Hλιάνα Φωκιανάκη

Ο Νίκος Γκάλης αποτελεί ίσως μια από τις πιο γνώριμες και παράλληλα άγνωστες προσωπικότητες των Ελλήνων διάσημων της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Για εμάς τους Θεσσαλονικείς που είμαστε παιδιά των 80s και Αριανοί συμβολίζει μια ολόκληρη περίοδο της ζωής μας. Ο Νίκος Γκάλης είναι δικός μας. Την στιγμή που ακούμε το Final Countdown των Europe, το πρόσωπό του διαγράφεται μπροστά μας.

Η περίπτωση Νίκου Γκάλη, είναι ιδιάζουσα γιατί είναι γεμάτη παράδοξα που έγιναν σύμβολα, οι εξαιρέσεις που έφτιαξαν τον κανόνα.

Ένας Ελληνοαμερικάνος, γεννημένος στο New Jersey, στην κατεξοχήν γειτονιά των Ελλήνων μεταναστών. Τι πιο αναμενόμενο για τον Νίκο να ασχοληθεί με την πυγμαχία, όπως πολλοί Έλληνες εκείνης της εποχής. Να ακολουθήσει την κλισέ πορεία ενός γιου μεταναστών, να γίνει ο Έλληνας Ρόκι, ένας άλλος Τζιμ Λόντος, μέσα από ένα λιγότερο “γκλαμουράτο” και πιο βάρβαρο άθλημα. Ο Γκάλης στα 17 του χρόνια θα κάνει το πρώτο παράδοξο: θα αφήσει την πυγμαχία, για το πιο “αμερικάνικο” μπάσκετ. Θα τολμήσει να διεκδικήσει αυτά που θεωρούν αυτονόητα όλα τα ξανθά αμερικανάκια. Και θα τα αποκτήσει το 1979, όταν τελειώνει το πανεπιστήμιο Seton Hall, του οποίου η ομάδα μπάσκετ φημίζεται για τις διακρίσεις της, ως 3ος σκόρερ στις ΗΠΑ, με μέσο όρο  27.5 πόντους, πίσω από τον Larry Bird, παίκτη τότε του Indiana State, που είχε 28.6 πόντους. Στο draft εκείνης της χρονιάς τον παίρνουν οι Boston Celtics. Η πρώτη του μεγάλη ατυχία -καθοριστική για την μετέπειτα ιστορία του- ο τραυματισμός του που του κόβει το συμβόλαιο με τους Celtics. Ο διευθυντής των Celtics, χρόνια αργότερα θα πει ότι το μεγαλύτερο λάθος της καριέρας του ήταν ότι δεν έκανε συμβόλαιο στο Γκάλη.

Παράδοξο δεύτερο. Αντί να συνεχίσει να προσπαθεί για μια καριέρα στο αμερικάνικο μπάσκετ, ο Γκάλης αφήνει την άνεση του NBA, για την επιστροφή στην πατρίδα, την μικρή -μπασκετικά τουλάχιστον- Ελλάδα. Τον ζητάει ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός, αλλά ο Γκάλης προτιμάει τον Άρη. Εκεί ο Νίκος θα γίνει πρώτη φορά δικός μας. Αφήνει τους Αθηναίους ο Ελληνοαμερικάνος για εμάς, έλεγαν όλοι με περηφάνια. Η πορεία του μετά είναι γνωστή. Την πρώτη του σεζόν στην Ελλάδα αναδείχθηκε 3ος σκόρερ στο ελληνικό πρωτάθλημα. Από την επόμενη χρονιά όμως έγινε ο πρώτος σκόρερ του ελληνικού πρωταθλήματος για 11 συνεχόμενα χρόνια. Θα τρελάνει μια ολόκληρη χώρα με το χρυσό στο Eurobasket στις 14 Ιουνίου του 1987. Η Θεσσαλονίκη θα είναι κατακόκκινη από βεγγαλικά, ο Λευκός Πύργος θα σείεται για ώρες εκείνο το βράδυ, εμείς τα παιδιά θα είμαστε στους ώμους τον πατεράδων μας, που μπορεί να ήταν Παοκτσήδες αλλά έκλαιγαν από χαρά για τον... τιτανοτεράστιο Γκάλη, τον Γιαννάκη και τα άλλα παιδιά...

