Μπάμπης Κούτρας

Εκεί που τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στην Ευρώπη και την Αμερική ανησυχούσαν για την προεδρία Τραμπ, ολόκληρος ο κόσμος βρέθηκε να μετρά με αγωνία τον χρόνο για να αναλάβει πλανητάρχης στις 20 Ιανουαρίου ο... «ειρηνοποιός» Ντόναλντ Τραμπ και να αποφευχθεί μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία.

Μιας κρίσης που πυροδοτήθηκε από την απόφαση του Προέδρου Τζο Μπάιντεν να επιτρέψει στο Κίεβο τη χρήση πυραύλων μακράς εμβέλειας για επιθέσεις στο ρωσικό έδαφος. Παρόλο που ο Λευκός Οίκος δικαιολόγησε αυτή την απόφαση ως αναγκαία για την «αυτοάμυνα» της Ουκρανίας, και προφανώς θέλει -και σωστά- να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της θέση, στην πράξη αποδείχθηκε ένας επικίνδυνος ελιγμός. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν αξιοποίησε την ευκαιρία για να ανεβάσει την ένταση, πυροδότησε την κλιμάκωση, τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και σε διπλωματικό επίπεδο, ενώ δεν παρέλειψε να αλλάξει το πυρηνικό δόγμα επισείοντας την απειλή ενός παγκόσμιου ολέθρου.

Είναι προφανές ότι τους δύο μήνες μέχρι την ανάληψη εξουσίας από τον Τραμπ, ο κόσμος θα παίζει ρώσικη ρουλέτα. Μπορεί να έχουμε μεγαλύτερη κλιμάκωση, καθώς η Μόσχα ενδέχεται να επιδιώξει να επιβάλει τετελεσμένα στο πεδίο πριν από οποιαδήποτε διαπραγμάτευση. Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ υπό τον Μπάιντεν μπορεί να ενισχύσουν ακόμη περισσότερο την Ουκρανία για να δημιουργήσουν ευνοϊκούς όρους σε μια μελλοντική διαπραγμάτευση εν όψει της εφαρμογής του δόγματος Τραμπ.

Η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει εξελιχθεί σε ένα στρατηγικό παιχνίδι με διεθνείς προεκτάσεις. Σε αυτό το περίεργο κουβάρι που άρχισε να δημιουργείται, οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι αφορούν την Πολωνία, τη Ρουμανία και τις Βαλτικές χώρες. Εάν ρωσικοί πύραυλοι πλήξουν κατά λάθος ή σκοπίμως εδάφη αυτών των χωρών, η συμμαχία θα ενεργοποιήσει το άρθρο 5, το οποίο προβλέπει συλλογική άμυνα. Ενα τέτοιο σενάριο θα σήμαινε την άμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ στον πόλεμο.

Παράλληλα, η περαιτέρω αποσταθεροποίηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνικές αναταραχές σε χώρες που εξαρτώνται από την ουκρανική και ρωσική παραγωγή, αυξάνοντας την πιθανότητα εμπλοκής τρίτων κρατών. Στο μεταξύ ο πόλεμος έχει ήδη σημαντικές επιπτώσεις στις διεθνείς αγορές τροφίμων και ενέργειας (βλέπουμε τι γίνεται με το περίφημο χρηματιστήριο ενέργειας που ανεβάζει τις τιμές και στην Ελλάδα).

Σε κάθε περίπτωση, ο μεγάλος χαμένος είναι η Ε.Ε. Είτε πάμε σε κλιμάκωση λόγω Μπάιντεν, είτε περιμένουμε την ειρήνη του Τραμπ, η Ευρώπη είναι εκείνη που πρέπει να σπρώξει το ουκρανικό κάρο από τη λάσπη. Πράγμα δύσκολο, που γίνεται ακόμη δυσκολότερο εξαιτίας της έλλειψης μιας ενιαίας ευρωπαϊκής φωνής. Ορισμένες χώρες, όπως η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής, υποστηρίζουν μια σκληρή γραμμή κατά της Ρωσίας, ευθυγραμμιζόμενες πλήρως με την αμερικανική στρατηγική. Από την άλλη πλευρά, χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία δείχνουν μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα, φοβούμενες τις συνέπειες μιας περαιτέρω κλιμάκωσης, τόσο για την ενεργειακή ασφάλεια όσο και για τη σταθερότητα της περιοχής.

Τουλάχιστον τον πυρηνικό πόλεμο, όπως δείχνουν τα πράγματα, θα τον αποφύγουμε. Οχι για κανέναν ειδικό λόγο, αλλά γιατί ο Πούτιν δεν μπορεί να έχει... τρελαθεί τόσο πολύ ώστε να μπλέξει με πυρηνικά, όταν σε δύο μήνες έρχεται ο Τραμπ, ο οποίος του υποσχέθηκε να τον στηρίξει για να πετύχει μια λεόντεια συμφωνία σε βάρος του Ζελένσκι. Αν μη τι άλλο, θα περιμένει να δοκιμάσει την αξιοπιστία του Τραμπ και μετά βλέπει τι θα πράξει.