Μιχάλης Στούκας

Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες ταλαιπωρούνται στους δρόμους του λεκανοπεδίου και η κατάσταση μοιάζει μη αναστρέψιμη. Με το μείζον αυτό θέμα θα ασχοληθούμε σήμερα, όχι ως συγκοινωνιολόγοι, όπως θα πουν κάποιοι, αλλά ως απλοί πολίτες που ζούμε στην Αθήνα και μετακινούμαστε, όχι καθημερινά ευτυχώς, μέσα στο χάος της πρωτεύουσας…

Ζώντας, μια ολόκληρη ζωή, στα δυτικά προάστια γνωρίζουμε αρκετά καλά την περιοχή. Ένας από τους βασικούς οδικούς άξονές της είναι η λεωφόρος Θηβών που ξεκινά από το Ίλιον (η προέκτασή της που ολοκληρώθηκε πριν λίγα χρόνια φτάνει ως το Καματερό) και καταλήγει στον Πειραιά. Η λεωφόρος Θηβών, με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση σε όλο της σχεδόν το μήκος είναι ,ιδιαίτερα τις ώρες αιχμής, μονίμως μποτιλιαρισμένη. Όσες αλχημείες κι αν κάνουν κάποιοι γνώστες της περιοχής με παρακάμψεις και άλλα… κόλπα για να αποφύγουν την κίνηση της Θηβών, δεν καταφέρνουν και πολλά πράγματα.

Από την άλλη πλευρά, βλέπουμε τις εργασίες επέκτασης του μετρό και διαβάζουμε για σχεδιαζόμενες νέες «διαδρομές» του. Ανάμεσα σε αυτές είναι και η επέκταση της Γραμμής 2, από την Ανθούπολη (τερματικός σταθμός της Γραμμής 2) προς Ίλιον και Πετρούπολη. Σαφώς και πρόκειται για χρήσιμη επέκταση, όπως και όλες του μετρό. Δυστυχώς όμως δεν διαβάσαμε στις προβλεπόμενες επεκτάσεις και μία ακόμα, η οποία θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και χρόνια και νομίζουμε, όχι μόνο εμείς αλλά και δεκάδες άτομα με τα οποία έχουμε συζητήσει, ότι θα ελάττωνε σημαντικά την κίνηση επί της Θηβών.

Πρόκειται για μια γραμμή που θα συνέδεε τον σταθμό του μετρό της Ανθούπολης με τον σταθμό του Αιγάλεω. Θα μπορούσε να υπάρχει ένας ενδιάμεσος σταθμός στη Λεωφόρο Αθηνών (Καβάλας) για να εξυπηρετούνται οι φοιτητές και οι φοιτήτριες του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Η απόσταση Ανθούπολη-Ιερά Οδός είναι μικρή. Οπωσδήποτε, αν ποτέ γίνει αυτή η επέκταση θα δημιουργηθούν κάποια πρόσθετα κυκλοφοριακά προβλήματα ανάμεσα σε Περιστέρι και Αιγάλεω αλλά όπως έγραφαν κυρίως παλαιότερα, κάποιες πινακίδες σε δημόσια έργα: «Η ενόχληση είναι προσωρινή, τα έργα είναι μόνιμα». Βέβαια στην Ελλάδα, καμιά φορά συμβαίνει και το αντίθετο: «Η ενόχληση είναι μόνιμη, τα έργα είναι προσωρινά…». Επανερχόμαστε όμως στη σύνδεση Περιστερίου-Αιγάλεω μέσω του μετρό. Αν θέλει κάποιος σήμερα να πάει από το Περιστέρι στην Ιερά Οδό, με το μετρό, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει το τρένο ως το Μοναστηράκι, εκεί να κατέβει και να πάρει άλλο τρένο που θα τον μεταφέρει στο Αιγάλεω αλλά και σε Χαϊδάρι, Νίκαια, ακόμα και Πειραιά. Για ποιον λόγο λοιπόν να υποστεί κάποιος όλη αυτή την ταλαιπωρία; Προτιμά να πάρει ένα από τα αυτοκίνητα της οικογένειάς του και μέσω της Θηβών να φτάσει στην Ιερά Οδό, τη Νίκαια ακόμα και στον Πειραιά. Αν υπήρχε η απευθείας σύνδεση Ανθούπολης-Αιγάλεω είμαστε βέβαιοι ότι πολύ λιγότεροι απ’ ό, τι σήμερα θα χρησιμοποιούσαν τα αυτοκίνητά τους. Γιατί δεν γίνεται τόσα χρόνια αυτή η επέκταση του μετρό; Υπάρχουν αξεπέραστα προβλήματα και αν ναι, ποια; Είναι δυσανάλογο το κόστος του έργου με τα όσα θα προσφέρει; Δεν μπορεί εμείς, με το ελάχιστο μυαλό που διαθέτουμε να σκεφτόμαστε κάτι, σχετικά εύκολα υλοποιήσιμο θεωρούμε, και να μην το έχουν σκεφτεί τόσο οι υπεύθυνοι των συναρμόδιων υπουργείων όσο και οι συγκοινωνιολόγοι. Θα θέλαμε πολύ να έχουμε μια απάντηση.

