Μιχάλης Στούκας

Ο διαγωνισμός χαρακτηρίστηκε από την έντονη πολιτικοποίηση και τις διαδηλώσεις σε βάρος του Ισραήλ, λόγω των γεγονότων στη Μέση Ανατολή. Οι αντιδράσεις εναντίον του Ισραήλ ήταν έντονες και κατά τη διάρκεια της ερμηνείας του τραγουδιού του Ισραήλ από την Eden Grolan στην «αρένα» της Eurovision, καθώς υπήρξαν αποδοκιμασίες και γιουχαϊσματα τα οποία η EBU φρόντισε να καλύψει με χειροκροτήματα. Οι αποδοκιμασίες σε βάρος της Ρωσίας το 2014 για την εισβολή της στην Κριμαία τότε, έκαναν την EBU να επινοήσει ένα σύστημα «αντί - αποδοκιμασιών» που εφαρμόστηκε φέτος στην περίπτωση του Ισραήλ.

Την πρώτη θέση στη Eurovision κατέλαβε η Ελβετία με το τραγούδι «The Code» που ερμήνευσε (o,n,το) Nemo, που δηλώνει «non - binary», φυλοδιαφορετικό(ς) στα ελληνικά. Ο όρος non – binary περιγράφει άτομα που η ταυτότητα φύλου τους δεν είναι αποκλειστικά αρσενική ή θηλυκή και μπορεί να αναφέρεται σε τρανς, σε άτομα με δύο ή περισσότερα φύλα, σε άτομα που δεν έχουν κανένα φύλο ή που το φύλο τους είναι ρευστό. Αν (o,n, το) Nemo δεν ήταν non – binary θα καταλάμβανε άραγε την πρώτη θέση; Και στο παρελθόν τον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision είχαν κατακτήσει καλλιτέχνες που συζητήθηκαν κυρίως για το φύλο τους όχι για τα τραγούδια τους. Η Ισραηλινή διεμφυλική Dana International το 1998 και η Conchita Wurst (Κοντσίτα Βουρστ), drag περσόνα, γεννημένος ως Τόμας Νόιβιρτ, που εκπροσώπησε την Αυστρία το 2014, είναι δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Φυσικά και έχουν δικαίωμα να συμμετέχουν στον διαγωνισμό της Eurovision άτομα κάθε είδους φύλου. Εκείνο που μας προβληματίζει είναι αν η Eurovision τείνει να εξελιχθεί σε έναν διαγωνισμό όπου τα τραγούδια περνούν σε δεύτερη μοίρα και βασικό ρόλο παίζουν άλλοι παράγοντες.

Από εκκεντρικές εμφανίσεις, έχουμε επίσης δεκάδες παραδείγματα στη Eurovision. Ο Φινλανδός Windows95man (διαφημίζει επόμενη έκδοση των Windows άραγε; ) εμφανίστηκε σχεδόν γυμνός από τη μέση και κάτω φέτος, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Αυτός μάλλον το τερμάτισε. Ή στο μέλλον θα δούμε και περισσότερο... αποκαλυπτικές εμφανίσεις; Και βέβαια, είχαμε και τον αποκλεισμό του Ολλανδού Joost Klein για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο. Χρησιμοποίησε τη γροθιά του κατά την πρόβα, γράφτηκε στα Μ.Μ.Ε., είχε ένα επεισόδιο με εργαζόμενη στο Malmo Arena ανέφεραν οι διοργανωτές. Κρίμα, γιατί δεν είδαμε πάλι το υπέροχο κουστούμι του Ολλανδού, ο σχεδιαστής του οποίου μάλλον ξέμεινε από εμπνεύσεις και έφτιαξε κάτι πρόχειρο, που θα μπορούσε να αποτελέσει π.χ. κάλυμμα καναπέ. Με όλα αυτά, το επίπεδο των τραγουδιών της Eurovision πέρασε σε δεύτερη μοίρα.

