Θαλάσσια επιτήρηση

Στο πλαίσιο της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (Permanent Structured Cooperation- PESCO), η οποία είναι η αμυντική προέκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς τις αμυντικές δυνατότητες, σύμφωνα με το πρωτόκολλο της Λισαβώνας, η χώρα μας απεμπόλησε οριστικά τη δυνατότητα ένταξης προγράμματος αναβάθμισης θαλάσσιας επιτήρησης με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας. Πολιτική επιλογή, ανεπάρκεια, ολιγωρία ή κάτι άλλο;

Για το Εθνικό Σύστημα Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Επιτήρησης (ΕΣΟΘΕ) διαβάζουμε, από ανακοίνωση του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ότι στις 17/08/2018 απεστάλη προκαταρκτική προκήρυξη για δημοσίευση στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Παρά τον κοινοβουλευτικό έλεγχο (Γ. Πλακιωτάκη και Χ. Αθανασίου) τις ανακοινώσεις και την παραπάνω δημοσίευση, το έργο δεν έχει ακόμη προκηρυχθεί. Δεν ανήκω σ’ αυτούς που υιοθετούν σενάρια συνωμοσιολογίας, αλλά δεν μπορώ να μην επισημάνω ότι πολλοί "ειδικοί" στοιχημάτιζαν με βεβαιότητα ότι δεν πρόκειται να γίνει διαγωνισμός ποτέ. Υποστηρίζουν ότι «τα ποσά της διεθνούς εγκληματικότητας από την παράνομη διακίνηση μεταναστών, του λαθρεμπορίου και του εμπορίου ναρκωτικών είναι τόσο μεγάλα που υπερβαίνουν τις δομές και τις δικλείδες μιας κατ’ επίφαση ευρωπαϊκής χώρας». Μπορούμε όμως να μείνουμε απαθείς σε μια τέτοια φημολογία και αντίληψη που προσβάλλουν ευθέως τη χώρα μας θεωρώντας ότι η διάβρωση και η διαφθορά του δημόσιου τομέα φτάνει στα υψηλότερα διοικητικά επίπεδα;

Το ερώτημα όμως είναι τι κάνει η κυβέρνηση και τα αρμόδια Υπουργεία. Οι φήμες καθημερινά οργιάζουν. Ενώ υπάρχει προκήρυξη οι επιτροπές καλούνται να αλλάξουν προδιαγραφές, να κόψουν και να ράψουν, να διαφοροποιήσουν το τεχνικό αντικείμενο. Μια συνεχής διαδικασία παλινδρομήσεων, αλλαγών, παρεμβάσεων που καλά κρατεί εδώ και τέσσερα χρόνια. Ενδεικτικά να επισημάνω ότι επιχειρήθηκε πολλές φορές, χωρίς επιτυχία όμως,  η συμμετοχή του ΟΤΕ στο πρόγραμμα είτε ως κατέχων μέρος της απαιτούμενης υποδομής, είτε μέσω μακροχρόνιας σύμβασης μίσθωσης που θα περιλαμβάνει μεταφορά δεδομένων και υπηρεσιών επικοινωνίας.

Πώς μπορούμε να περιγράψουμε όλη αυτή την περίεργη διαδικασία με δύο λέξεις: Εθνική υπονόμευση, που ευχόμαστε να μην εξελιχθεί σε εθνική τραγωδία. Οι ευθύνες είναι τεράστιες για όλη την διοικητική πυραμίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και τους απευθείας εμπλεκομένους.

Τι θα μπορούσε να γίνει όμως; Έγκαιρα και όχι τώρα θα μπορούσαν να περιορίσουν  σε πρώτη φάση το τεχνικό αντικείμενο στην κρίσιμη περιοχή του Αιγαίου, διαφυλάσσοντας παράλληλα την αυτοτέλεια του έργου και εξασφαλίζοντας την μέγιστη δυνατή συμμετοχή μεγάλων εταιρειών που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τον διεθνή διαγωνισμό. Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες τεχνικές και επιχειρησιακές γνώσεις για να το σκεφτεί κάποιος!

