους εκδήλωσης. Σίγουρα δεν έφταιξε μόνο η πανδημία.

Ο νέος κορωνοϊός φταίει για πολλά από αυτά που έχουν συμβεί στη ζωή μας αλλά μέσα σε, περίπου, δύο χρόνια δύσκολα αλλάζει ο χαρακτήρας ενός παιδιού. Αντίθετα, αυτά τα δύο χρόνια οι γονείς, λόγω του εγκλεισμού, θεωρητικά, βρίσκονται πιο κοντά στα παιδιά τους.

Οι ρίζες της έξαρσης αυτών των φαινομένων πηγαίνουν πολύ πιο βαθιά από τα πρόσφατα προβλήματα που έχει προκαλέσει η πανδημία. Την τελευταία δεκαετία μορφές σκληρής βίας κυριαρχούν σε ταινίες όταν στο παρελθόν ανάλογου ύφους παραγωγές είχαν πολύ λιγότερες. Και μη μου πει κάποιος ότι υπάρχει η ανάλογη σήμανση για τις ηλικίες. Κανένα νέο παιδί δεν θα αλλάξει κανάλι όταν δει ότι αυτό που βλέπει ανήκει στα «ακατάλληλα» για την ηλικία του. Αντίθετα, το απαγορευμένο πάντα ελκύει.

Ας περάσουμε στο internet. Εκεί η κατάσταση δύσκολα μπορεί να ελεγχθεί. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τα παιχνίδια, τα περισσότερα από τα οποία έχουν ως βάση τη βία και τους φόνους. Τα παιδιά, είτε παίζοντας ομαδικά, είτε με αντίπαλο την παιχνιδομηχανή, «σκοτώνουν» κάποιες δεκάδες ανθρώπους κάθε μέρα, εθίζονται στη βία και σιγά σιγά γίνεται μέρος της καθημερινότητας τους. Αρχικά, πάντα, με τη μορφή του παιχνιδιού.

Ας περάσουμε στην μουσική. Τα νέα νεανικά μουσικά (μουσικά με ή χωρίς εισαγωγικά) είδη που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια, στην πλειοψηφία, προτρέπουν σε βία. Φυσικά, η θεματολογία των συγκεκριμένων τραγουδιών είναι κοινή σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή η θεματολογία δεν είναι άλλη από όπλα, ναρκωτικά, προβολή της σεξουαλικότητας, των ακριβών αμαξιών, χυδαίο λεξιλόγιο κλπ. Αυτά τα τραγούδια έχουν εκατομμύρια views, παίζονται σε κλαμπ και έχουν φανατικό κοινό ακόμα και παιδιά που δεν έχουν τελειώσει καλά καλά το δημοτικό σχολείο.

Η έκθεση των παιδιών στη βία είναι ανεξέλεγκτη. Επεισόδια ανάμεσα σε παιδιά στα σχολεία ανέκαθεν υπήρχαν. Δεν είχαν όμως τη βιαιότητα που παρατηρούμαι τα τελευταία χρόνια. Σε τσάντες παιδιών υπάρχουν μαχαίρια και ανά πάσα στιγμή κάποια είναι έτοιμα να ασκήσουν βία ακόμα και για φιγούρα. Δεν είναι τυχαίο το ότι βιντεοσκοπούν τις πράξεις τους και τις «ανεβάζουν» σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Φυσικά, αυτά δεν συμβαίνουν μόνο στην Ελλάδα. Στην Αμερική, κατά καιρούς, ανήλικοι εισβάλλουν σε σχολεία και σκοτώνουν όποιον βρουν μπροστά τους. Ας μη ξεχνάμε ότι τα τεκταινόμενα στην Αμερική αποτελούν… κατεξοχήν πεδίο μιμητισμού για την ελληνική και όχι μόνο νεολαία. Και μακάρι ο μιμητισμός να μείνει μόνο στα μπέργκερ, στη μουσική και στο Halloween.

Όταν κάποια στιγμή ολοκληρωθεί ο κύκλος της πανδημίας και όλες αυτές οι μεταλλάξεις αποτελέσουν παρελθόν θα έρθουμε αντιμέτωποι με το πρόβλημα της βίας των ανηλίκων που, εάν δεν μεριμνήσουμε έγκαιρα, θα πάρει ακόμη πιο τρομαχτικές διαστάσεις. Φυσικά τα πάντα ξεκινάνε από το σπίτι αλλά και το σχολείο παίζει τον δικό του ρόλο, ο οποίος είναι εξίσου σημαντικός. Και εδώ έρχεται και ο ρόλος του υπουργείου Παιδείας. Σίγουρα δεν φτάνει μόνο η απόδοση ευθυνών στον εκάστοτε ένοχο. Πρέπει να υπάρξουν δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης.

Εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, ο καθένας από τη δική του πλευρά, ας βάλει το λιθαράκι του γιατί η βία γεννάει βία και κανένας δεν θέλει τα παιδιά του να βρεθούν είτε στην πλευρά του θύτη, είτε στην πλευρά του θύματος.

*Ο Φώτης Καρύδας είναι δημοσιογράφος