Μπάμπης Κούτρας

Στο ιστορικό δίλημμα «περισσότερο ΗΠΑ ή περισσότερο Ευρώπη;» η απάντηση είναι και με τις δύο για προφανείς λόγους. Η καθεμία αποτελεί έναν χρήσιμο σύμμαχο, του οποίου τη βοήθεια έχουμε ανάγκη, αλλά από μόνος του δεν φτάνει.

Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών ήρθαν να επιβεβαιώσουν μια ιστορική πραγματικότητα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση των «27» στη Σύνοδο Κορυφής δεν κατάφερε για μία ακόμη φορά να πάρει απόφαση επιβολής κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας παρότι συνεχίζει να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα δύο κρατών-μελών (της Ελλάδος και της Κύπρου). Τα εθνικά συμφέροντα ορισμένων χωρών, με πρώτη τη Γερμανία, αποδείχθηκαν ισχυρότερα από την περίφημη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και έδωσαν ακόμη μια τρίμηνη παράταση στις προκλήσεις Ερντογάν. Από τον Οκτώβριο φτάσαμε στον Δεκέμβριο και τώρα πάμε για Μάρτιο, χωρίς πολλές ελπίδες ότι τελικά η Ε.Ε. θα πάρει συγκεκριμένες αποφάσεις που θα αναγκάσουν την Αγκυρα να αλλάξει συμπεριφορά. Η Μέρκελ δεν θέλει και ο Μακρόν δεν μπορεί μόνος του. Οσο για τον... αριστερό Νότο (Ισπανία, Ιταλία) συνεχίζει να συνεργάζεται με την Αγκυρα στη Λιβύη και στα εξοπλιστικά προγράμματα. Κατά τη γνώμη μου, ούτε η προσπάθεια για πάγωμα της πώλησης όπλων προς την Τουρκία από τους εταίρους μας στην Ε.Ε. πρόκειται να τελεσφορήσει. Είναι πολλά τα λεφτά.

Την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ δείχνουν τον δρόμο. Προτού καν ολοκληρωθεί η θητεία Τραμπ, δεν άφησαν τα παιχνίδια Ερντογάν με τους S-400 και τους Ρώσους να περάσουν χαλαρά. Παρά την προσπάθεια του απερχόμενου προέδρου, το Κογκρέσο αποφάσισε να υλοποιήσει ισχυρές κυρώσεις που πλήττουν κυρίως την πολεμική βιομηχανία της Τουρκίας. Από τον τρόπο που αντέδρασε η Αγκυρα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι τα μέτρα «πόνεσαν» και αργά ή γρήγορα θα αναγκαστεί να βάλει νερό στο κρασί της. Πολύ περισσότερο τώρα που υπάρχει μπροστά η θητεία Μπάιντεν, που σίγουρα θα έχει αυστηρότερες αποστάσεις από εκείνες του Τραμπ.

Ακόμη και αν οι αμερικανικές κυρώσεις δεν επιβλήθηκαν εξαιτίας του «Oruc Reis», η Ελλάδα έχει μόνο να ωφεληθεί από αυτή την εξέλιξη. Είχε προηγηθεί η ακύρωση της πώλησης των μαχητικών F-35 προς την Τουρκία, μέρος των οποίων μπορεί να καταλήξει τα επόμενα χρόνια στη χώρα μας, σε μια προσπάθεια διατήρησης της ισορροπίας δυνάμεων στο Αιγαίο. Δεν είναι η πρώτη φορά που ελληνικές κυβερνήσεις προστρέχουν στο αμερικανικό «ιππικό» για να περιορίσουν την επιθετικότητα των Τούρκων στο Αιγαίο και την Κύπρο ή για να αποτρέψουν ένα θερμό επεισόδιο. Τελευταία χαρακτηριστική περίπτωση είναι η κρίση των Ιμίων, στη διάρκεια της οποίας ο τότε πρωθυπουργός πέρασε τη νύχτα «κρεμασμένος» στο τηλέφωνο με τον αείμνηστο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, για να αποφύγουμε τα χειρότερα, έστω και αφήνοντας τη «σημαία να την πάρει ο άνεμος».

Από την άλλη πλευρά, στη διάρκεια της δεκαετούς βαριάς οικονομικής κρίσης με τα μνημόνια, το βάρος έπεσε στην Ευρώπη, ενώ η βοήθεια από τις ΗΠΑ ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτη σε όλα τα επίπεδα. Η συμμετοχή του ελεγχόμενου από την Ουάσινγκτον ΔΝΤ στην προσπάθεια στήριξης της χώρας μας ήταν και μικρή και ακριβή και, κυρίως, πολύ αδυσώπητα σκληρή για τους Ελληνες πολίτες. Και τώρα, στη φάση της πανδημίας, η συμμετοχή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια εξασφαλίζει και πόρους μέσα από το Ταμείο Στήριξης, αλλά και εμβόλια στην ώρα τους. Ας σκεφτούμε μόνο τι θα γινόταν τώρα αν είχαμε φύγει από την Ε.Ε.
Φυσικά τίποτα δεν είναι «δωρεάν» στις διεθνείς σχέσεις και το τίμημα που καλείται να πληρώνει η χώρα μας για να διατηρεί αυτή τη διπλή σχέση με Ε.Ε. και ΗΠΑ είναι υψηλό. Η πιο χειροπιαστή απόδειξη είναι η αγορά οπλικών συστημάτων ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία είμαστε αναγκασμένοι να προμηθευτούμε. Τουλάχιστον να δεχθούν την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος όσο οι ίδιοι εξακολουθούν να πουλάνε όπλα και στην Τουρκία.