Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Στις 400 σελίδες της έκθεσης, ανάμεσα σε πολλά άλλα, προτείνει ένα κοινό επενδυτικό πρόγραμμα-μαμούθ (800 δισ. ευρώ ετησίως), κοινή βιομηχανική πολιτική και κοινές αμυντικές δαπάνες, δημιουργία μιας κοινής κεφαλαιαγοράς, χαλάρωση των κανόνων ανταγωνισμού για να γίνονται πιο εύκολα εξαγορές και συγχωνεύσεις που θα δημιουργούν «Ευρωπαίους πρωταθλητές» και, κυρίως, περισσότερες κοινές αποφάσεις.

Μεγαλύτερη σημασία απ’ όλα, όμως, έχει αυτό που προέβλεψε ότι θα συμβεί εάν δεν γίνουν αυτές οι μεγάλες αλλαγές.

Ο άνθρωπος που έσωσε το ευρώ το 2012, από τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, προειδοποίησε παρουσιάζοντας την έκθεση ότι «εάν η Ευρώπη δεν καταφέρει να αυξήσει την παραγωγικότητα και τους ρυθμούς ανάπτυξης, κινδυνεύει να δει το βιοτικό της επίπεδο να μειώνεται».

«Η Ε.Ε. έχει φτάσει σε ένα σημείο όπου, εάν δεν αναλάβει δράση, θα θέσει σε κίνδυνο είτε την ευημερία της, είτε το περιβάλλον, είτε την ελευθερία της», σημείωσε ο Ντράγκι.
Με άλλα λόγια, η Ευρώπη παρακμάζει, φτωχαίνει και δεν είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό της, ούτε το κοινωνικό μοντέλο που αποτέλεσε μεταπολεμικά το διεθνές πρότυπο.
«Ποτέ στο παρελθόν οι χώρες μας δεν φάνηκαν τόσο μικρές και ανεπαρκείς σε σχέση με το μέγεθος των προκλήσεων», έγραψε ο Ντράγκι στην επιστολή προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την έκθεση.

Η Ευρώπη είναι σε μια πορεία προς τη διεθνή ασημαντότητα, καθώς οι ΗΠΑ επενδύουν εκατοντάδες δισ. δολάρια σε κρατικές ενισχύσεις για τη βιομηχανία και την προσέλκυση επενδύσεων κυρίως στον τομέα των πράσινων και νέων τεχνολογιών, ενώ η Κίνα εμφανίζεται με προβάδισμα στις τεχνολογίες αυτές και ετοιμάζεται να πλημμυρίσει την παγκόσμια αγορά με φθηνά ηλεκτρικά οχήματα και άλλα «πράσινα» προϊόντα.

Το κατά κεφαλήν πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε σχεδόν δύο φορές περισσότερο στην Αμερική απ’ ό,τι στην Ε.Ε. από το 2000.
Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που διεξάγεται πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος, η Ακροδεξιά επελαύνει σχεδόν παντού και οι πολιτικές ηγεσίες του ιστορικού γαλλογερμανικού άξονα είναι αδύναμες και κλονισμένες.

Αν και η έκθεση Ντράγκι είναι τεχνοκρατική, εμπεριστατωμένη και εξαντλητική, καθώς περιλαμβάνει όχι μόνο στόχους, αλλά και οδικό χάρτη για την επίτευξή τους, η σημασία της είναι βαθιά πολιτική.

Οι προτάσεις του έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό από αναλυτές, δεξαμενές σκέψης και τον βιομηχανικό και επιχειρηματικό κόσμο, αλλά σκοντάφτουν εκ προοιμίου στις διαρθρωτικές αδυναμίες της Ε.Ε. Η πρόταση για νέο κοινό δανεισμό (ευρωομόλογο) είναι δεδομένο ότι θα συναντήσει την αντίθεση της Γερμανίας αν όχι πολιτικά, σίγουρα νομικά, αφού το Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο είπε «ναι» στα ευρωομόλογα της πανδημίας, μόνο επειδή ήταν για μια φορά και όχι επαναλαμβανόμενος δανεισμός, που απαγορεύεται από το γερμανικό Σύνταγμα.

Η πρόταση για χαλάρωση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού ώστε να γίνονται συγχωνεύσεις που θα οδηγούν σε Ευρωπαίους πρωταθλητές συμπίπτει με την απόπειρα εξαγοράς της γερμανικής Commerzbank από την ιταλική UniCredit, εναντίον της οποίας έχουν ξεσηκωθεί συνδικάτα και επιχειρήσεις στη Γερμανία, ενώ ήδη αντιδρά η ευρω-γραφειοκρατία της Κομισιόν.

H πρόταση για κοινές αποφάσεις και περιορισμό της ομοφωνίας έρχεται τη στιγμή που η Γερμανία θέλει να κλείσει τα σύνορα και να επιστρέψει μετανάστες και πρόσφυγες στις χώρες άφιξης (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα).

Εχει συμβολική σημασία ότι ο Ντράγκι αφιερώνει ένα μικρό απόσπασμα και στο ευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας, που, όπως γράφει, «θα έχει κρίσιμη σημασία για την παροχή ισχυρών δημόσιων υπηρεσιών, κοινωνικής προστασίας, στέγασης, μεταφορών και παιδικής μέριμνας».

«Η αποτελεσματικότερη και πιο ενεργή συμμετοχή των πολιτών και ο κοινωνικός διάλογος, που θα περιλαμβάνει συνδικάτα, εργοδότες και φορείς της κοινωνίας των πολιτών, θα έχουν κεντρικό ρόλο στην οικοδόμηση της συναίνεσης που απαιτείται για την προώθηση των αλλαγών. Ο μετασχηματισμός μπορεί να οδηγήσει στην ευημερία για όλους όταν συνοδεύεται από ένα ισχυρό κοινωνικό συμβόλαιο».

Η κοινωνική διάσταση της έκθεσης Ντράγκι είναι, όμως, μόνο μια σελίδα ανάμεσα στις τόσες και μοιάζει περισσότερο με ευχολόγιο, παρά με οδικό χάρτη για ένα πραγματικό «νέο κοινωνικό συμβόλαιο».
Εκεί, όμως, βρίσκεται και το κεντρικό πολιτικό πρόβλημα κάθε αλλαγής, αφού η εγκατάλειψη μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας απροστάτευτων στις δυνάμεις της αγοράς και των παγκόσμιων γεωπολιτικών και μεταναστευτικών ρευμάτων είναι εκείνη που τροφοδοτεί την Ακροδεξιά και τον αντιευρωπαϊσμό.