Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Ο αριθμός των ανθρώπων που γεννήθηκαν στην Πορτογαλία αλλά ζουν στο εξωτερικό είναι περίπου το 25% του μόνιμου πληθυσμού των 10,6 εκατομμυρίων κατοίκων της χώρας, το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. Μεταξύ 2008 και 2023 περίπου 360.000 άνθρωποι ηλικίας 15 έως 35 ετών εγκατέλειψαν τη χώρα, αντιπροσωπεύοντας τα 2/3 του συνόλου των μεταναστών την περίοδο εκείνη.

Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγκρο δήλωσε ότι τα μέτρα έχουν στόχο να κρατήσουν τους νέους και τα ταλέντα τους στη χώρα, διασφαλίζοντας ότι «λιγότεροι από αυτούς θα φεύγουν και ότι όσοι φεύγουν θα μπορούν να επιστρέψουν». «Θέλουμε ένα φορολογικό σύστημα πιο φιλικό προς τους νέους», είπε.

Η κατάσταση θυμίζει βέβαια τη χώρα μας, όπου υπολογίζεται ότι περί τους 400.000 νέους έφυγαν την περίοδο της κρίσης και τίποτα δεν δείχνει ότι είναι διατεθειμένοι να επιστρέψουν.

Δυστυχώς και η Ελλάδα και η Πορτογαλία επένδυσαν στους νέους ανθρώπους, αλλά η επένδυση αυτή χάθηκε και ωφέλησε άλλες χώρες, κυρίως, αλλά όχι μόνο, τη Γερμανία και τη Γαλλία, όπου οι νέοι άνθρωποι αναζήτησαν και πολλοί βρήκαν ένα καλύτερο μέλλον.

Το παράδειγμα της Πορτογαλίας έχει ενδιαφέρον και για τη χώρα μας, καθώς τα προβλήματα παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες.

Η κεντροδεξιά κυβέρνηση δηλώνει ότι εκτός από τις φοροαπαλλαγές θα κάνει περισσότερα για να είναι η στέγαση προσιτή στους νέους, θα υπάρξουν βοήθεια και κίνητρα για τους εργοδότες στις προσλήψεις και μείωση της γραφειοκρατίας.

Η προηγούμενη κυβέρνηση, των Σοσιαλιστών, η οποία έχασε τις εκλογές φέτος, είχε θεσπίσει φορολογικές ελαφρύνσεις για τους νέους, αλλά μόνο για πτυχιούχους πανεπιστημίων.

Η νέα ρύθμιση θα εφαρμοστεί για όλους τους πολίτες κάτω των 35 ετών.

Η κυβέρνηση μάλιστα έκανε μεγάλο πολιτικό παζάρι με τους Σοσιαλιστές, αλλά και τους Ακροδεξιούς, προκειμένου να ψηφιστούν τα μέτρα μαζί με τον προϋπολογισμό.

Σύμφωνα με την πρόταση, οι νέοι δεν θα πληρώνουν καθόλου φόρο εισοδήματος κατά τον πρώτο χρόνο εργασίας τους, θα απαλλάσσονται από το 75% του φόρου για τα επόμενα 2 έως 4 χρόνια, ενώ από τον πέμπτο έως τον έβδομο χρόνο θα γλιτώνουν το 50% και για τα επόμενα δύο χρόνια το 25%. Τα μέτρα υπολογίζεται ότι θα κοστίσουν περί τα 600 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

Είναι αμφίβολο ότι τα μέτρα αυτά από μόνα τους θα έχουν αποτέλεσμα, καθώς το πρόβλημα των νέων ανθρώπων, ειδικά των επιτυχημένων επαγγελματιών, δεν είναι κυρίως οι φόροι, αλλά το ύψος του μισθού, οι κοινωνικές παροχές και πάνω απ’ όλα η προοπτική ζωής και καριέρας.

Υπό κανονικές συνθήκες η έξοδος των νέων ανθρώπων στο εξωτερικό θα έπρεπε να ενθαρρύνεται έτσι ώστε να ανοίγουν τους ορίζοντές τους, να γίνονται κοσμοπολίτες, να πλουτίζουν τις δεξιότητές τους. Προϋπόθεση όμως γι’ αυτό είναι να υπάρχουν στην πατρίδα οι αναγκαίοι όροι για να επιστρέψουν κάποια στιγμή και να εμπλουτίσουν τη χώρα με τα νέα ταλέντα τους.

Είναι πλέον παροιμιώδης η διαπίστωση ότι σε όλα τα πανεπιστήμια υπάρχουν Ελληνες που διαπρέπουν στην έρευνα - όχι μόνο Ελληνες δεύτερης γενιάς, αλλά και άνθρωποι με πρώτο πτυχίο από ελληνικά ΑΕΙ. Τα τελευταία αδίκως απαξιώνονται, καθώς αρκετά από αυτά έχουν σπουδαίες ακαδημαϊκές και ερευνητικές επιδόσεις, αλλά δεν υπάρχει στη χώρα μας το κατάλληλο περιβάλλον ώστε η έρευνα να γίνει επιχείρηση και να περάσει στην αγορά.

Υστερεί η ελληνική οικονομία και η αγορά, όχι οι άνθρωποι και τα πανεπιστήμια.

Το παράδειγμα της Πορτογαλίας έχει ενδιαφέρον επειδή εκεί το θέμα τουλάχιστον έχει έρθει στο προσκήνιο και γίνεται συζήτηση μεταξύ κομμάτων και κοινωνικών εταίρων.

Είναι ώρα να γίνει και στην Ελλάδα η συζήτηση αυτή, διότι διαφορετικά σε λίγα χρόνια θα είμαστε ένα έθνος φτωχών συνταξιούχων.