Κωνσταντίνος Δούκας

Ακούμε αυτές τις ημέρες τόσα πολλά γύρω από την τηλεκπαίδευση, τις τεχνικές δυσκολίες που έχει αλλά και δημιουργεί, με τα δίκτυα, τις συσκευές κλπ, αλλά παράλληλα και τα εκπαιδευτικά και παιδαγωγικά ζητήματα που την περιβάλουν. Ως άνθρωπος που ασχολείστε πολλά χρόνια με την ψηφιακή εκπαίδευση ποια είναι η άποψη σας για όλα αυτά; 

Αυτά που επιγραμματικά αναφέρατε ως «τεχνικά» προβλήματα, όπως η δυνατότητα μετάδοσης μεγάλου όγκου δεδομένων μέσα από το διαδίκτυο και ο απαραίτητος αριθμός κατάλληλων ηλεκτρονικών υπολογιστών για τους εκπαιδευτικούς και μαθητές είναι αντικειμενικά ζητήματα που πρέπει κάποιος να λύσει όταν θέλει να αξιοποιήσει με επιτυχία τους ΗΥ στην Εκπαίδευση. Με την ευκαιρία θα πρόσθετα και άλλους πέντε πολύ σημαντικούς πυλώνες για το όλο εγχείρημα, και θα τους παραθέσω με την σωστή σειρά η οποία έχει αποδειχθεί ότι όταν ακολουθείται αυξάνει τα ποσοστά επιτυχίας, και είναι:

1. Η αλλαγή του τρόπου σκέψης των εμπλεκόμενων και η θετική ανταπόκριση στην αλλαγή, την εξέλιξη και την καινοτομία. 
2. Η δημιουργία της κατάλληλης μεθοδολογίας και διαδικασιών για την υλοποίηση της δράσης. 
3. Η προετοιμασία και εκπαίδευση των εκπαιδευτικών σε αυτή την νέα μεθοδολογία. 
4. Η δημιουργία του κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού, από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς ώστε και το απαραίτητο υλικό να υπάρχει αλλά και αυτοί αφού το χρησιμοποιούν να το γνωρίζουν πολύ καλά.
5. Η ενημέρωση, θα τολμούσα να πω επιμόρφωση, των γονέων πάνω στο όλο εγχείρημα ώστε να είναι αρωγοί και συνοδοιπόροι. 

Θα παρατηρήσατε ότι δεν ανέφερα τους μαθητές, και το έκανα επίτηδες γιατί η πραγματικότητα έχει αποδείξει ότι οι μαθητές πολύ εύκολα και πολύ γρήγορα όχι μόνο προσαρμόζονται σε αυτές τις αλλαγές αλλά τις υιοθετούν και εφαρμόζουν με επιτυχία.

Είναι δε εδώ και αρκετά χρόνια αποδεδειγμένο ότι η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην Εκπαίδευση έχει πολλά θετικά στοιχεία και εάν υλοποιηθεί σωστά βγαίνουν ωφελημένοι όλοι, μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς. 

Ποια είναι άποψη σας για την μέχρι τώρα εφαρμογή της τηλεκπαιδευσης στην Ελλάδα, ιδίως τον τελευταίο καιρό που ο COVID-19 επέβαλε μια νέα πραγματικότητα;

Είναι αλήθεια ότι με λυπεί που έπρεπε να έρθει ο κωρονοΐός ώστε να καταλάβει η παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα ότι η τηλεκπαίδευση είναι άλλο ένα εργαλείο χρήσιμο στην εκπαιδευτική διαδικασία, που οπωσδήποτε πρέπει να υπάρχει στα σχολεία και πανεπιστήμια. Εκεί που οι περισσότεροι στον χώρο της Εκπαίδευσης νόμιζαν ότι είναι, και συγγνώμη θα χρησιμοποιήσω στα Αγγλικά μια διεθνή έκφραση, “nice to have” ήρθε ο COVID-19 και έγινε μέσα σε λίγες ώρες η τηλεκπαίδευση “must have”. 

Οπότε η πραγματικότητα είναι ότι πολλά εκπαιδευτικά συστήματα πιάστηκαν απροετοίμαστα και δεν μπορούσαν ούτε να διδάξουν ούτε να αξιολογήσουν τους μαθητές τους. 

Στην Ελλάδα ζούμε μια αρκετά καλή κατάσταση μιας και το Υπουργείο Παιδείας αντέδρασε γρήγορα και δυναμικά. Το εγχείρημα  στο δημόσιο σχολείο είναι τεράστιο και πολύ-παραγοντικό και ήδη βλέπουμε μια υλοποίηση που είναι ισάξια ίσως και καλύτερη σε σχέση με άλλες χώρες του εξωτερικού, που θεωρούνται και πιο προηγμένες από μας. 

Σίγουρα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης και γίνονται και αστοχίες αλλά σε κάθε τι νέο και σε κάθε αλλαγή που εφαρμόζεις ισχύει αυτό.

