Νίκος Φελέκης

Για να μπορεί να πει ο Κασσελάκης ότι το «μαρτύριό» του στον ΣΥΡΙΖΑ είναι «μια γλυκιά ίνα του σύμπαντος» θα έπρεπε να έχει διαβάσει Σαλβατόρε Κουαζίμοντο. Κάτι μάλλον απίθανο παρότι ο Ιταλός συγγραφέας (μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος και ποιητής) το 1959 πήρε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ενδεχομένως και να μη χρειάζεται, αφού τρεις εβδομάδες πριν από τις ευρωεκλογές δεν είναι η Κουμουνδούρου που βάζει δύσκολα στον Stefanos, αλλά ο Stefanos που κάνει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να «μαρτυρήσει το γάλα», του Τσίπρα, «που ήπιε». Η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ, από κόμμα της Αριστεράς σε «ασπόνδυλο» και προσωποπαγές κόμμα, έχει οριστικά συντελεστεί.

Το ενδιαφέρον είναι ότι αποδίδει και εκλογικούς καρπούς στον Κασσελάκη, κάτι που μέχρι πριν από μερικούς μήνες μόνο ο ίδιος και δυο-τρεις εξωπολιτικοί παράγοντες, που τον στήριξαν για να εκλεγεί, το πίστευαν. Η πλειονότητα των βουλευτών, στελεχών και δημοσιολογούντων θεωρούσαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ με τον Κασσελάκη επικεφαλής θα ήταν τρίτο κόμμα και ενδεχομένως πιο κάτω αν η Νέα Αριστερά ξεπερνούσε το 4% και το ΚΚΕ και ο Βελόπουλος είχαν διψήφια ποσοστά.

Οι τελευταίες έξι δημοσκοπήσεις (MRB, Marc, Pulse, Alco, Interview, GPO) πιστοποιούν ότι το κόμμα του κ. Κασσελάκη θα διατηρήσει, εκτός δραματικού απροόπτου, τη δεύτερη θέση και μάλιστα με ποσοστό 15%-16%, χωρίς να αποκλείεται να φτάσει ακόμη και το ποσοστό του Τσίπρα (17,8%) στις εκλογές του Ιουνίου 2023. Ο κίνδυνος να χάσει τη δεύτερη θέση και το ποσοστό του να κυμανθεί στο 13%-14%, που προέβλεπαν παλαιότερα οι δημοσκόποι, φαίνεται τώρα να συγκεντρώνει μικρές πιθανότητες.

Μπορεί να μην αμφισβητεί την πρωτοκαθεδρία της Ν.Δ., όμως, εφόσον επικρατήσει του ΠΑΣΟΚ και μάλιστα με διαφορά 3-4 μονάδων, τότε ο Stefanos θα πανηγυρίζει αφού το πρόβλημα θα έχει μεταφερθεί στον Νίκο Ανδρουλάκη. Και τον πρώτο λόγο στην αναδιοργάνωση της Κεντροαριστεράς θα τον έχει η Κουμουνδούρου και όχι η Χαριλάου Τρικούπη. Βεβαίως, οι έντονοι πανηγυρισμοί μπορεί να γίνουν ψίθυροι ικανοποίησης εάν η ψαλίδα της διαφοράς από τη Ν.Δ. δεν μειωθεί σημαντικά.

Στενοί συνεργάτες του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν, όπως μας λένε, ευχαριστημένοι εάν η διαφορά από τις 23 μονάδες των τελευταίων εθνικών εκλογών έπεφτε στο μισό. Γι’ αυτούς ένα σκορ 29%-18% θα ήταν η καλύτερη αφετηρία για την κούρσα των βουλευτικών εκλογών του 2027. Και ο πρόσθετος λόγος είναι ότι στις νέες ηλικίες (17-34) ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται και μάλιστα με σημαντική διαφορά και από τη Ν.Δ. και από το ΠΑΣΟΚ.

Τα δημοσκοπικά ευρήματα

«Το μέλλον μάς ανήκει», φέρεται να είπε στους στενούς του συνεργάτες ο Stefanos, προτρέποντάς τους να τονίζουν αυτό το δημοσκοπικό εύρημα. «Αν όχι στις επόμενες εκλογές, στις μεθεπόμενες εγώ θα είμαι ο πρωθυπουργός», έλεγε σε όλους τους συνομιλητές του, ακόμη και όταν οι δημοσκοπήσεις τον έδειχναν να βρίσκεται κάτω από το ΠΑΣΟΚ. Τώρα έχει έναν ακόμη λόγο για να το υποστηρίζει.

