Οι εκλογές από τη «βάση» είναι πρόβλημα

Για παράδειγμα, η εκλογή προέδρων των κομμάτων από τη «βάση», όπως γίνεται σήμερα, είναι μια διαδικασία η οποία θα έπρεπε σύντομα, αν όχι άμεσα, να καταργηθεί διότι οδηγεί σε αδιέξοδα.

Ο Κασσελάκης ψηφίστηκε από τη «βάση» και καθαιρέθηκε από την Κεντρική Επιτροπή του κόμματος. Τώρα στον ΣΥΡΙΖΑ η εκλογή προέδρου θα γίνει πάλι από τη «βάση» και όπως όλα δείχνουν ο Κασσελάκης σκοπεύει να είναι πάλι υποψήφιος (αν δεν καταφέρουν με κάποιο τερτίπι να τον μπλοκάρουν) και ενδεχομένως να επανεκλεγεί. Φαύλος κύκλος; Αδιέξοδο;

Στο ΠΑΣΟΚ η «βάση» εξέλεξε τον Ανδρουλάκη. Ο Ανδρουλάκης ανέβασε το κόμμα σε ποσοστά, όχι όμως όσο θα ήθελαν τα στελέχη του. Την επομένη των ευρωεκλογών αμφισβητήθηκε και δέχτηκε να γίνουν νέες εκλογές στις οποίες θα είναι ο ίδιος υποψήφιος έναντι άλλων υποψηφίων, εκ των οποίων κανείς δεν φαίνεται να υπερέχει εντυπωσιακά ούτε του Ανδρουλάκη ούτε των υπόλοιπων συνυποψηφίων του.

Είναι εντελώς αβέβαιο το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μικρό προβάδισμα του Ανδρουλάκη και κοντά μεταξύ τους τούς υπόλοιπους υποψηφίους. Φυσικά, δύο από αυτούς θα πάρουν μερικές ψήφους παραπάνω από τους υπόλοιπους και θα περάσουν στον δεύτερο γύρο και τότε θα γίνουν τα «παζάρια» για το ποιον θα στηρίξουν οι χαμένοι. Και αυτός θα εκλεγεί.

Σε αυτή την περίπτωση δεν έχουμε ακριβώς αδιέξοδο, αλλά μοιάζει η όλη ιστορία να έγινε χωρίς λόγο. Η αμφισβήτηση ενός εκλεγμένου προέδρου λογικά θα έπρεπε να γίνει από κάποιο στέλεχος που είχε σαφέστατη υπεροχή τόσο στους ψηφοφόρους όσο και στο κόμμα. Αυτός δηλαδή που αμφισβητεί έναν πρόεδρο πρέπει να είναι σε θέση να του πει π.χ. ότι εσύ έχεις 20% στις δημοσκοπήσεις και εγώ 60% και μεγαλύτερη υποστήριξη από εσένα μέσα στο κόμμα, οπότε φύγε να μπω εγώ. Δεν έχουμε αυτή την περίπτωση.

Τελικά και στο ΠΑΣΟΚ, όπως και στον ΣΥΡΙΖΑ, η επιλογή της «βάσης» πετάχτηκε στα σκουπίδια από τα στελέχη του κόμματος και τώρα, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠΑΣΟΚ, πρέπει να δουν πώς θα διατηρήσουν τη συνοχή τους μετά τις εσωκομματικές εκλογές.

Η εκλογή από τη «βάση» έχει και άλλα προβλήματα. Αποδυναμώνει, αν δεν καταργεί, τα θεσμικά όργανα του κόμματος, τα οποία κανονικά θα έπρεπε να εκλέξουν τον πρόεδρο. Ποιος ο ρόλος των οργάνων ή ακόμη και του ίδιου του κόμματος όταν η «βάση» έχει διαλέξει έναν άσχετο για πρόεδρο;

Τα κριτήρια επιλογής του προέδρου από το κόμμα θα ήταν διαφορετικά από αυτά που έχει η «βάση». Κατ' αρχάς η «βάση» δεν είναι ψηφοφόροι του κόμματος μόνο, αλλά και ψηφοφόροι άλλων κομμάτων, ή και διάφοροι χαβαλέδες που ψηφίζουν σε όλα τα κόμματα (γι’ αυτό βάζω εισαγωγικά στη βάση). Με ποια κριτήρια; Με όποιο θέλει ο καθένας φυσικά.

Ούτε με το κριτήριο ποιος θα τα πάει καλύτερα στις εκλογές -αν ήταν αυτό το κριτήριο ο Ανδρουλάκης και ο Κασσελάκης θα είχαν πάει πολύ καλύτερα-, ούτε με το κριτήριο ποιος εκπροσωπεί καλύτερα σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο το κόμμα (ο Κασσελάκης, για παράδειγμα, ουδεμία σχέση είχε με την Αριστερά και τις πολιτικές του ΣΥΡΙΖΑ).


Τώρα εμφανίζεται ένα νέο κριτήριο, στο ΠΑΣΟΚ κυρίως, το οποίο ελπίζει ότι θα γίνει αρχικά αξιωματική αντιπολίτευση και στη συνέχεια κυβέρνηση, αυτό της πρωθυπουργησιμότητας. Νέα λέξη, ο πρωθυπουργήσιμος. Τι θα πει αυτό, ποιος είναι και ποιος δεν είναι ικανός να γίνει πρωθυπουργός;

Ηταν πρωθυπουργήσιμος ο Αλέξης Τσίπρας; Θεωρούσαν τα στελέχη της Ν.Δ. πρωθυπουργήσιμο τον Κυριάκο Μητσοτάκη πριν εκλεγεί από τη «βάση» πρόεδρος του κόμματος, ή θεωρούσαν τον Γιώργο Παπανδρέου πρωθυπουργήσιμο στο ΠΑΣΟΚ πριν εφεύρει ο ίδιος -διότι δική του εφεύρεση ήταν- την εκλογή από τη «βάση»; Κανείς δεν θεωρείτο πρωθυπουργήσιμος και όλοι έγιναν πρωθυπουργοί.

Συνεπώς η πρωθυπουργησιμότητα δεν είναι κριτήριο, είναι κάτι πολύ ασαφές και υποκειμενικό. Αυτά που θα έπρεπε να είναι κριτήρια είναι η εντιμότητα, η σαφήνεια της ιδεολογίας και η πίστη στις πολιτικές θέσεις που εκφράζει το κόμμα, οι πολιτικές που σκοπεύει να ακολουθήσει κάθε υποψήφιος, η προσωπική ιστορία του, το βιογραφικό του και φυσικά η εκτίμηση που του έχουν αυτοί που τον γνωρίζουν, δηλαδή το ίδιο του το κόμμα.

Με τις εκλογές από τη «βάση» μπορεί να θέσουν υποψηφιότητα και να εκλεγούν υποψήφιοι που δεν διαθέτουν κανένα από αυτά τα κριτήρια, απλώς έχουν φωτογένεια και ισχυρή παρέμβαση στα σόσιαλ μίντια.

Δυστυχώς, όμως, τα κόμματα δεν μπορούν να εγκαταλείψουν ακόμη τη διαδικασία εκλογής από τη «βάση». Θα χρειαστεί μια προσωπικότητα με τεράστια λάμψη και κύρος, ένας νέος Ελευθέριος Βενιζέλος για παράδειγμα, για να αλλάξει αυτή η διαδικασία που έχει γίνει πλέον μόδα, αν όχι θεσμός, αφού δεν ξεχωρίζει καμία προσωπικότητα από τον πολτό που είναι σήμερα ο πολιτικός κόσμος.