Μπάμπης Κούτρας

Η ιδεολογική τους συγγένεια με την αντισυστημική, αντι-woke ρητορική του Τραμπ τούς εμποδίζει να δουν τη μεγάλη εικόνα. Δηλαδή ότι η πολιτική του πιθανόν να μην εξυπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα, αλλά, αντιθέτως, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο εθνικά ζητήματα που έχουν οικοδομηθεί σε μια διαχρονική σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ.

Η πολιτική του Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία χαρακτηρίζεται από έναν ιδιότυπο απομονωτισμό, την περιφρόνηση των διεθνών συμμαχιών από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τη διαστρέβλωση ιστορικών γεγονότων. Χωρίς κανέναν δισταγμό επιχειρεί να αντιστρέψει την πραγματικότητα παρουσιάζοντας τη Ρωσία ως θύμα και την Ουκρανία ως υπεύθυνη για την πολεμική σύγκρουση. Θεωρεί τον Πούτιν εκλεγμένο και τον Ζελένσκι δικτάτορα! Το αφήγημα αυτό δεν είναι απλώς ανιστόρητο, αλλά και επικίνδυνο διότι διαμορφώνει ένα πλαίσιο στο οποίο ισχυρά κράτη μπορούν να επιβάλουν τις επιδιώξεις τους εις βάρος ασθενέστερων χωρίς διεθνείς συνέπειες.

Η άνευ όρων αποδοχή των ρωσικών θέσεων από τον Τραμπ δημιουργεί ένα προηγούμενο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε άλλες περιπτώσεις, καθώς είναι φανερό ότι βασίζεται σε συγκεκριμένες στρατηγικές επιδιώξεις. Επιθυμεί να μειώσει τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία προτάσσοντας το επιχείρημα ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερο βάρος. Ευνοεί τον Πούτιν, με τον οποίο έχει δείξει ότι επιθυμεί μια πιο συμφέρουσα για τον ίδιο προσέγγιση, παρά τις στρατηγικές επιπτώσεις για το ΝΑΤΟ και τη Δύση. Ισορροπίες και θέσεις που θεωρούσαμε δεδομένες επί 80 χρόνια τώρα πλέον ανατρέπονται. Η αποδυνάμωση της Ουκρανίας και η διαφαινόμενη ρωσική νίκη θα αποσταθεροποιήσει την Ευρώπη ενισχύοντας τις εσωτερικές διαφωνίες εντός της Ε.Ε.

Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να ανησυχεί από τον κεραυνοβόλο αναθεωρητισμό του Τραμπ. Εχει ανοιχτά εθνικά ζητήματα με την Τουρκία που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη σταθερότητα του διεθνούς περιβάλλοντος. Η στάση του Τραμπ απέναντι στην Ουκρανία δημιουργεί εύλογες ανησυχίες. Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε ένα σενάριο όπου οι ελληνικές θέσεις υπονομεύονται ενώ ευνοείται η τουρκική αναθεωρητική πολιτική. Τι θα γίνει αν, για παράδειγμα, αλλάξει ξαφνικά οπτική για τη στάση των ΗΠΑ στο Κυπριακό, τις θέσεις της Τουρκίας για τις θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο ή τις άλλες αξιώσεις της Αγκυρας σε βάρος της χώρας μας, που κάθε τόσο βάζει στο τραπέζι ο Ερντογάν;

Το ζήτημα δεν είναι ιδεολογικό, αλλά απολύτως πρακτικό και υπάρχει ανάγκη να προετοιμαστούμε για κάθε ενδεχόμενο. Η Ελλάδα, ως χώρα που έχει επενδύσει στη σταθερότητα, στη διεθνή νομιμότητα και τις ευρωπαϊκές της συμμαχίες, δεν μπορεί να διακινδυνεύσει να βρεθεί στη λάθος πλευρά της Ιστορίας. Οσοι έλκονται από τη ρητορική Τραμπ, είτε για λόγους πολιτικής τακτικής είτε από αυταπάτη, πρέπει να αναλογιστούν το ρίσκο. Δεν μπορούν να βλέπουν μόνο το «τυρί» της αντιμεταναστευτικής πολιτικής και της αντι-woke ατζέντας για τα ψηφαλάκια, αγνοώντας τη «φάκα» που απειλεί τα εθνικά μας συμφέροντα. Η... Τραμπολαγνεία μπορεί να συναρπάζει την άκρα Δεξιά γιατί αισθάνεται ιδεολογική συγγένεια και θεωρεί ότι μπορεί να ρίξει την κυβέρνηση.

Δικαίωμά της και θα κριθεί γι’ αυτή την επιλογή της, αλλά ο Μητσοτάκης πρέπει να κρατήσει μακριά από αυτή την επικίνδυνη ταύτιση με τον Τραμπισμό τα στελέχη του και όσο μπορεί τους υγιώς σκεπτόμενους πολίτες.

Τα επόμενα -τουλάχιστον- τέσσερα χρόνια με τον Τραμπ θα είναι γεμάτα με προκλήσεις για την ευρωπαϊκή και ελληνική εξωτερική πολιτική. Η χώρα μας δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει τους κινδύνους που συνεπάγεται αυτή η εξέλιξη. Πρέπει να επιδιώξει μια πολιτική που συνδυάζει την εσωτερική ενότητα και την ενίσχυση των παραδοσιακών ευρωπαϊκών δεσμών με μια ευέλικτη εξωτερική πολιτική που θα μπορεί να ανταποκριθεί στις νέες γεωπολιτικές προκλήσεις της εποχής Τραμπ. Η συνέχιση του διαλόγου, η ενίσχυση των πολυμερών σχέσεων και η ανάπτυξη μιας πιο ανθεκτικής οικονομίας θα της επιτρέψουν να προστατεύσει τα εθνικά της συμφέροντα και να συμβάλει στη διατήρηση της παγκόσμιας σταθερότητας παρά τις αλλαγές που επιβάλλει η νέα τάξη πραγμάτων. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει μπροστά του μία ακόμη δύσκολη και... απρόβλεπτη εξίσωση (όπως και τόσες άλλες στη διάρκεια της θητείας του), από την οποία τίποτε ακόμη δεν έχουμε δει. Είναι ανάγκη να ρίξει εκεί το βάρος του.