Κατά κοινή ομολογία, το γαλλικό τραγούδι «Mon Amour» που ερμήνευσε - εξαιρετικά ο Sliman ήταν μάλλον το καλύτερο απ’ όλα όσα ακούστηκαν και πιθανότατα θα γίνει τεράστια επιτυχία. Το κακό είναι, ότι τα παλαιότερα χρόνια, ανάλογα τραγούδια υπήρχαν κατά κόρον στους διαγωνισμούς της Eurovision και οι «μάχες» για την κατάληψη της πρώτης θέσης ήταν σκληρές. Τώρα έχουμε περάσει στη φάση του πιο εκκεντρικού ντυσίματος και στην ενασχόληση με το φύλο των ερμηνευτών/ ερμηνευτριών. Σίγουρα δεν είναι τυχαίο, ότι και ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς διαμαρτυρήθηκε εγγράφως στην EBU, με αφορμή την απουσία της σημαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τον τελικό της Eurovision, αλλά, πραγματική αιτία της διαμαρτυρίας του θεωρούμε είναι αυτό που αναφέρει σε άλλο σημείο της επιστολής του: «Η ασυνέπεια στη στάση της EBU άφησε εμένα και πολλά εκατομμύρια θεατές σας να αναρωτιόμαστε για το τι και για ποιον είναι ο Διαγωνισμός Τραγουδιού της Eurovision».

Ας έρθουμε τώρα και στην ελληνική συμμετοχή. Η επιλογή της Μαρίνας Σάττι, μιας ερμηνεύτριας, τα τραγούδια της οποίας χαρακτηρίζονται από έναν συνδυασμό παραδοσιακών ήχων με αστικούς ρυθμούς χαιρετίστηκε από πολλούς. Αν εξαιρέσουμε τη «Μάντισσα» το τραγούδι που συνδυάζει ηπειρώτικους και κρητικούς ρυθμούς και κυκλοφόρησε το 2017, δεν θα λέγαμε όμως ότι έχει να παρουσιάσει κάποιο άλλο αξιόλογο τραγούδι. Εξαιρετικές μουσικές σπουδές, σημαντικές συνεργασίες, αλλά πενιχρά δείγματα τραγουδιών. Να δεχτούμε ότι η Μαρίνα επιλέχτηκε για την πολύ καλή της φωνή και την εξαιρετική σκηνική παρουσία, κάτι που είδαμε και στη Eurovision. Το «Ζάρι» με ποια κριτήρια επιλέχθηκε;

Οχτώ (!) συνθέτες συνεργάστηκαν για να γραφτεί ένα τραγούδι που ελάχιστοι κατάλαβαν σε ποιο μουσικό είδος ανήκει. Παραδοσιακό; Τραπ; Τσιφτετέλι; Ραπ; Όλα μαζί και τίποτα απ’ όλα αυτά. Αν μας ζητούσε κάποιος την άποψή μας, θα το χαρακτηρίζαμε μετριότατο. Το άκουσαν κάποιοι από την Ε.Ρ.Τ. πριν το εγκρίνουν; Και με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή του. Έχουμε γράψει και σε άλλα άρθρα μας, ότι συνθέτες και στιχουργοί που θα μπορούσαν να γράψουν διαχρονικά τραγούδια δεν υπάρχουν πλέον στην Ελλάδα. Ωστόσο, δημιουργοί που θα μπορούσαν να γράψουν ένα... γιουροβιζιονικό τραγούδι, σίγουρα υπάρχουν. Κάποιοι ίσως δεν ενδιαφέρονται, είμαστε βέβαιοι όμως ότι κάποιοι άλλοι θα ήθελαν να γράψουν ένα τραγούδι για τη Eurovision.

Και στην τελική, γιατί δεν στείλαμε ένα τραγούδι βασισμένο σε παραδοσιακούς ρυθμούς ή ακόμα κι ένα (τ)ραπ, αλλά προτιμήσαμε ένα τραγούδι χωρίς ταυτότητα. Κάποιοι προσπάθησαν να το εμφανίσουν και ως φαβορί, αλλά η ζαριά... ήταν ντόρτια (όσοι κατάλαβαν, κατάλαβαν...). Κι αν η Μαρίνα Σάττι έκανε ότι καλύτερο μπορούσε στη σκηνή της Eurovision προκάλεσε αρνητικότατες εντυπώσεις με... το χασμουρητό της την ώρα που έκανε δηλώσεις η Ισραηλινή τραγουδίστρια. Ήταν το χασμουρητό, διαμαρτυρία για τις επιθέσεις των Ισραηλινών εναντίον των Παλαιστινίων; Ήταν θέμα υπερβολικής κούρασης, όπως ειπώθηκε επίσημα; Ό,τι και να ήταν προκάλεσε αλγεινή εντύπωση. Ακόμα κι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης επέκρινε έμμεσα το συγκεκριμένο γεγονός. Αν αρχίσει ο καθένας να χασμουριέται, να βήχει, να ροχαλίζει, να ξύνεται κ.λπ. όταν δίνει συνέντευξη Τύπου, την οποία παρακολουθούν εκατομμύρια τηλεθεατές, κάποιος συνάδελφος του, χαθήκαμε...

