Μπάμπης Κούτρας

Φροντίζει να μας το υπενθυμίζει καθημερινά ο Ερντογάν, μία με ευθείες απειλές για «τρελούς Τούρκους» που θα έρθουν και μία με έμμεσους συμβολισμούς. Είναι ενδεικτικό πως όταν έκανε γνωστή την απόφασή του να προκηρύξει εκλογές στις 14 Μαΐου, συνέδεσε την ημερομηνία με την πρώτη εκλογική νίκη του Αντνάν Μεντερές, του οποίου δήλωσε θαυμαστής και ο οποίος ήταν ο πρωθυπουργός που διέταξε τους διωγμούς των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη τον Σεπτέμβριο του 1955.

Η... σύμπτωση των εκλογών στις δύο χώρες είναι αυτονόητο ότι πρέπει να προβληματίσει την Αθήνα. Είναι γνωστό ότι κατά την περίοδο σοβαρών πολιτικών διεργασιών τα αντανακλαστικά και η ετοιμότητα πέφτουν. Πολύ περισσότερο τώρα που, εξαιτίας της απλής αναλογικής, θεωρείται εξαιρετικά πιθανό να μπούμε σε μια περιπέτεια ακυβερνησίας μέχρι να ξαναστηθούν οι κάλπες και να σχηματιστεί αυτοδύναμη ή συμμαχική κυβέρνηση.

Το παρελθόν έχει δείξει ότι η Τουρκία δεν αφήνει να περάσουν ανεκμετάλλευτες τέτοιες ευκαιρίες. Το παράδειγμα των Ιμίων, τέτοιες μέρες το 1996, είναι χαρακτηριστικό. Με τον Ανδρέα Παπανδρέου στο νοσοκομείο και τον Κώστα Σημίτη μόλις να έχει αναλάβει τα καθήκοντά του, έστησαν την προβοκάτσια για να μετατρέψουν τις ελληνικές βραχονησίδες σε γκρίζες ζώνες.

Για να επιστρέψουμε στο σήμερα, προκύπτουν ερωτήματα που δεν επιδέχονται εύκολων ή επιπόλαιων απαντήσεων. Για παράδειγμα, όταν η χώρα μας θα βρίσκεται με υπηρεσιακή κυβέρνηση ανάμεσα στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις τι πρέπει να έχει γίνει στην Τουρκία;

Πρώτον, να βρίσκεται και εκείνη σε προεκλογική περίοδο; Τι θα συμβεί όμως αν ο Ταγίπ Ερντογάν διαπιστώσει ότι χάνει τις εκλογές και υπό συνθήκες πολιτικού πανικού επιχειρήσει ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο με στόχο είτε να συσπειρώσει τους Τούρκους πολίτες γύρω από τον... ηγέτη τους και να ανατρέψει τη δυσμενή γι’ αυτόν εξέλιξη, είτε για να ακυρώσει τις κάλπες και να παραμείνει στην εξουσία;

Μόλις προχθές το περιοδικό «Economist» σε ένα ιστορικό και ταυτόχρονα παρεμβατικό του άρθρο για την Τουρκία εξηγεί ότι ο Τούρκος πρόεδρος μπορεί να φτάσει στα άκρα για να κερδίσει τις εκλογές και να μετατρέψει τη χώρα του σε «rogue state» (εγκληματικό κράτος). Και το άρθρο θεωρεί αυτονόητο ότι οι ακρότητες του Ερντογάν μπορεί να έχουν πεδίο εφαρμογής το Αιγαίο ή την Ανατολική Μεσόγειο και σίγουρα τη χώρα μας. Προειδοποιεί μάλιστα τις ΗΠΑ και τις ευρωπαϊκές χώρες να δράσουν γρήγορα και πριν από τις εκλογές στην Τουρκία, για να πιέσουν τον Ερντογάν και να αποτρέψουν μια τέτοια ενέργεια. Καταλήγουν δε στο συμπέρασμα ότι η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνει είναι η πίεση.

Δεύτερον, αν ο Ερντογάν έχει ήδη κερδίσει τις εκλογές και νιώθοντας αληθινός «σουλτάνος», ποιος μπορεί να αποκλείσει να μπει στον πειρασμό μιας πρόκλησης σε βάρος της χώρας μας; Ούτως ή άλλως, τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης πλειοδοτούν σε επιθετικότητα εναντίον της Ελλάδας και ο ίδιος, αφού θα έχει επιτύχει κάθε εκλογικό στόχο, ελάχιστα θα ενδιαφέρεται για τα δεινά που θα έφερνε μια τέτοια ενέργεια στην ίδια την Τουρκία, προτάσσοντας την προσωπική του «δόξα».

Απέναντι στον τυχοδιωκτισμό του Ερντογάν, η κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα πρέπει να επιδείξουν τη μέγιστη υπευθυνότητα και σοβαρότητα που διαθέτουν. Να μην ξεφύγουν σε ακρότητες κατά την προεκλογική περίοδο που θα δημιουργήσουν τοξικό πολιτικό κλίμα, θα κάνουν αδύνατη τη μετεκλογική συνεργασία και θα διχάσουν την κοινωνία.

Αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση μετά τις πρώτες εκλογές, ο δεύτερος γύρος πρέπει να είναι σε σύντομο χρονικό διάστημα για να περιοριστεί το ρίσκο και ενδεχομένως να παραμείνουν στη θέση τους οι αρμόδιοι υπουργοί (από όσα γνωρίζουμε, η κυβέρνηση σκέφτεται να το προτείνει, αλλά οι προθέσεις της αντιπολίτευσης δεν είναι γνωστές). Οι Ενοπλες Δυνάμεις και το Διπλωματικό Σώμα να παραμείνουν σε εγρήγορση. Κυρίως όμως να ασκηθούν πιέσεις προς τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και τις άλλες συμμαχικές χώρες να διατηρήσουν αμείωτη τη στήριξή τους προς την Ελλάδα.

Τελευταίο, αλλά όχι μικρότερης σημασίας για τη χώρα μας, ερώτημα είναι τι μας συμφέρει περισσότερο: Να επανεκλεγεί ο Ερντογάν τον Μάιο ή να παραδώσει σε κάποιον από τους αντιπάλους του; Διεθνώς συνηθίζεται να λένε και ισχύει σε μεγάλο βαθμό ότι «καλύτερα με αυτόν που ξέρεις κι ας είναι ο διάβολος». Από την άλλη, πολλοί εκτιμούν πως αν ο Ερντογάν ηττηθεί τώρα δεν θα χάσει απλώς τις εκλογές και θα πάει στο σπίτι του. Τα μίση και τα πάθη εκεί είναι τόσο έντονα που όλα μπορεί να συμβούν.

Αλλωστε μην ξεχνάμε ότι ο Μεντερές μετά από τρεις εκλογικές νίκες και πάνω από δέκα χρόνια στην εξουσία συνελήφθη για παραβίαση του Συντάγματος από στρατιωτικούς πραξικοπηματίες και απαγχονίστηκε στο νησάκι Ιμραλί, στη θάλασσα του Μαρμαρά. Καταδικάστηκε μάλιστα και για το πογκρόμ σε βάρος των Ελλήνων το 1995!