Νεφέλη Λυγερού

Η γαλλική εφημερίδα L’Obs συνυπογράφει με τον τίτλο «Ο Δίας γονάτισε», αναφερόμενη στο αγαπημένο ψευδώνυμο του. Λέγεται ότι ο 44χρονος πολιτικός αρέσκεται στο προσωνήμιο που είχε κερδίσει στην αρχή της πολιτικής καριέρας του. Δεν διαφοροποιείται ούτε η Liberation που κάνει λόγο για «έναν μπερδεμένο Μακρόν».

Τα γαλλικά Μίντια φαίνεται ότι σπεύδουν να γράψουν την πολιτική νεκρολογία του ελάχιστο καιρό μετά την επανεκλογή του στο προεδρικό αξίωμα. Είναι, όμως, ο Εμμανουέλ Μακρόν σε τόσο δεινή πολιτική θέση, όσο θέλουν να μας πείσουν οι παραπάνω τίτλοι γνωστών γαλλικών Μίντια; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι υποκειμενική.

Παρά την σημαντικότατη άνοδο της Μαρίν Λεπέν και του Ζαν Λυκ Μελανσόν και στις προεδρικές και στις κοινοβουλευτικές εκλογές, ο Εμμανουέλ Μακρόν όχι μόνο επανεξελέγη στον δεύτερο γύρο με καθαρή διαφορά, αλλά και το κόμμα του βγήκε πρώτο και σε ψήφους και σε έδρες στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση.

Το γεγονός ότι δεν έχει αυτοδυναμία, όπως είχε στην προηγούμενη θητεία του, προφανώς δυσκολεύει τους πολιτικούς χειρισμούς του, αλλά σε καμμία περίπτωση δεν συνιστά πολιτική ήττα. Αν και το εκλογικό σύστημα είναι πλειοψηφικό και άρα διευκολύνεται η αυτοδυναμία, ο πολιτικός και εκλογικός συσχετισμός δυνάμεων στη Γαλλία έχει εδώ και καιρό διαφοροποιηθεί.

Ο Εμμανουέλ Μακρόν, εξάλλου, έχει κυβερνήσει και ως πρόεδρος έχει δυσαρεστήσει κοινωνικές ομάδες και συγκρουσθεί με πολιτικά κινήματα, με πρώτο και κύριο το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων. Ο βίαιος τρόπος που τα αντιμετώπισε έχει αφήσει βαριές πληγές στη γαλλική κοινωνία, οι οποίες δεν ήταν δυνατόν να μην αποτυπωθούν και στο εκλογικό επίπεδο.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, ο Γάλλον πρόεδρος άφησε κατά γενική ομολογία θετικό αποτύπωμα και στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διεθνώς. Στο επίπεδο της Ένωσης, είχε από την εποχή της Άνγκελα Μέρκελ προτείνει μία νέα αρχιτεκτονική, αλλά είχε προσκρούσει στην έμμεση πλην σαφή άρνηση του Βερολίνου, το οποίο ήθελε να έχει τους μοχλούς επιρροής στα δικά του χέρια.

Η έξοδος της Γερμανίδας καγκελαρίου από την ενεργό πολιτική είχε ανοίξει τον δρόμο για να παίξει ο Γάλλος πρόεδρος έναν πιο ηγετικό ρόλο στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά αρχικά η πανδημία και στη συνέχεια η κρίση στην Ουκρανία δημιούργησαν συνθήκες εκτάκτου ανάγκης, που δεν επέτρεψαν μία ομαλή εξέλιξη στο ευρωπαϊκό σκηνικό.

Αλλά και στο μέτωπο της πανδημίας και κυρίως στο μέτωπο του Ουκρανικού, ο Εμμανουέλ Μακρόν έδειξε σημαντικές ηγετικές αρετές. Μπορεί να μην κατάφερε να αποτρέψει τη ρωσική εισβολή, αλλά είναι ίσως ο μόνος Ευρωπαίος ηγέτης που το προσπάθησε με ειλικρίνεια και επιμονή.

