Γιώργος Ν. Πολίτης

Ετούτη εδώ η μεγαλοπρεπής ανοησία κερδίζει έδαφος επειδή φαίνεται επαναστατική και ρηξικέλευθη, παρ’ ότι συνιστά την επιτομή της αντίδρασης και του αυταρχισμού. Κι επειδή κολακεύει τα πιο χαμηλά ανθρώπινα γνωρίσματα. Την τεμπελιά, την μετριότητα, την ανικανότητα.

Αν δεχτούμε ότι η πολυπολιτισμική μπουλντόζα έχει το δίκιο με το μέρος της, τότε η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, δεν συνιστά κανενός είδους πρόβλημα. Αφού όλα είναι το ίδιο. Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία την ήθελε ως χριστιανικό ναό, τώρα οι Τούρκοι επιλέγουν να την ξανακάνουν μουσουλμανικό ναό. Θα μπορούσαν να την κάνουν γήπεδο του μπάντμιντον. Ή μονάδα βιολογικού καθαρισμού. Τι πειράζει; Aφού όλα το ίδιο είναι: Aυθαίρετες νοητικές κατασκευές.

Θα ήθελα να έβλεπα πώς θα αντιδρούσε η «προοδευτική» και δήθεν ηθικά ουδέτερη διανόηση εάν το μαυσωλείο του Λένιν μετατρεπόταν σε έδρα του χρηματιστηρίου της Μόσχας; Ή εάν η σπίτι του Κεμάλ μετατρεπόταν σε μνημείο της γενοκτονίας των Ποντίων;

Ό,τι κι αν λένε αυτοί που έμαθαν να πολιτεύονται με σημαία τους το θράσος, δεν είναι όλα ίδια και ίσα σε αυτόν τον κόσμο. Το γεγονός ότι όλοι έχουν δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση γνώμης, δεν σημαίνει ότι όλες οι γνώμες έχουν το ίδιο κύρος. Και βεβαίως, η ελεύθερη έκφραση της γνώμης είναι χαρακτηριστικό που συναντάται μόνο στον ελληνοδυτικό πολιτισμό. Πουθενά αλλού.

Ο ελληνοδυτικός πολιτισμός γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα. Η ελληνική γλώσσα έγινε ευθύς εξ αρχής η γλώσσα της χριστιανικής πίστης. Οι αξίες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έλαμψαν για χίλια χρόνια, ενώ απέκρουαν ασταμάτητες ασιατικές ορδές. Ενέπνευσαν την Αναγέννηση με την οποία η Δυτική Ευρώπη βγήκε από το Μεσαίωνα και γνώρισε τον Αιώνα των Φώτων.

Αυτός ο πολιτισμός είναι και παραμένει ποιοτικά ανώτερος από άλλους, ακριβώς και επειδή είναι στηριγμένος στο λόγο, στην ελευθερία και στην αγάπη. Έχει τα σύμβολά του. Ο Παρθενώνας συμβολίζει τη γέννησή του. Παρέχει το μέτρο και το αισθητικό πρότυπο διά του οποίου πορεύεται έκτοτε η οικουμένη. Ο ναός της Αγίας Σοφίας συμβολίζει την ενηλικίωσή του. Φωτίζει τη σύνδεση των κλασικών αρχών με την την αγάπη προς τον άλλο.

Η απόφαση των Τούρκων για μετατροπή αυτού του συμβόλου σε τζαμί συνιστά ορμητική προσβολή προς τον ελληνοδυτικό πολιτισμό. Προσφέρει βεβαίως και ένα μάθημα στους ντεφαιτιστές, τους οπαδούς του «πουρκουά» και τις μετενσαρκώσεις του Τσάμπερλεϊν. Πολύ ακριβό μεν, αλλά και πολύ εύληπτο: Αποκαλύπτει ότι η «ευρωπαϊκή Τουρκία» είναι κάτι σαν το «ξύλινο σίδερο». Αποτελεί αντίφαση εν τοις όροις.

Ο Γιώργος Ν. Πολίτης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγγραφέας του βιβλίου «Το παράδειγμα της Ελλάδας. 16 μαθήματα από την πανδημία».