Για τους περισσοτέρους μια τέτοια εξέλιξη μοιάζει πάντως με όνειρο απατηλό, αφού η Ν.Δ., σύμφωνα με τις προβλέψεις των δημοσκόπων, φαίνεται να φτάνει τον στόχο του 33% (όσο είχε λάβει στις ευρωεκλογές του 2019), που έχει θέσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ και το άθροισμα του ποσοστού των δύο επόμενων κομμάτων (ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ) συνεχίζει να είναι μικρότερο του δικού της.

Ο αντίλογος του Κασσελάκη είναι ότι τα ποιοτικά δημοσκοπικά ευρήματα για την κυβέρνηση, με εξαίρεση την αναγωγή και την εκτίμηση ψήφου, είναι προβληματικά, αφού είναι διάχυτη η κοινωνική δυσαρέσκεια όχι μόνο για την ακρίβεια, και ειδικά στα τρόφιμα, αλλά και για τα θέματα της υγείας και της ασφάλειας καθώς και των θεσμικών αναπηριών που αποτελούν κριτήρια -έστω και ως μήνυμα για διορθωτική πορεία- της ψήφου των πολιτών.

Το πρόβλημα του Stefanos είναι ότι, παρά τη φθορά της κυβέρνησης, ο Μητσοτάκης συνεχίζει να είναι ο πολιτικός που εμπιστεύονται περισσότερο οι πολίτες. Και μάλιστα έχοντας αντίπαλο τον «Κανένα» και όχι τον Κασσελάκη, η εμπιστοσύνη στον οποίο είναι μικρότερη και από αυτή που δείχνουν οι ψηφοφόροι στο κόμμα του.

Και φυσικά το μεγάλο πρόβλημα όχι μόνο για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά για όλα τα κόμματα, είναι το ποσοστό της αποχής. Σημειώνουμε ότι στις ευρωεκλογές του 2019 τα έγκυρα ψηφοδέλτια ήταν 5.656.119, σε σύνολο 5.920.355 ψηφισάντων, ενώ ο μικρότερος αριθμός εγκύρων ψηφοδελτίων διαχρονικά στις ευρωεκλογές ήταν το 2009, όταν είχαμε 5.127.896 έγκυρα σε σύνολο 5.261.749 ψήφων.

Τώρα υπολογίζεται ότι ο αριθμός των εγκύρων ψηφοδελτίων θα κλωθογυρίζει στα 5.000.000. Η μοναδική φορά που τα έγκυρα ψηφοδέλτια έπεσαν κάτω από τα 5.000.000 ήταν στις βουλευτικές εκλογές του 1974. Ομως τότε οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι ήταν μόλις 6.241.066. Ψήφισαν 4.963.558 και τα έγκυρα ψηφοδέλτια ήταν 4.908.974.

Η αποχή

Ενα ακόμη στοιχείο που επίσης πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας -και το οποίο συνηγορεί υπέρ της μειωμένης συμμετοχής- είναι και το γεγονός ότι είχαμε βουλευτικές εκλογές πριν από 10 μήνες και αυτοδιοικητικές πριν από 8 μήνες. Και στις ευρωεκλογές του 2019 και στις ευρωεκλογές του 2009 οι βουλευτικές εκλογές ακολούθησαν.

Το 2019, που οι εκλογές ήταν έναν μήνα μετά τις ευρωεκλογές, τα έγκυρα ψηφοδέλτια ήταν σχεδόν ίδια (5.649.627 σε σύνολο 5.769.644 ψήφων). Αντίθετα, στις εκλογές του 2009 (όταν το ΠΑΣΟΚ, με αρχηγό τον Γιώργο Παπανδρέου, πήρε την τελευταία μεγάλη του νίκη με ποσοστό 43,92%) που έγιναν πέντε μήνες μετά τις ευρωεκλογές τα έγκυρα ψηφοδέλτια ήταν 6.858.521 σε σύνολο 7.044606 εγκύρων.

