Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος

Η υπόθεση ξαναφέρνει τη συζήτηση γύρω από τις ανεπαρκείς ρυθμίσεις του νόμου, ακόμα και μετά τη μεταρρύθμιση του νόμου Τσιάρα, για τα αναγνωρισμένα παιδιά εκτός γάμου.

Μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου 2021 τη γονική μέριμνα στην οποία περιλαμβάνεται η επιμέλεια ασκούσε η μητέρα. Μέτα την εκούσια στο συμβολαιογράφο ή τη δικαστική αναγνώριση του παιδιού, ο πατέρας αποκτούσε «ανενεργό» γονική μέριμνα. Την ασκούσε μόνο αν συναινούσε η μητέρα ή αν το διέτασσε το δικαστήριο. Δεν έχω υπόψη μου περίπτωση όπου το δικαστήριο το διέταξε.

Μετά τις 15 Σεπτεμβρίου 2021 θα αποκτά γονική μέριμνα ο πατέρας μόνο όμως αν η αναγνώριση έγινε εκούσια ή με αγωγή που άσκησε ο πατέρας. Για τις προγενέστερες αναγνωρίσεις «όπου δεν αντιδίκησε ο πατέρας» το δικαστήριο με αγωγή θα δώσει με απόφασή του τη κοινή γονική μέριμνα. Όσοι «αντιδίκησαν» συνεχίζουν ν’ αποκλείονται δια βίου.

Το κριτήριο του διαχωρισμού είναι ασαφές και χαμένο στο παρελθόν. Τότε που μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη κατέστρεφε τη νέα γυναίκα. Τότε που στα δικαστήρια κοίταζαν στο πρόσωπο το πατέρα για να δουν αν του μοιάζει το παιδί Και τότε που η πατρότητα τεκμαιρόταν αν αποδεικνυόταν σαρκική επαφή μεταξύ των δύο γονέων. Όπως στη περίπτωση του άρθρου.

Ο αστικός κώδικας ακολουθεί τις εξελίξεις με μεγάλη καθυστέρηση. Εξήντα χρόνια πριν τα αντισυλληπτικά χάπια έδωσαν στη γυναίκα την επιλογή του αν θα γεννηθεί ένα παιδί. Ακόμα και μέσα στο γάμο. Και αυτό το συμπλήρωσε, σαράντα χρόνια πριν, το δικαίωμα της κάθε γυναίκας, ακόμα και μέσα στο γάμο, να διακόψει στην αρχή της κύησης την εγκυμοσύνη. Πάλι μόνη της και ακόμα και μέσα στο γάμο. Και προστέθηκε τριάντα χρόνια πριν η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και οι τράπεζες γενετικού υλικού (σπέρματος).Η γυναίκα κρατά στα χέρια της τη δημιουργία ζωής και οικογενειακών σχέσεων. Αν θέλει, κάνει παιδί και μάλιστα το επιβάλλει στον πατέρα. Αν θέλει διακόπτει την κύηση. Αν γεννηθεί το παιδί τότε έχει και μία ακόμα επιλογή : να το μεγαλώσει μόνη της.Ο πατέρας δεν έχει σε κανένα στάδιο επιλογές. Δεν ερωτάται, δε μεγαλώνει το παιδί, πληρώνει, κληρονομείται, το παιδί παραμένει ξένο γι αυτόν και αυτός ξένος για το παιδί.

Διηγείται η φεμινίστρια δικηγόρος MariePlardστο βιβλίο της PaternitesImposees (πατρότητα που επιβλήθηκε) αφηγήσεις πελατών της. Ο πατέρας πήρα το παιδί στην αγκαλιά του για πρώτη φορά όταν ήταν σχεδόν πέντε ετών. Αυτό που ένοιωσε ήταν ότι ένοιωθε όταν έπαιρνε οποιοδήποτε παιδί. Γιατί το παιδί του ήταν ξένο. Το ίδιο και αυτός για το παιδί.

Γιατί οι συναισθηματικές σχέσεις δημιουργούνται βιοχημικά. Με τη μυρωδιά, το άγγιγμα, τη φωνή, την όψη. Το συναισθηματικό δέσιμο πατέρα παιδιού χτίζεται σωματικά. Ορισμένες γυναίκες - σκορπιοί που θέλουν να εξαφανίσουν τον άνδρα ξέρουν ότι αν στερήσουν την σωματική επαφή πατέρα και νήπιου τους στερούν για πάντα τη δυνατότητα συναισθηματικού δεσμού.