Επομένως, αντί να αναλώνονται σε μυστικές συσκέψεις στο Μαξίμου και στα Υπουργεία χωρίς τη συμμετοχή των υπηρεσιακών παραγόντων και των επιτροπών, θα έπρεπε η Διαχειριστική Αρχή του έργου με τα αρμόδια Υπουργεία να έχουν προβεί στην προκήρυξή του τουλάχιστον δύο χρόνια πριν. Τώρα στο παρά πέντε όλοι γνωρίζουν ότι οι αλλαγές που πιθανόν δρομολογούνται μαζί με σωρεία φωτογραφικών παρεμβάσεων θα οδηγήσουν σε ακύρωση του έργου και οριστική απένταξή του. Και δεν είναι μόνο τα 62 εκατομμύρια ευρώ που χάνονται αλλά και όλα τα τεράστια οφέλη που προσδοκούμε.

Διότι η ακύρωση θα έχει ως συνέπεια να διατηρηθεί η υφιστάμενη δυσχερής κατάσταση που καθορίζει τη διεξαγωγή αποστολών και επιχειρήσεων στους τομείς της έρευνας-διάσωσης, ασφάλειας της ναυσιπλοΐας, προστασίας των θαλασσίων συνόρων, ελέγχου των παράνομων μεταναστευτικών ροών, καθώς και της γενικότερης αστυνόμευσης και δημόσιας ασφάλειας, της δίωξης ναρκωτικών και λαθρεμπορίου, του ελέγχου της αλιείας και της προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος.

Αν το ΕΣΟΘΕ δεν τεθεί σε πλήρη επιχειρησιακή εκμετάλλευση δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί η ορθολογική διαχείριση του στόλου του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ, ο δραστικός περιορισμός της κατανάλωσης καυσίμων, καθώς και η μείωση της καταπόνησης των πλοίων και των πληρωμάτων που είναι κρίσιμοι παράγοντες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών.

Επίσης, η πάταξη διαφόρων μορφών οργανωμένου εγκλήματος, μεταξύ των οποίων το λαθρεμπόριο, από το οποίο το Κράτος έχει τεράστια διαφυγόντα κέρδη από τους δασμούς που δεν αποδίδονται, η θωράκιση της ασφαλούς θαλάσσιας κυκλοφορίας, καθώς και η προστασία της ζωής στη θάλασσα. Τέλος, θα δημιουργήσει ένα κλίμα ανασφάλειας στον πολίτη, το οποίο δυνητικά θα επιφέρει αρνητικό επενδυτικό κλίμα, καθώς και μείωση της τουριστικής κίνησης στην περιοχή.

Όπως είχα επισημάνει, στην παρούσα συγκυρία όπου καταγράφονται συνεχείς προκλήσεις της Τουρκίας που συνοδεύονται από αμφισβήτηση κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, οι καθυστερήσεις στη διαχείριση και αξιοποίηση των υπόψη ευρωπαϊκών προγραμμάτων ισοδυναμούν με εθνικό έγκλημα. Αν επαληθευτεί το κακό σενάριο της ακύρωσης τον λόγο θα πρέπει να έχει η δικαιοσύνη. Εκείνο όμως που μας προβληματίζει είναι αν όλα αυτά είναι απόρροια της άγνοιας, της ασχετοσύνης και της προκλητικής αδιαφορίας των αρμοδίων, χαρακτηριστικά της εποχής που βιώνουμε ή είναι συνειδητή επιλογή και αποτέλεσμα της διάβρωσης στα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Αν συμβαίνει το δεύτερο τότε η κοινωνία μας δεν έχει μέλλον.


*Αντιπτέραρχος Μηχανικός ε.α.

 Επίτιμος Δντης Υποδομών
 Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας
 Επικεφαλής της Δημοτικής Παράταξης «Νέα Αρχή για την Αγία Παρασκευή»