To NBA που δεν τον κράτησε το οποίο και έμεινε για πάντα ένα απωθημένο για αυτόν θα εξαφανιστεί μπροστά στις δόξες του 1987 και 1989. Ο Νίκος Γκάλης “γεννάει” και συστήνει το μπάσκετ στους Έλληνες. Ο Γκάλης γίνεται το ελληνικό μπάσκετ -και  παραμένει μέχρι σήμερα, αδιαμφισβήτητα η κορυφαία μορφή του ελληνικού μπάσκετ. Ο “κοντός, μαυριδερός σίφουνας” όπως τον αποκαλούσαν στην αρχή οι εφημερίδες, που φτάνοντας στο αεροδρόμιο Μακεδονία με πονόδοντο δηλώνει ευθαρσώς ότι θα σκοράρει «40 πόντους σε κάθε παιχνίδι», κάνει όλα τα αγόρια να θέλουν να γίνουν αυτός. Ο μόλις 1.83 παίκτης δείχνει πως το ακατόρθωτο είναι δυνατό αρκεί να το θέλεις. Το «κόμπλεξ» της συμπρωτεύουσας γίνεται μακρινή ανάμνηση. Τι κι αν έχετε την Ακρόπολη... εμείς έχουμε τον Γκάλη. Και αμέσως ο Nick the Greek, γίνεται σύμβολο για όλους αυτούς που θεωρούσαν μέχρι τώρα ότι δεν είναι αρκετά ψηλοί, ικανοί, δυνατοί για να ρίξουν τα “σωστά” καλάθια. Και αυτό το τρίτο παράδοξο ίσως να ήταν και το πιο δυνατό.

Ο κόσμος τον λατρεύει. Υστερικά, παθιασμένα, άρρωστα. Οι μανάδες της Θεσσαλονίκης ταΐζουν τα παιδιά τους λέγοντας τους, φάε να γίνεις δυνατός σαν τον Γκάλη. Τα παιδιά στο Ποσειδώνιο και το Παλαί Ντε Σπορ που καρφώνουν καλάθια ακούνε από τους συμπαίκτες τους «Μα ποιος είσαι ρε φίλε, ο... Γκάλης;».  Ο ίδιος δεν είναι πολύ κοινωνικός, όχι από σνομπισμό όπως θεωρούν κάποιοι, αλλά από συστολή. Το 1980 γνωρίζει την Τζένη, που θα παντρευτεί πρώτα με πολιτικό γάμο στην Αμερική και μετά σε έναν γάμο με ατελείωτο γλέντι στη Θεσσαλονίκη. Τον Μάιο του 1988, η Τζένη Γκάλη θα χάσει τη ζωή της σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στην Εθνική οδό Αθήνας – Θεσσαλονίκης. Το ζευγάρι είχε ήδη χωρίσει ένα χρόνο πριν και η Τζένη είχε νοσηλευτεί σε ψυχιατρική κλινική. Ο ελληνικός τύπος  με τον αποπνικτικό τρόπο της δεκαετίας του '80, θα προσπαθήσει να εισχωρήσει ακόμα περισσότερο στην προσωπική του ζωή και εμμέσως τον κατηγορεί πως είχε ευθύνη για την ψυχολογική κατάρρευση της πρώην συζύγου του. Ο Γκάλης καταθέτει στον εισαγγελέα για την υπόθεση του εγκλεισμού της, αλλά δημόσια δεν θα μιλήσει για αυτό ποτέ και θα αποτραβηχτεί ακόμα περισσότερο, αξιοπρεπώς και περήφανα όπως το συνηθίζει, πληγωμένος από τις αναίτιες επιθέσεις. Ακόμα και αυτό το τραγικό συμβάν όμως, ακόμα και τα χυδαία σχόλια ανταγωνιστών και εχθρών του, δεν θα αλλοιώσουν την υπέρμετρη λατρεία του κόσμου αλλά και την υπερ-προστατευτικότητα των οπαδών του που καυγαδίζουν σε καφέ της Θεσσαλονίκης (έχω υπάρξει μάρτυρας) αν κάποιος τολμήσει να υπονοήσει κάτι για τον Nick. Παράδοξο τέταρτο, ενάντια στον ελληνικό κανιβαλισμό, ότι οι οπαδοί του δεν τον πρόδωσαν ποτέ.