Ταυτόχρονα ξέρουν ότι χρειάζονται και τον πατέρα για την ανατροφή του παιδιού. Να είναι εκεί αν κάτι τους συμβεί, να πληρώνει, να κληρονομηθεί. Και να έχουν κάποιο για να του φορτώσουν τη δική τους ψυχική ανεπάρκεια. Ναι, οι ανεπαρκείς επιλέγουν να μεγαλώσουν μόνες ένα παιδί. Χρειάζεται δομημένη προσωπικότητα για να μοιραστεί κάποιος τις γονικές ευθύνες. Και οι ανεπαρκείς βρίσκουν την εύκολη λύση. Τους φταίει κάποιος άλλος.

Στην εποχή των από κοινού και εξίσου γονικών ευθυνών πρέπει να έχει και ο πατέρας επιλογές. Να ερωτηθεί μέσα στο διάστημα που η γυναίκα έχει την ευχέρεια της επιλογής διακοπής της κύησης αν θέλει και εκείνος να είναι από κοινού και εξίσου πατέρας του παιδιού.

Αν απαντήσει ότι θέλει, τότε αμέσως ν’ αναλαμβάνει τα καθήκοντά του ως γονέας. Και πριν την αναγνώριση. Αρχίζοντας από την άδεια γέννησης που δίνει ο νόμος 4808/2021.

Αν απαντήσει ότι δε θέλει, τότε να γίνεται ο βιολογικός πατέρας που κάθε παιδί δικαιούται να γνωρίζει και ν’ αναλαμβάνει μόνο τις βασικές του υποχρεώσεις.

Αν δεν ερωτηθεί, τότε η γυναίκα να χάνει για πάντα το δικαίωμα να του ζητήσει το οτιδήποτε, όχι όμως και το ενήλικο παιδί και ο πατέρας που διατηρούν τα δικά τους δικαιώματα.

Και αν ο πατέρας είναι βίαιος, κακός, κακοποιητής, δηλαδή στην εξαίρεση, θα γίνεται ότι θα γινόταν και μέσα στο γάμο : απομακρύνεται ο επικίνδυνος γονιός από τη ζωή του παιδιού.

Να σταθούμε όμως λίγο στις εξετάσεις DNA. Υπήρχε μία τάση στη Γαλλία, πολλά χρόνια, πριν στη περίπτωση επιβεβλημένης πατρότητας, ν’ αρνούνται τις εξετάσεις DNAσαν αντίδραση στην επιβολή της πατρότητας. Κάτι τέτοιο επιτρεπόταν τότε και με τη δικονομία που τότε ίσχυε. Στην Ελλάδα αυτό δεν έχει κανένα νόημα γιατί το πρόβλημα δεν είναι η θεμελίωση της πατρότητας αφού ανέκαθεν υπήρχε το τεκμήριο. Το πρόβλημα είναι η επιβολή της πατρότητας και η απώλεια του παιδιού. Στην απόφαση αναφέρεται ότι το παιδί είναι στην Ολλανδία όμως δεν ξέρουμε την υπόθεση και σεβόμαστε την απόφαση.

Στην Ελλάδα συναντάται το αντίθετο. Η τάση είναι η μητέρα που έχει το παιδί ν’ αρνείται τις εξετάσεις DNAπου ζητάει ο πατέρας πριν γίνει δίκη. Γιατί αν το τεστ DNA γίνειόταν τις διατάξει ο δικαστής, η γυναίκα μόνη της θα μεγαλώνει το παιδί. Ακόμα και σήμερα, μετά το νόμο Τσιάρα, μπορεί να γίνει μεθόδευση για να βγει ο πατέρας από τη μέση. Ενδεικτικά, αν και αντίθετη με πολλά στο νόμο Τσιάρα, η ένωση δικαστών και εισαγγελέων πριν τη ψήφιση πήρε αντίθετη θέση.

Συμπερασματικά, την απάντηση στο προαιώνιο υπαρξιακό φόβο του θανάτου κρατάει στα χέρια της μόνο η γυναίκα. Με το μαγικό ραβδί της θα βγάλει από το καπέλο τους απογόνους που θα συνεχίσουν τη παρουσία των γονέων τους στο κόσμο μετά το βιολογικό θάνατό τους.

Και ακόμη πιο πέρα, η γυναίκα κρατά στα χέρια της τη μεγαλύτερη ευτυχία που βιώνει ο άνθρωπος στη ζωή του. Αυτή που νοιώθει όταν κρατά στην αγκαλιά τους απογόνους του. Μεγαλύτερη και από αυτή που οι απόγονοι νοιώθουν όταν τους κρατάνε οι γονείς τους. Δυστυχώς, ο νόμος επιτρέπει σε κάποιες να τη χρησιμοποιήσουν κακοποιητικά.


Το άρθρο για την απόφαση του Αρείου Πάγου σχετικά με την πατρότητα και την άρνηση τεστ DNA: https://www.protothema.gr/greece/article/1137087/opoios-arnithei-to-dna-test-patrotitas-einai-o-pateras




* Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος είναι δικηγόρος