Κατά συνέπεια, για να ελπίζει ο ΣΥΡΙΖΑ σε ποσοστό παραπλήσιο με αυτό των τελευταίων εκλογών, θα πρέπει να ξεπεράσει τις 850.000 ψήφους. Προσώρας, αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο, αφού η συσπείρωσή του δεν φτάνει το 60%, ενώ τα «νέα κοινά» των kasselistas (ψηφιακός κόσμος, ΛΟΑΤΚΙ+, Λιαγκιστές, απολιτίκ κ.ά.), σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αναλυτών, υπολείπονται κατά πολύ όσων εγκατέλειψαν τον ΣΥΡΙΖΑ εξαιτίας είτε της αποχώρησης Τσίπρα, είτε διαφωνίας με τα νέα ήθη Κασσελάκη, είτε λόγω της διάσπασης και ίδρυσης της Νέας Αριστεράς, είτε επειδή «τα καλύτερα παιδιά κουράστηκαν και γύρισαν στο σπίτι».

Με βάση την ψυχρή λογική των αριθμών, όπως αυτοί προκύπτουν από τις εκλογικές περιοδολογήσεις, τις χρονοσειρές και τις παλινδρομήσεις στις οποίες ασκούνται οι αναλογιστές, η Ν.Δ. θα λάβει ποσοστό κοντά σε αυτό των τελευταίων ευρωεκλογών (33,12%), ο ΣΥΡΙΖΑ δύσκολα θα ξεπεράσει το 15,5%, το ΠΑΣΟΚ το πιθανότερο είναι να βρεθεί μία μονάδα πάνω από το ποσοστό των βουλευτικών εκλογών (11,84%) φτάνοντας το 13%, ενώ την τέταρτη θέση θα τη διεκδικήσουν με ίδιες σχεδόν πιθανότητες το ΚΚΕ και η Ελληνική Λύση.

Από τα υπόλοιπα κόμματα, τα τρία «θηλυκά», η Νέα Αριστερά, η Πλεύση Ελευθερίας και η Νίκη, θα διεκδικήσουν να εκλέξουν από έναν ευρωβουλευτή, αφού πιθανολογείται ότι θα ξεπεράσουν το όριο του 3%. Με τα σημερινά δεδομένα το ποσοστό της Πλεύσης Ελευθερίας θα είναι, σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις των δημοσκόπων, 4%-4,5%, της Νίκης 3,5%-3,8% και της Νέας Αριστεράς 3,2%-3,4%.

Το «μυστήριο» 10%

Ουδείς όμως βάζει και το χέρι του στη φωτιά για τα ακριβή αποτελέσματα, αφού μέχρι και πριν από το άνοιγμα της κάλπης θα είναι άγνωστος ο αριθμός των ψηφοφόρων. Ακόμη και από αυτούς που στις δημοσκοπήσεις δηλώνουν «σίγουρα θα ψηφίσω» υπάρχει ένα ποσοστό της τάξης του 10% που δεν είναι σίγουρο ότι τελικά θα ψηφίσει. Από αυτό το 10% χαμένοι εικάζεται ότι δεν θα είναι το ΚΚΕ, η Νέα Αριστερά, το ΜέΡΑ25, ούτε το ΠΑΣΟΚ, επειδή οι ψηφοφόροι αυτών των κομμάτων, λόγω και των μικρών ποσοστών που συγκεντρώνουν, θεωρείται ότι έχουν αυξημένο βαθμό πολιτικής συνείδησης.

Αντίθετα, τα «νέα κοινά» του Κασσελάκη μπορεί να κάνουν... νερά επειδή δεν έχουν κουλτούρα εκλογών ή οι εικοσάρηδες να προτιμήσουν τα γαλάζια νερά των καλοκαιρινών διακοπών αντί να σταυρώσουν τον Αντώναρο. Επίσης, στο αβέβαιο 10% θα πρέπει να περιλάβουμε, λένε, και ψηφοφόρους της Ν.Δ. οι οποίοι ενδεχομένως θα προτιμήσουν τελικά την αποχή αντί να επιλέξουν, για να στείλουν μήνυμα δυσαρέσκειας, ένα άλλο κόμμα για το οποίο δεν θα αισθάνονται υπερήφανοι που το ψήφισαν.

Επιπροσθέτως, υπάρχει και ένα άλλο 10% το οποίο, σύμφωνα και με τα exit polls των εκλογών του 2023, αποφασίζει κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Κατά συνέπεια, το μόνο σίγουρο είναι η πρώτη θέση της Ν.Δ. Τα ποσοστά και οι θέσεις που θα καταλάβουν τα υπόλοιπα κόμματα δεν μπορούν ακόμη να προβλεφθούν με ασφάλεια. Το προηγούμενο διάστημα η τάση ήταν ανοδική για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά φαίνεται ότι πατάει φρένο. Η λέξη που χαρακτηρίζει το ΠΑΣΟΚ είναι η «στασιμότητα», ενώ όποιος από το ΚΚΕ και την Ελληνική Λύση ξεπεράσει το 9% θα καταλάβει την τέταρτη θέση.