Ένα ακόμα παρατράγουδο της ελληνικής συμμετοχής, ήταν η δήλωση δύο χορευτών που συνόδευαν τη Σάτιι, ότι είμαστε «Έλληνες Τούρκοι της Δυτικής Θράκης». Με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή των συγκεκριμένων; Μπορεί να είναι εξαιρετικοί χορευτές, αλλά «Έλληνες Τούρκοι της Δυτικής Θράκης» δεν μπορεί να είναι. Τούρκοι στη Δυτική Θράκη δεν υπάρχουν. Η διορθωτική ( ; ) δήλωση ενός από αυτούς μετά τον σάλο που προκλήθηκε μπέρδεψε περισσότερο τα πράγματα .Κάκιστη επιλογή κι εδώ...

Κλείνουμε με την παρουσίαση από τους Θανάση Αλευρά και Ζερόμ Καλούτα, που συγκέντρωσε σχεδόν αποκλειστικά αρνητικά σχόλια. Αδυναμία περιγραφής όσων συνέβαιναν στη σκηνή της Eurovision, λάθη επί λαθών, όπως τη μετατροπή τον Σαν Μαρίνο σε νησιωτική χώρα και γενικότερη έλλειψη γνώσεων γύρω από τον θεσμό που παρουσίαζαν ήταν μοιραίο να οδηγήσει σε αντιδράσεις του κόσμου. Εκ των υστέρων μάθαμε ότι οι δύο παρουσιαστές δεν πληρώθηκαν από την Ε.Ρ.Τ., αυτό όμως δεν αρκεί. Κάποιος που δεν έχει τηγανίσει ούτε ένα αβγό στη ζωή του, θα πήγαινε για κριτής στο «Master Chef» ή κάποιος άλλος που δεν ξέρει τι σχήμα έχει η μπάλα ποδοσφαίρου, θα έβγαινε στα κανάλια για να κάνει τον σχολιασμό ενός αγώνα;

Συνολικά, η ελληνική συμμετοχή στη Eurovision για το 2024 κόστισε στην Ε.Ρ.Τ., στους Έλληνες φορολογούμενους δηλαδή, 300.000 - 350.000 ευρώ (από το οποίο πρέπει να αφαιρεθεί ένα ποσό που δίνουν οι χορηγοί).

Διόλου ευκαταφρόνητο ποσό και δυστυχώς, απογοητευτικό αποτέλεσμα... Προσπαθώντας η Ε.Ρ.Τ. να ισορροπήσει ανάμεσα στην παράδοση και στο σήμερα, ενέκρινε ένα μετριότατο τραγούδι. Αν θέλει η δημόσια τηλεόραση να συνεχίσει να συμμετέχει στο «πανηγυράκι της Eurovision», όπως το χαρακτηρίζουν κάποιοι, θα πρέπει να οργανωθεί καλύτερα. Μια μπαλάντα ή ένα ρυθμικό τραγούδι, δεν θα ήταν προτιμότερα από τα κάθε λογής «Ζάρια»; Τα πειράματα που έγιναν πέρσι με τον Βίκτωρα Βερνίκο (περισσότερο) και φέτος με τη Μαρίνα Σάττι (λιγότερο) απέτυχαν. Ας σκεφτούν οι διοικούντες την Ε.Ρ.Τ. ότι οι επιλογές τους εκπροσωπούν μια ολόκληρη χώρα και τη μουσική της παράδοση και δεν μπορούν να παίζουν... στα ζάρια την παρουσία της χώρας στη Eurovision, της θέσης που καταλαμβάνει και των γενικότερων εντυπώσεων που αφήνει...