Εδώ ακόμη και σε επίπεδο μιας σχολικής μονάδας, ακόμη και ιδιωτικής μπορεί να γίνουν λάθη ή να παρατηρηθούν αρρυθμίες. 

Με χαρά βέβαια παρατήρησα ότι τα περισσότερα ιδιωτικά σχολεία έδωσαν άμεσα ιδιαίτερα ποιοτικές λύσεις τηλεκπαίδευσης στους μαθητές τους, μιας και ήταν εκ των πραγμάτων πολύ πιο έτοιμα. 

Στο σχολείο σας, τα Εκπαιδευτήρια Δούκα πως βιώσατε αυτή την αλλαγή;

Το σχολείο μας είχε κάνει μια σημαντική αλλαγή από το 2005 και είχε ενσωματώσει στο Εκπαιδευτικό του Μοντέλο τον Μαθητικό Υπολογιστή και από το 2007 όλοι μας οι μαθητές από την Δ’ Δημοτικού και πάνω έχουν τον προσωπικό τους ΜΥ (laptop ή tablet) που περιλαμβάνει όλο το εκπαιδευτικό υλικό της τάξης τους, κατάλληλα διαμορφωμένο. Διατηρώντας βέβαια παράλληλα τα «παραδοσιακά» εργαλεία βιβλίο, μολύβι, χαρτί, κλπ., που έχουν την δικιά τους αξία και χρησιμότητα. 

Προσπαθώντας να πετύχουμε τις νέες εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές τάσεις εκείνης της εποχής στοχεύοντας σε μια πιο εξατομικευμένη μάθηση, μέσα από διάφορα διδακτικά μοντέλα όπως το να μαθαίνεις μέσα από έρευνα, εργασίες, συνεργασίες, παιχνίδι, μάθηση εντός και εκτός τάξης κλπ., βελτιώσαμε και διευρύναμε τις παιδαγωγικές μεθοδολογίες που χρησιμοποιούσαμε καταφέρνοντας να εμπλέξουμε περισσότερο τον μαθητή στην εκπαιδευτική διαδικασία και παράλληλα να ενισχύσουμε τους εκπαιδευτικούς μας να πετύχουν αποτελεσματικότερα τον παιδαγωγικό τους στόχο. 

Εκείνα τα χρόνια βιώσαμε κάποιους γονείς, ευτυχώς λίγους, να μην αντιλαμβάνονται το εκπαιδευτικό αυτό μοντέλο και το πόσο, πέρα από ευχάριστο, ήταν δημιουργικό, χρήσιμο και αποτελεσματικό για τα παιδιά τους και να τα αλλάζουν σχολείο γιατί όπως έλεγαν «… στου Δούκα δεν θα μάθεις να γράφεις …».

Βέβαια ήρθαν οι αντικειμενικές αποδείξεις με τις επιτυχίες της γενιάς αυτής που τόσο υπερήφανους μας έκανε ως σχολείο, αλλά και που απέδειξαν το ορθό της επιλογής μας.

Στην πορεία των επόμενων ετών βιώσαμε την μεταστροφή στον τρόπο σκέψης των γονέων αλλά και κατανόησης του τι ακριβώς κάνουμε και φτάσαμε στο άλλο άκρο να έρχονται στο σχολείο μας επειδή εφαρμόζουμε τις πιο σύγχρονες εκπαιδευτικές μεθόδους αξιοποιώντας με τον κατάλληλο τρόπο τα αντίστοιχα σύγχρονα εργαλεία.

Έτσι αποκτήσαμε, με βάση τα λεγόμενα των γονέων, και το όνομα του πιο καινοτόμου σχολείου. 

Την περσινή σχολική χρονιά με την έλευση του κωρονοΐού, που η ανάγκη της τηλεκπαίδευσης έγινε καθημερινότητα και λόγω του ότι το σχολείο μας ήταν ήδη πανέτοιμο και τεχνολογικά αλλά κυρίως εκπαιδευτικό-παιδαγωγικά, βιώσαμε αύξηση ζήτησης μιας και οι γονείς ήθελαν να πάνε τα παιδιά τους εκεί που όχι μόνο δεν θα χάσουν μάθημα αλλά εκεί που γίνεται και με τον σωστό τρόπο.

Είναι απίστευτο πως τα φέρνει έτσι, η ζωή!

Δυστυχώς έπρεπε να έρθει μια πανδημία για να αλλάξει το mindset στην Παιδεία και να κινηθεί πιο δυναμικά, δημιουργικά και ευέλικτα, αλλά δεν σας κρύβω ότι είμαι ιδιαίτερα υπερήφανος για αυτό που έχουμε καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια όλοι μαζί, εκπαιδευτικοί, διοικητικοί και στελέχη του σχολείου μας.

