Γιάννης Αντύπας

Μιλώντας, βεβαίως, γενικά και με τις αναγκαίες απλουστεύσεις. Αγοράζουμε και αλλάζουμε συσκευές κινητών τηλεφώνων, τάμπλετ, υπολογιστές κοκ. Φαντάζομαι ότι στον πραγματικό κόσμο του 21ου αιώνα τα περισσότερα από αυτά θα είναι "άυλα". Βασικά με μία διαφορετική "ενιαία" μορφή. Κάπως σαν το "σύννεφο". Όπως κατεβάζουμε σήμερα προγράμματα και εφαρμογές, μάλλον σε κάποιες δεκαετίες θα "κατεβάζουμε" συσκευές. Ή, θα έχουμε μία σε διαφορετικές προβαλλόμενες εκδοχές. Αλλά, αυτό είναι μία άλλη συζήτηση.

Το ερώτημα είναι πώς βαδίζουμε σε αυτόν τον νέο κόσμο; Από την άποψη των οικονομικών εργαλείων ζούμε σίγουρα στον 20ο αιώνα. Ακούμε μόνο για επιδόματα και επιδοτήσεις. Καμία νέα ορολογία, κανένα νέο εργαλείο, ούτε ίχνος... επιστημονικής φαντασίας. Το χρήματα "χάνεται", γίνεται άυλο, αντί να παράγεται σε νομισματοκοπεία δημιουργείται από υπολογιστική ισχύ, αλλά εμείς εκεί: σε επιδόματα και επιδοτήσεις. Σε καμία επιστήμη δεν υπάρχει μία απάντηση για όλα τα προβλήματα. Γιατί να υπάρχει στην πολιτική; Θα μου πείτε δεν είναι λύση, είναι μέθοδος. Συμφωνώ. Όμως, φοβάμαι ότι ορισμένοι το εμφανίζουν και το χρησιμοποιούν ως λύση. Και δεν είναι. Ούτε καν μπορεί να πλησιάσει στην έννοια της λύσης. Θα τολμούσα να πω ότι είναι ένα εργαλείο παράτασης του ερωτήματος (στην επιστήμη), του προβλήματος (στην κοινωνία).

Ερώτημα: είναι άχρηστα τα επιδόματα και οι επιδοτήσεις; Σε καμία περίπτωση. Απλά, είναι απάντηση σε ένα πρόβλημα. Όχι σε κάθε πρόβλημα. Η κατάχρηση δημιουργεί στρεβλώσεις. Από εργαλείο διόρθωσης και κοινωνικής προστασίας γίνεται πεδίο πολιτικής και οικονομικής συναλλαγής και στο τέλος νόθευσης της αγοράς και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι επιστρεπτέες προκαταβολές. Οριζόντια σε όλους, με αποτέλεσμα κάποιοι να πάρουν πολλά και άλλοι λίγα. Για ορισμένους η πανδημία ήταν "μποναμάς" και για άλλους καταστροφή. Προφανώς και ορθώς δόθηκαν, αλλά η ισοπέδωση των κριτηρίων έφερε στρεβλώσεις, με τις οποίες αρκετοί κλάδοι της αγοράς είναι ήδη αντιμέτωποι. Πριν, λοιπόν, το κράτος αποφασίσει να τις κάνει "δανεικά και αγύριστα" καλό θα είναι να κάνει μια "δεύτερη ανάγνωση" της κατάστασης.

Τις τελευταίες ημέρες η επικαιρότητα κυριαρχείται από ειδήσεις για επιδοτήσεις λογαριασμών ρεύματος, νέα προγράμματα για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και κατοικιών, ακόμη και για αλλαγή οικιακών συσκευών. Πού πηγαίνουν αυτά τα λεφτά; Δεν εννοώ σε ποιους καταναλωτές. Εννοώ σε ποιους παραγωγούς; Ποιοι βάζουν στις τσέπες το χρήμα το οποίο δανειζόμαστε; Και αποκτούν έτσι, με τη δική μας χρηματοδότηση, το πλεονέκτημα να συνεχίσουν να είναι πιο μπροστά από εμάς στην κούρσα της τεχνολογίας και της παραγωγής στην πορεία όλων μας προς τον 21ο αιώνα; Αυτό είναι το δικό μας μέλλον; Να τους πληρώνουμε για να μας δανείζουν και να χρηματοδοτούμε τις επενδύσεις τους; Προφανώς και περιγράφω μία φυσιολογική διαδικασία όταν κάποιος έχει κάτι που χρειάζεται κάποιος άλλος. Το ερώτημα είναι αν μας συμφέρει απλά να αναπαράγουμε αυτή τη σχέση. Και να είμαστε και χαρούμενοι από πάνω!

Θα πρότεινα να το "βασανίσουμε" λίγο το θέμα. Ξεκινά μια καινούργια χρονιά. Δεν είναι αργά. Ο 20ος αιώνας μας περιβάλλει ακόμη "προστατευτικά". Έχουμε χρόνο πριν βρεθούμε στους "ανέμους" τους 21ου. Ας τον αξιοποιήσουμε. Χωρίς αυτό να αποκλείει και το αντίθετο. Η "προστασία" του 20ου να είναι ο εγκλωβισμός και οι "άνεμοι" του 21ου η ευκαιρία. Απλά λέω να προβληματιστούμε...