Γρηγόρης Νικολόπουλος

Την ίδια στιγμή ο Τραμπ έχει κηρύξει εμπορικό πόλεμο σε όλους, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, και αναμένεται μεγάλη κρίση στην παγκόσμια οικονομία με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις και για την ελληνική οικονομία.

Η αλματώδης αύξηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ θεωρείται πλέον βέβαιη από τους διεθνείς αναλυτές, η υποτίμηση του δολαρίου είναι πολύ πιθανή και δεν αποκλείεται ανάλογες πληθωριστικές πιέσεις να εκδηλωθούν και στην Ευρώπη, παράλληλα με μείωση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών εξαγωγών, αν το ευρώ παραμείνει σκληρό νόμισμα.

Οι συνθήκες δεν είναι καθόλου καλές για την παγκόσμια και την ευρωπαϊκή οικονομία κι αυτό φυσικά αφορά και την Ελλάδα. Η μείωση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών προϊόντων θα μειώσει και την ανταγωνιστικότητα και των ελληνικών. Ιδίως οι εξαγωγές μας προς τις ΗΠΑ, από λίγες θα γίνουν ελάχιστες. Η υποτίμηση του δολαρίου θα κάνει τις διακοπές στην Ελλάδα ακριβότερες για τους Αμερικανούς, ενώ ο πληθωρισμός θα μειώσει το διαθέσιμο εισόδημά τους και το τουριστικό ρεύμα από ΗΠΑ θα μειωθεί. Το ίδιο και οι αμερικανικές επενδύσεις. Η διεθνής αναταραχή, αν διατηρηθεί, θα πλήξει γενικότερα τον τουρισμό, που αποτελεί το βασικό έσοδο της ελληνικής οικονομίας, και η μείωση των εξαγωγών που θα προέλθει από τον εμπορικό πόλεμο θα πλήξει τις πενιχρές εξαγωγές μας. Ο συνδυασμός αυτός είναι πολύ προβληματικός για το καλπάζον έλλειμμα του εξωτερικού μας ισοζυγίου, πράγμα που σημαίνει ότι θα γίνει πολύ αισθητή η έλλειψη χρήματος στην ελληνική αγορά.

Αυτή η αίσθηση των πολιτών, της έλλειψης χρήματος, σχετίζεται κυρίως με τρεις παράγοντες: με τα χαμηλά συγκριτικά με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες εισοδήματα, με τους υψηλούς φόρους και κυρίως με την υψηλή έμμεση φορολογία (ΦΠΑ), με τη γενικευμένη ακρίβεια σε όλα, από τον καφέ μέχρι τα ενοίκια και με την έλλειψη ρευστότητας εξαιτίας των καθυστερήσεων πληρωμών όλων των εμπορικών συναλλαγών, τόσο από το Δημόσιο προς τους ιδιώτες όσο και μεταξύ των ιδιωτών.

Η κυβέρνηση προς το παρόν περιόρισε την αντίδρασή της στην πενιχρή αύξηση (35 ευρώ καθαρά στον κατώτατο) των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων. Κανείς δεν ενθουσιάστηκε φυσικά και δικαίως, διότι αυτό είναι ένα μικρό ποσό σε σχέση με τα κόστη οποιουδήποτε νοικοκυριού. Η κυβέρνηση δεν δέχεται ότι για την αίσθηση ασφυξίας των πολιτών ευθύνεται η οικονομική της πολιτική, ούτε ότι η πολιτική αυτή βλάπτει την ελληνική παραγωγή και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Προφανώς επειδή θεωρεί ότι πρέπει να αλλάξει το ελληνικό επιχειρηματικό μοντέλο υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων, ελληνικών και πολυεθνικών, και να εγκαταλειφθεί το μοναδικό μοντέλο που ταιριάζει ιστορικά στον Ελληνα επιχειρηματία, αυτό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η εμμονή της κυβέρνησης με αυτή την οικονομική πολιτική δεν θα ξεπεραστεί, απλώς τώρα που φαίνεται στις δημοσκοπήσεις ότι χάνει ψήφους προσπαθεί με πυροσβεστικά μέτρα, όπως η αύξηση των μισθών, να κρατήσει τους ψηφοφόρους. Κι ενώ όλες οι επιχειρηματικές ενώσεις ζητούν συγκεκριμένα μέτρα ενίσχυσης κυρίως της ρευστότητάς τους, η κυβέρνηση δεν υιοθετεί κανένα από αυτά.

Το ερώτημα βέβαια είναι γιατί το ΠΑΣΟΚ, το οποίο ιστορικά ήταν το κόμμα των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, δεν ανακοινώνει ένα πρόγραμμα για την οικονομία που θα ικανοποιούσε τους μικρομεσαίους και τους αυτοαπασχολούμενους και θα δημιουργούσε για το ίδιο ένα ισχυρό πολιτικό ρεύμα, ενώ ταυτόχρονα θα απογείωνε την ελληνική οικονομία χωρίς να δημιουργήσει δημοσιονομικό κενό, αντίθετα θα προκαλούσε ταχεία ανάπτυξη της οικονομίας και των φορολογικών εσόδων.

Εν πάση περιπτώσει, από τη μία πλευρά η εμμονή της κυβέρνησης στο εσφαλμένο οικονομικό μοντέλο, η άρνησή της να αυξήσει τη ρευστότητα πληρώνοντας αυτά που χρωστάει ενώ έχει πλεονάζουσα ρευστότητα, η άρνησή της να επιβάλει τον νόμο πληρωμής όλων των εμπορικών συναλλαγών σε τριάντα ημέρες και να περιορίσει τα φορολογικά και ασφαλιστικά κόστη και από την άλλη η έλλειψη ικανοποιητικού οικονομικού προγράμματος από το ΠΑΣΟΚ, σε συνδυασμό με τις διεθνείς αναταράξεις από τον εμπορικό πόλεμο, προϊδεάζουν για δυσκολίες στην ελληνική οικονομία, τόσο άμεσα όσο και στα επόμενα χρόνια. Ιδιαίτερα αν συνεχιστεί το ίδιο πολιτικό σκηνικό, με τα μη συστημικά κόμματα να προσελκύουν, λόγω αγανάκτησης, ολοένα περισσότερους ψηφοφόρους.