Μόνο, παρακαλούμε θερμά, να μην μας πουν ότι «μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει το λεωφορείο 703, «Άγιος Ελευθέριος-Άγιοι Ανάργυροι-Πειραιάς» που διασχίζει ολόκληρη τη Θηβών και μετά από 50 και πλέον στάσεις (!) τερματίζει τη διαδρομή του στην Ακτή Βασιλειάδη του Πειραιά. Ο χρόνος που χρειάζεται το συγκεκριμένο λεωφορείο για να εκτελέσει τη διαδρομή είναι σύμφωνα με τον ΟΑΣΑ 1 ώρα και 1 λεπτό. Δεν νομίζουμε ότι στην πράξη το δρομολόγιο εκτελείται σε λιγότερο από 1.15’-1.20’. Το γεγονός βέβαια ότι οι επιβάτες σχεδόν πάντα είναι στριμωγμένοι στα διπλά οχήματα(φυσαρμόνικες) που εκτελούν τη διαδρομή αυτή, δεν αποτελεί εξαίρεση αλλά κανόνα για τα ΜΜΜ της Αθήνας…

Ερχόμαστε τώρα στο πιο καυτό πρόβλημα της Αθήνας, από συγκοινωνιακής βέβαια πλευράς, τον Κηφισό. Ο ποταμός- θεός των αρχαίων Ελλήνων έγινε ποταμός εφιάλτης για τους σύγχρονους Έλληνες. Για τους νεότερους, να αναφέρουμε ότι μέχρι τις αρχές περίπου του 21ου αιώνα, ο Κηφισός ήταν «ανοιχτός» σε όλο του το μήκος. Οι παρακηφίσιες περιοχές είχαν θρηνήσει θύματα και μεγάλες ζημιές στις φονικές πλημμύρες του 1961 (κυρίως αυτή), του 1977 και του 1994 (αναφέρουμε τις πιο πρόσφατες). Όταν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 η κοίτη του Κηφισού καλύφθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της από την Κηφισιά ως το Φάληρο, σε μήκος 7 και πλέον χλμ. υπήρχε ελπίδα ότι το κυκλοφοριακό πρόβλημα κατά μήκος του ποταμού θα λυθεί για πολλές δεκαετίες. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν έγινε, αν εξαιρέσουμε τα πρώτα χρόνια μετά την παράδοση του έργου, την περίοδο της πανδημίας και… τον Αύγουστο κάθε έτους. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και επιπλέον ο κίνδυνος πλημμυρών από τον Κηφισό δεν εξαλείφθηκε από την κάλυψη της κοίτης του. Πρόσφατο είναι το άρθρο στο «Πρώτο Θέμα» στο οποίο αναφέρονται οι συνέπειες που θα έχει για τις παρακηφίσιες περιοχές ένα φαινόμενο «τύπου Βαλένθιας».

Αν παρακολουθήσετε στο YouTube δύο εξαιρετικά ντοκιμαντέρ για τον «υπόγειο Κηφισό» το πρώτο της «Γεωμυθικής» από τον Ιούλιο του 2023 και το δεύτερο της ΕΡΤ, με τίτλο «Το Κρυμμένο ποτάμι» που γυρίστηκε το φθινόπωρο του 2024, θα δείτε άκρως απογοητευτικές εικόνες. Απορρίμματα κάθε είδους, από αυτοκίνητα και μπάζα, μέχρι καναπέδες και ρούχα, την κοίτη του Κηφισού να έχει διαβρωθεί σε πολλά σημεία και σίδερα να εξέχουν ή να επιπλέουν στα νερά του. Άλλα σίδερα έχουν πέσει από την κοιτόστρωση του ποταμού, ενώ ειδικοί μιλούν για τα λανθασμένα υδραυλικά έργα που έγιναν κατά την κάλυψη του Κηφισού. Προς τιμήν του Περιφερειάρχη Νίκου Χαρδαλιά (να λέμε και τα καλά!) στο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ είδαμε συνεργεία της Περιφέρειας να καθαρίζουν για πρώτη φορά μετά από χρόνια την κοίτη του «κρυμμένου ποταμιού». Ο επικεφαλής των συνεργείων είπε ότι στα πρώτα 300-400 μέτρα των εργασιών έχουν απομακρυνθεί 4.500 τόνοι μπάζων! Όλα αυτά, μακάρι να μην το δούμε ποτέ αυτό, σε περίπτωση έντονης βροχόπτωσης θα προκαλέσουν τεράστια προβλήματα και ανυπολόγιστες καταστροφές. Τι γίνεται όμως με το… φανερό ποτάμι; Εκ των υστέρων πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι ήταν λάθος το κλείσιμο της κοίτης του. Μάλιστα, μερικοί προτείνουν να ξηλωθεί το τμήμα του Κηφισού που καλύφθηκε ενώ αντίθετα άλλοι να διαπλατυνθεί. Το βέβαιο είναι ότι η Αθήνα έχει δύο ποταμούς, τον Κηφισό και τον Ιλισό, που θα μπορούσαν με κατάλληλες ενέργειες να αποτελέσουν τοπόσημα για την πόλη και ανάσα για τους κατοίκους της. Οι κυβερνώντες, διαχρονικά,ακολουθώντας κοντόφθαλμη πολιτική («σκεπάζουμε και βλέπουμε») φρόντισαν να λύσουν προσωρινά ένα πρόβλημα και να δημιουργήσουν πολλά άλυτα. Το άλλο μεγάλο ποτάμι της Αθήνας, ο Ιλισός καλύφθηκε για να δημιουργηθούν οι οδοί Μιχαλακοπούλου και Βασιλέως Κωνσταντίνου. Και από τα 700 ποτάμια και ρέματα που είχε κάποτε η Αττική, σήμερα υπάρχουν «ελεύθερα» λιγότερα από 50.

