Γιώργος Π. Κουντούρης

Η μετριοπαθής απάντηση με βάση σχετικές υποθέσεις ανάλογου δικαστικού χειρισμού δεν ικανοποιούν τον δικαίως αγωνιούντα εμπλεκόμενο. Άλλωστε έχει κοινωνικά σχηματίσει την πεποίθηση ότι η απονομή δικαιοσύνης στη χώρα μας παρουσιάζει ενδείξεις διάβρωσης και μεροληψίας. Έχει ακούσει πολλάκις να του διηγούνται περιπτώσεις μη δίκαιης και συνεπούς εφαρμογής του νόμου. Ίσως και να έχει υποστεί την αναιτιολόγητη και ανεξήγητη ταλαιπωρία αντιφατικών δικαστικών αποφάσεων. Κάθε προσπάθεια να τον μεταπείσεις καθίσταται ατελέσφορη με μια μικρή αμφιβολία στην έκφρασή του, κατά πόσο έχει απευθυνθεί σε δικηγόρο αντάξιο των προσδοκιών του.

Σε πρόσφατη έρευνα προέκυψε ότι σχεδόν 9 στους 10 θεωρούν ότι το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη δικαιοσύνη χρειάζεται σοβαρές αλλαγές. Είναι προφανές ότι η εμπιστοσύνη στο δικαιικό σύστημα είναι ζωτικής σημασίας για μια λειτουργική κοινωνία, καθώς οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να αισθάνονται ασφαλείς απολαμβάνοντας καθολική δίκαιη μεταχείριση. Και είναι επίσης προφανές ότι συχνά η δικαιοσύνη δεν έχει αρθεί στο ύψος των περιστάσεων παρά το γεγονός ότι στους κόλπους της υπηρετούν αρκετοί λαμπροί και ακέραιοι δικαστικοί λειτουργοί.

Το ερώτημα που αναφύεται και που πλέον ευθέως τίθεται στο δημόσιο διάλογο είναι ο βαθμός εξωτερικής επιρροής στη δικαστική εξουσία. Και είναι ερώτημα που συνδέεται άμεσα με τη ποιότητα της δημοκρατίας και το κράτος δικαίου. Η θυμόσοφη ρήση ότι το « ψάρι βρομάει από το κεφάλι» θέτει στο επίκεντρο τον τρόπο επιλογής/ διορισμού της ηγεσίας της δικαιοσύνης αφού το γεγονός ότι η εκτελεστική εξουσία ορίζει τη δικαστική, επιβεβαιώνει μια εκ γενετής επέμβαση στην ισόρροπη σχέση μεταξύ των λειτουργιών καθιστώντας προβληματική την αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Άλλωστε είναι νωπή η μνήμη παράγοντα της εκτελεστικής εξουσίας αυτοαπακαλούμενου και «Ρασπούτιν» και ήδη καταδικασθέντος για τη άσκηση φορτικών πιέσεων σε δικαστές προκειμένου να εξυπηρετηθούν πολιτικά συμφέροντα.

Οι συνθήκες είναι ήδη ώριμες για την αναθεώρηση της συνταγματικής διάταξης. ( Αρ.90 παρ.5 Σ) με τρόπο βέβαια που να αποκλείει τις ενδεχόμενες παλινωδίες περί της εκλογής ( από τη βουλή) των Προέδρων των ανωτάτων δικαστηρίων. Ο τρόπος ορισμού των ανεξάρτητων αρχών είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα προς αποφυγή. Θα ήταν τραγελαφική και πολιτικά οδυνηρή τυχόν αδυναμία σχηματισμού των απαιτούμενων ευρύτερων συνταγματικών πλειοψηφιών η οποία εάν διαπιστωνόταν- περίπτωση δυστυχώς πολύ πιθανή- θα οδηγούσε και πάλι σε διορισμό αλλά από άλλη δίοδο και υπό τον μανδύα της κοινοβουλευτικής αριθμητικής υπεροχής.

Επομένως απαιτείται ένας αντικειμενικός και αδιάβλητος τρόπος ανάδειξης της ηγεσίας της δικαιοσύνης χωρίς την εμπλοκή ούτε της εκτελεστικής αλλά ούτε και της νομοθετικής εξουσίας. Με δεδομένο ότι η ικανότητα των δικαστών μας δεν αμφισβητείται και ότι πάντως οι υπό κρίση δικαστές είναι όλοι άξιοι, κατά τη γνώμη μου, προκρίνεται η διαδικασία ορισμού μέσω κλήρωσης μεταξύ ισότιμων δικαστών με σεβασμό στην επετηρίδα. Μια διαφανής διαδικασία που οικοδομεί με συνέπεια καθαρές σχέσεις μη εξάρτησης.

Η δυσπιστία του πολίτη στο νομικό σύστημα δημιουργεί κοινωνική αστάθεια και κατάρρευση του κράτους δικαίου. Η Θέμις απεικονίζεται με δεμένα μάτια ως ένδειξη της αντικειμενικότητας της. Ας μη της δένουμε και τα χέρια ως ένδειξη πολιτικής κυριαρχίας.