Δεν ήταν και δεν είναι εύκολο αλλά όταν θέλεις κάτι πραγματικά και έχεις τον κατάλληλο προγραμματισμό το καταφέρνεις.

Αυτό που λέμε στους μαθητές μας πρέπει να ισχύει πρώτα για μας.

«Ονειρευτείτε το Αδύνατο και κάντε το, Δυνατό.»

Τι είναι αυτό που πραγματικά βιώνουν και αποκομίζουν οι μαθητές από όλες αυτές τις αλλαγές στην σχολική τους ζωή και καθημερινότητα;

Έχω το μεγάλο πλεονέκτημα να ζω καθημερινά ανάμεσα στους μαθητές μας, από ηλικίες 4 μέχρι 18 χρονών και να ακούω και νιώθω τα διαρκή μηνύματα που μας εκπέμπουν και επικοινωνούν. Παράλληλα είμαι πολύ τυχερός γιατί η γυναίκα μου και εγώ έχουμε 3 καταπληκτικά παιδιά που καθημερινά μας εκπλήσσουν με τα σωστά και τα λάθη τους, ώστε όλοι μαζί να εξελισσούμε την οικογένεια μας.

Τρία λοιπόν διαφορετικά παιδιά με τρεις διαφορετικές συμπεριφορές στα θέματα της τηλεκπαίδευσης και στα βιώματα της COVID-19 εποχής, που με βοηθάνε για να απαντήσω στο ερώτημα σας. 

Ο Γιάννης που αποφοίτησε φέτος, την χρονιά του κωρονοΐού, είμαι σίγουρος ότι δεν θα ξεχάσει ποτέ τα ψυχολογικά σκαμπανεύσματα για το θέμα των τελικών εξετάσεων του αλλά και την χαρά του που τελικά τα κατάφερε να μπει στο Πανεπιστήμιο που ήθελε. 

Σήμερα πλέον έχει πλήρως αφομοιώσει να σπουδάζει διαδικτυακά σε ένα πολύ καλά οργανωμένο πανεπιστημιακό περιβάλλον. 

Του λείπει η φοιτητική ζωή έτσι όπως την γνωρίσαμε εμείς αλλά καταλαβαίνει ότι θα έρθει και αυτή η στιγμή…  

Ο Φίλιππος που είναι Α’ Γυμνασίου πιστεύει ότι του ταιριάζει πολύ η τηλεκπαίδευση και είναι χαρούμενος όταν εφαρμόζεται, ενώ η Χρυσήνη που είναι Στ’ Δημοτικού δεν της αρέσει η τηλεκπαίδευση και αναμένει με αγωνία την στιγμή να γυρίσει στην φυσική της τάξη. 

Συμπέρασμα, με αυτό το μικρό παράδειγμα.

Δεν ταιριάζουν σε όλους τους μαθητές όλα τα διδακτικά μοντέλα και μεθοδολογίες, και αυτό είναι διεθνώς μετρημένο και αποδεδειγμένο. Είμαστε λοιπόν υποχρεωμένοι ως δάσκαλοι να εναλλάσσουμε οργανωμένα με την κατάλληλη μεθοδολογία τον τρόπο που διδάσκουμε και επικοινωνούμε με τους μαθητές μας ώστε κανένας μαθητής μας να μην μείνει «εκτός σχολικής τάξης».

Το σημαντικότερο όμως συμπέρασμα, που έχω καταλήξει για αυτά που συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό στους μαθητές μας είναι ότι βγαίνουν ΠΟΛΥ κερδισμένοι!

Γιατί προσπαθώντας να λύσουν όλα αυτά τα προβλήματα και τις δυσκολίες που ο κωρονοΐός έφερε, κατακτούν τις πιο σημαντικές δεξιότητες και αξίες που χρειάζονται στην ζωή τους για να πετύχουν. 

Μαθαίνουν να έχουν υπομονή, επιμονή, να σέβονται, να νοιάζονται για τον συνάνθρωπο τους και παράλληλα να γίνονται πιο γρήγοροι, ευέλικτοι και δημιουργικοί.

* Ο Κωνσταντίνος Ι. Δούκας έχει σπουδάσει Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και κατέχει Masters in Communications, Computers and Technology in Education από το Columbia University. Έχει εργαστεί ως επιστημονικός συνεργάτης στο ΜΙΤ σε θέματα αξιοποίησης των Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση και έχει κάνει πολλές εισηγήσεις σε συνέδρια και εκπαιδεύσεις σε σεμινάρια, πάνω σε θέματα Ψηφιακής Εκπαίδευσηςκαι Transformation in Education. Ως συγγραφέας σε διάφορα βιβλία και άρθρα προσπαθεί να βοηθήσει στην ευρύτερη εξέλιξη της Εκπαίδευσης προς όφελος των μαθητών, εκπαιδευτικών και της κοινωνίας ευρύτερα.Κατέχει την θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου και του Διευθυντή Λυκείου στα Εκπαιδευτήρια Δούκα.