Ο Γκάλης θα ξαναφτιάξει την ζωή του με την Έλενα Παναγιώτου και θα αποκτήσουν μια κόρη, την Στέλλα, στην οποία έχει τρελή αδυναμία. Θα μας «απατήσει» εμάς τους Θεσσαλονικείς μόνο για δύο χρόνια, όταν φεύγει από τον Άρη για τον Παναθηναϊκό, καθώς ο Άρης δεν είναι αυτός που ήταν. Αλλά οι Αθηναίοι δεν καταλαβαίνουν τι χρειάζεται ο Γκάλης για να είναι καλά και στα 37 του το 1995, θα φύγει με επεισοδιακό τρόπο από το μπάσκετ, μετά από εκείνη την διάσημη διένεξη με τον Πολίτη, πικραμένος που δεν αναγνωρίζεται όσο του αξίζει. Γιατί μη γελιόμαστε, στην Ελλάδα του Κοσκωτά και της λαμογιάς, ο Γκάλης παρουσίασε έναν άλλο τρόπο να είσαι «μάγκας». Ήταν ο άνθρωπος που έκανε το μπάσκετ, επαγγελματικό και σοβαρό άθλημα, που ήταν τελειομανής μέσα στην “τσαπατσούλα” Ελλάδα, που λειτουργούσε πάντα ομαδικά, που δεν τον ένοιαζε να είναι σταρ, που δεν επιδείκνυε την υπεροχή του. Μετά την αποχώρηση του από το μπάσκετ δεν θα ζητιανέψει θεσούλα σε επιτροπές, δεν θα ασχοληθεί με κανένα δημόσιο αξίωμα, θα γίνει επιχειρηματίας, αξιοπρεπώς και με τις δυνάμεις του. Την περιουσία του θα την επενδύσει και θα την αφιερώσει σε αυτό που ο ίδιος πιστεύει, στην δημιουργία νέων αθλητών. Μέχρι και σήμερα ασχολείται αποκλειστικά με τις αθλητικές του κατασκηνώσεις στην Χαλκιδική. Σχεδόν όλοι μου οι φίλοι έχουν περάσει από αυτές και το καυχιούνται. Θα μείνει στην Θεσσαλονίκη, θα λατρέψει την Χαλκιδική κάτι που θα τον κάνει ακόμα πιο δικό μας... γιατί σαν την Χαλκιδική δεν έχει.

Κάποια στιγμή το 2005 θα γνωρίσω τον Νίκο Γκάλη στο γραφείο του καλού μου φίλου Τάσου, κουμπάρου του. Θα ξαναθυμηθώ όλα αυτά που μου προκαλούσε όταν ήμουν παιδί, θα τον βλέπω να “περπατάει” στον αέρα για λίγα δευτερόλεπτα πριν καρφώσει, θα συνειδητοποιήσω ότι είναι πανύψηλος τελικά, ότι ο χρόνος πάνω του έχει περάσει πολύ γλυκά, ότι είναι όντως ένας συνεσταλμένος, ευγενικός και πολύ μετριόφρων άνθρωπος. Ότι όπως όλοι μας ένιωθα ότι τον γνωρίζω, αλλά ήμουν σίγουρη ότι δεν τον ήξερα. Αυτόν τον άνθρωπο σύμβολο, τον γεμάτο παράδοξα, τον γεμάτο άθλους.

Το μεγαλύτερο παράδοξο όλων όμως είναι η δεύτερη πατρίδα του. Η πολιτεία δεν τον τίμησε μέχρι σήμερα -πέραν της δάδας που κράτησε στους Ολυμπιακούς, προκαλώντας δέος σε ένα γεμάτο  στάδιο, το οποίο τήρησε την απόλυτη σιωπή, θαυμάζοντας τον, θυμίζοντας σε όλους πόσο λατρεύουμε τον Νίκο Γκάλη ακόμα. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ούτε ένα γήπεδο με το όνομα «Νίκος Γκάλης». Στην Αμερική, την πρώτη του πατρίδα, είναι στη short list για την είσοδό του στο Hall of Fame. Στις αρχές του χρόνου, δέχτηκε την πρόταση του Μισέλ Πλατινί να παρακολουθήσει ως τιμώμενο πρόσωπο τον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ τον Μάιο του 2013 στο Λονδίνο. Αυστηρά και λακωνικά, με μια δήλωση του τον Γενάρη εκδήλωσε την δυσαρέσκεια του για αυτή την έλλειψη αναγνώρισης.

Τουλάχιστον σήμερα ελπίζω ο Άρης «μας», να τον γλυκάνει έστω και λίγο τον λιγομίλητο “γκάνγκστερ” με την τιμητική εκδήλωση στο Αλεξάνδρειο. Γιατί ο Νίκος Γκάλης είναι δικός μας.