Στο σημείο της κοίτης του Κηφισού που δεν έχει καλυφθεί, πιο κάτω από τον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, είδαμε στα ντοκιμαντέρ και μερικά ψαράκια. Αλήθεια, πώς δεν το έχουν αντιληφθεί αυτό όσοι έχουν περιβαλλοντολογικές ευαισθησίες (προφανώς οι υπόλοιποι έχουμε περιβαλλοντολογικές αναισθησίες) για να προβούν στις δέουσες ενέργειες;

Αυτό, με αφορμή το αττικόψαρο, που μπλοκάρει τα αντιπλημμυρικά έργα στον ποταμό Ερασίνο και την Ανατολική Αττική. Δεν γνωρίζουμε προσωπικά το θέμα, η άποψή μας είναι ότι πρέπει πριν γίνει οποιοδήποτε δημόσιο έργο, να προηγηθούν επιστημονικές και τεκμηριωμένες περιβαλλοντικές μελέτες. Η χρυσή τομή, έργα και προστασία του περιβάλλοντος θα βρεθεί. Αρκεί να μην υπάρχουν πίσω από διάφορους οικολόγους κομματικά συμφέροντα- βλέπε κορμοράνοι στον Βοτανικό που καθυστέρησαν για χρόνια το γήπεδο του Παναθηναϊκού και την διπλή ανάπλαση. Αντί για κορμοράνους, είδαμε στον Ελαιώνα μια δομή φιλοξενίας μεταναστών από το 2015 ως το 2022 που έκλεισε για να ξεκινήσουν τα έργα της διπλής ανάπλασης. Ανάλογο πρόβλημα αντιμετώπισε και η ΑΕΚ με τους 131 «φίλους του Δάσους, του Πράσινου και του Φυσικού Περιβάλλοντος Ν. Φιλαδέλφειας, Ν. Ιωνίας, Ν. Χαλκηδόνας». Αν δεν υπήρχε ο Δημήτρης Μελισσανίδης, το σημερινό γήπεδο στολίδι της ΑΕΚ θα ήταν ακόμα οικόπεδο. Παρακαλούμε μην αρχίσετε τα σχόλια για τα χρήματα που έδωσε η Περιφέρεια στην ΑΕΚ κ.λπ. Είναι εκτός θέματος…

Με όλα αυτά πάντως, το κυκλοφοριακό χάος στην Αθήνα και ευρύτερα στην Αττική, συνεχίζεται. Φυσικά, βασική αιτία γι’ αυτό είναι τα εκατοντάδες χιλιάδες αυτοκίνητα που κατακλύζουν την πόλη. Όταν κάθε άτομο ηλικίας άνω των 18 ετών έχει ένα τουλάχιστον αυτοκίνητο, μοιραία θα οδηγηθούμε σε κυκλοφοριακά αδιέξοδα. Το παρκάρισμα αποτελεί έναν ακόμα εφιάλτη για τους οδηγούς. Όταν ακόμα και νεόδμητες πολυκατοικίες δεν έχουν όσες θέσεις πάρκινγκ πρέπει αρχίζουν οι πατέντες: κώνοι, μπάζα, καρέκλες κ.ά. (παράνομα όλα) για την εξασφάλιση μιας θέσης στάθμευσης. Τα αδιέξοδα συνεχίζονται και φως στο τούνελ δεν φαίνεται. Η λογική του «έχει ο Θεός» πρυτανεύει στη χώρα. Για πόσο καιρό ακόμα όμως θα «έχει ο Θεός» και για ποιους;