Από τη στιγμή, όμως, που ξεκίνησε ο πόλεμος δεν είχε πλέον σοβαρό περιθώριο, παρ’ ότι και τότε προσπάθησε να κρατήσει ανοικτό δίαυλο επικοινωνίας με το Κρεμλίνο, χωρίς να παρεκκλίνει από τη δυτική γραμμή. Κι αυτό δεν ήταν καθόλου εύκολο.

Το βασικό πολιτικό πρόβλημα του Γάλλου προέδρου σήμερα είναι ότι προς το παρόν τουλάχιστον δεν βρίσκει έναν σταθερό κοινοβουλευτικό σύμμαχο, με τον οποίο να μπορεί να συγκυβερνήσει. Ο ίδιος έχει αποκλείσει τη συνεργασία με το κόμμα και της Μαρίν Λεπέν και του Ζαν Λυκ Μελανσόν, θεωρώντας με προφανή σκοπιμότητα ότι δεν είναι κόμματα “κυβερνητικής ευθύνης”. Στην πραγματικότητα, θεωρεί όχι αδίκως πως το δικό του πολιτικό πρόγραμμα, όπως και να το κρίνει κάποιος, είναι ασύμβατο με τα πολιτικά προγράμματα της “Άκρας Αριστεράς” και της “Άκρας Δεξιάς”, όπως χαρακτηρίζει τα δύο παραπάνω κόμματα.

Στην πραγματικότητα, λοιπόν, ο Γάλλος πρόεδρος αναζητά συμμάχους στον ευρύτερο χώρο του Κέντρου, συμπεριλαμβανομένης της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς. Και στο πλαίσιο αυτό, τον ενδιαφέρει σφόδρα να αποσπάσει βουλευτές που εξελέγησαν με την παράταξη του Ζαν Λυκ Μελανσόν, αλλά προέρχονται από τους Σοσιαλιστές και οι οποίοι δεν αποκλείουν μία υπό όρους συνεργασία με το κόμμα του προέδρου.

Προς το παρόν, πάντως, η πρωθυπουργός του με τη νέα κυβέρνηση που έχει σχηματίσει θα κάνουν τις προγραμματικές δηλώσεις, αλλά θα αποφύγει να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης, αφού δεν διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Γι’ αυτό και το κόμμα του Ζαν Λυκ Μελανσόν θα προκαλέσει με το “καλημέρα” ψηφοφορία, ακριβώς για να στριμώξει τον πρόεδρο και την κυβέρνησή του πριν ακόμα ξεκινήσει τη θητεία της. Ο ηγέτης της γαλλικής Αριστεράς, εξάλλου, έχει ξεκάθαρα απαιτήσει να του δοθεί η πρωθυπουργία, κάτι που ο πρόεδρος έχει αποκλείσει.

Η δυσκολία σχηματισμού, έστω και με συμμαχία, μίας σταθερής κοινβουλευτικής πλειοψηφίας είναι ο λόγος που τα γαλλικά Μίντια περιγράφουν με μελανά χρώματα την πολιτική θέση του Εμμανουέλ Μακρόν. Το ενδεχόμενο να κυβερνά με περιστασιακές, ανάλογα με το κάθε νομοσχέδιο, πλειοψηφία είναι στο τραπέζι, αλλά, όπως είναι προφανές, η τακτική αυτή είναι ασταθής και δεν μπορεί να μακροημερεύσει.

Παρά τον πολιτικό γρίφο που καλείται να λύσει, πάντως, ο Γάλλος πρόεδρος δεν είναι ούτε “τελειωμένος”, ούτε σε πολιτικό αδιέξοδο. Προφανώς, για να αποκτήσει το αναγκαίο κοινοβουλευτικό συμπλήρωμα θα πρέπει να διαπραγματευθεί και μάλιστα από σχετικά μειονεκτική θέση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα κληθεί να προσφέρει περισσότερα ανταλλάγματα από όσα είναι προς το παρόν διατεθειμένος να προσφέρει.