Hλιάνα Φωκιανάκη

Στο ταξί οι πιθανότητες να σου δώσουν απόδειξη είναι τόσες όσες του να βρεις πρώτη ξαπλώστρα στο Νάμμος στη Μύκονο ή πρώτο στασίδι στη Τήνο τον 15αύγουστο (ανάλογα με τα γούστα).

Μπαίνεις μέσα στο πλοίο, πληρώνεις τον εσπρέσο φρέντο μια μικρή περιουσία -εδώ παίρνεις απόδειξη αλλά και ταυτόχρονα ταχυπαλμία από την κάκιστη ποιότητα καφέ που σερβίρεται καθώς τσιτώνει και άλογο. Κατεβαίνεις από το πλοίο ταλαίπωρος και με τη μεγάλη πίεση στο δώδεκα, βρίσκεις το δωμάτιο που κατάφερες να κλείσεις. Απόδειξη; Ένα χι δύο που λένε και στα ποδοσφαιρικά στοιχήματα. Απολαμβάνεις τη θερινή ραστώνη, αλλά λες, ας κάνω και κάτι πολιτιστικό, κάτι που δεν προλαβαίνω να κάνω στην Αθήνα καθότι δουλεύω δωδεκάωρα δύο δουλειές για να μπορέσω να πάω διακοπές: ας πάω στο Μουσείο να δω κάτι όμορφο.

Αν τυχαίνει και οι διακοπές σου είναι στην Κρήτη και επισκεφτείς την Κνωσό, τα μπιχλιμπίδια και η καρτ-ποσταλ του Μουσείου πωλούνται όπως και σε άλλα πωλητήρια με μια μικρή διαφορά: πωλούνται μαύρα. Ντεν έχει απόδειξη καρντιά μου, η τελοσπάντων έχει αλλά είναι αθεώρητη, παράνομη.

Όχι, δεν είναι απόσπασμα από νέο σατυρικό μυθιστόρημα της ελληνικής κρίσης. Είναι η ζοφερή πραγματικότητα της ελληνικής πολιτείας. Το μουσείο της Κνωσού, είναι φοροφυγάς -ποιος ξέρει πόσα χρόνια τώρα. Επιλέγει να έχει μια ταμειακή αδήλωτη στην εφορεία, αν και όποτε κανένας Αγγλοσάξωνας ή Γερμανός ζητήσει καμιά απόδειξη, η οποία όμως δεν έχει καμία νομιμότητα. Γιατί; Γιατί μπορεί.

Είναι ένα από τα εκατοντάδες παραδείγματα δυσλειτουργίας αυτού του υπουργείου που θέλει να αποκαλείται Πολιτισμού. Οι προηγούμενοι φωτογραφίζονταν με σταρ του σινεμά, οι τωρινοί προσπαθούν να επιβάλλουν τα γούστα τους και να «καθαρίσουν» τα βρώμικα Δ.Σ. Κανένας τους όμως δεν ασχολείται με το βασικότερο όλων: την ομαλή και νόμιμη λειτουργία των ήδη υπαρχόντων οργανισμών, δομών, υπαλλήλων.

Το αστείο των παλιών πολιτικών της δεκαετίας του '80, ήταν πως αν ένα ρουσφέτι σου δεν ήταν και πολύ σόι δεν είχε κοφτερό μυαλό ή καλό βιογραφικό, το έστελνες στο Υπουργείο Πολιτισμού για δουλειά γραφείου. Μάλλον μαζεύτηκαν πολλοί «αλαφροΐσκιωτοι» στο εν λόγω υπουργείο, καθότι είναι αδύνατον να διανοηθεί κανείς πως μπορεί ένα Μουσείο να έχει αδήλωτη ταμειακή μηχανή. Από αφέλεια ή δόλο;

Στην Ελλάδα της κρίσης, τα πωλητήρια των Μουσείων -όταν υπάρχουν, διότι κάποια μουσεία δεν διαθέτουν καν πωλητήρια- είναι ένα κακόγουστο καθρέφτισμα της σήψης του ελληνικού κρατικού πολιτισμικού συστήματος. Κιτρινισμένα καρτ-ποστάλ που τυπώθηκαν ίσως είκοσι χρόνια πριν, φουλάρια από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, καπελάκια με ανόητες στάμπες αλλοτινών εποχών. Ο τουρίστας δεν συγκινέται και τόσο ώστε να αφήσει τον οβολό του.

Θα μου πείτε εδώ ο κόσμος καίγεται, με καπελάκια θα ασχολούμαστε; Σύμφωνα με μελέτες από διεθνείς μουσειακούς οργανισμούς, τα μουσεία μπορούν να αυτοσηντηρηθούν σε ένα ποσοστό μέχρι και 30% από τα πωλητήρια τους αλλά και από την εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας με ατομικές δωρεές το λεγόμενο “crowdfunding” των μικροποσών. Τα δύο ευρώ του κάθε επισκέπτη στο “παγκάρι” ενός Μουσείου, ή τα τέσσερα ευρώ ενός τουρίστα για 3 καρτ-ποστάλ, μπορεί στο σύνολο τους να αποδειχτούν ένα αξιοσημείωτο έσοδο.

Πάγιες τακτικές του εξωτερικού που δυστυχώς δεν αφορούσαν και όπως φαίνεται δεν αφορούν την εκάστοτε εξουσία η οποία αναλώνεται στο να συνεχίζει την φετιχιστική αρχαιολατρεία του παρελθόντος, αγνοώντας την σύγχρονη πολιτισμική παραγωγή, κάτι που το έχουμε βεβαίως συνηθίσει, αλλά τουλάχιστον ας βοηθήσει αυτά τα ημιθανή Μουσεία να λειτουργούν σωστά -νόμιμα τουλάχιστον.

Κι ας ζει ο Λάνθιμος στο Λονδίνο, οι Vasistas στο Παρίσι, οι αξιολογότατοι νέοι εικαστικοί μας στο Βερολίνο και τη Νέα Υόρκη, οι εξαίρετοι επιμελητές και σκηνοθέτες μας σε Βρυξέλλες και Βιέννη... Διότι η κατάθλιψη του να μην υπάρχουν δομές υποστήριξης και αξιοκρατία στον πολιτισμό και να μην αναγνωρίζεται η αξία σου στην ίδια σου την πατρίδα, λύνεται δυστυχώς με τη μετοίκηση. Η αδικία του να σε ξεζουμίζει το κράτος όμως με νέους φόρους ενώ φοροδιαφεύγει το ίδιο, ξεπερνάει και την τραγελαφικότητα της πιο νοσηρής φαντασίας... και απλώς δεν καταπίνεται.