Αν το εκλογικό μέτρο είναι 4,2% (όπερ και το πιθανότερο εφόσον η αναντιπροσώπευτη ψήφος περιοριστεί στο 12%), τότε οι έδρες, με βάση τα ποσοστά που πιθανολογείται ότι θα πάρουν τα κόμματα, θα κατανεμηθούν ως εξής Ν.Δ. 7 ή 8, ΣΥΡΙΖΑ 3 ή 4, ΠΑΣΟΚ 3, ΚΚΕ 2, Ελληνική Λύση 2, ενώ από μία έδρα θα καταλάβουν η Πλεύση Ελευθερίας, η Νέα Αριστερά και η Νίκη, εφόσον βέβαια είναι αυτά που θα ξεπεράσουν το όριο του 3% και δεν δουν να πετάγονται μπροστά τους η Λατινοπούλου ή ο Ανδρέας Λοβέρδος.

Εάν τα ποσοστά των κομμάτων στις ευρωεκλογές κυμανθούν με μικρές αποκλίσεις σε αυτά που προφητεύουν οι δημοσκόποι, τότε μπορεί να έχουμε το φαινόμενο όλοι να δηλώνουν κερδισμένοι σε μια προσπάθεια να μην υπάρξουν αναταράξεις στα κόμματά τους μέχρι τις βουλευτικές εκλογές. Η Ν.Δ. θα έχει κερδίσει με 33%, ο ΣΥΡΙΖΑ με 15,5% και 3,2% τη Νέα Αριστερά ξεπερνά το 17,8% των βουλευτικών εκλογών. Το ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές του 2019 είχε πάρει 7,72% και στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές 11,84%.

Αν λάβει 13% θα πει κι αυτό ότι κέρδισε - κι ας έχει πει ο Ανδρουλάκης ότι η τρίτη θέση συνιστά πολιτική ήττα. Το ΚΚΕ στις ευρωεκλογές είχε πάρει 5,35% και στις βουλευτικές 7,69%. Οποιοδήποτε ποσοστό πάνω από αυτά θα είναι όντως νίκη για τον Περισσό. Το ίδιο ισχύει και για τον Βελόπουλο, ο οποίος στις ευρωεκλογές είχε πάρει 4,18% και στις βουλευτικές 4,44%.

Η εκδοχή του «όλοι νικήσαμε» είναι σαφώς καλύτερη για τον Κασσελάκη από ένα σενάριο όπου θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ δεύτερο κόμμα με ποσοστό όμως κάτω από 15% και το ΠΑΣΟΚ να μην ξεπερνά το 12%. Στην περίπτωση αυτή θα υπάρξουν εξελίξεις στη Χαριλάου Τρικούπη και θα τεθεί επί τάπητος η αναδιοργάνωση της Κεντροαριστεράς. Πιθανότητα να δεχθούν τον Κασσελάκη επικεφαλής της ενωμένης και πληθυντικής Κεντροαριστεράς δεν υπάρχει.

Με αυτά τα ποσοστά το εναπομείναν αριστερόστροφο τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ θα κουνήσει μαντίλι στον Κασσελάκη και τους kasselistas και μαζί με τη Νέα Αριστερά και το ΠΑΣΟΚ θα προσπαθήσουν να αναζητήσουν κοινούς προγραμματικούς τόπους και νέα ηγεσία που να μπορεί στις βουλευτικές εκλογές του 2027 να αμφισβητήσει, με όρους κυβερνητικής εναλλακτικής, τη δεξιά ηγεμονία. Κατά κάποιον τρόπο, ο Κασσελάκης θέλει να κερδίσει τον Ανδρουλάκη, αλλά η εκλογική επίδοση του ΠΑΣΟΚ να μην οδηγήσει σε αμφισβήτηση του Νίκου επειδή κάτι τέτοιο θα ενίσχυε τις δυνάμεις που θεωρούν ότι χρειάζεται πολιτική αλλαγή και αυτή δεν έχει πιθανότητες ευδοκίμησης με τις υφιστάμενες ηγεσίες σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ.

Αν τα ποσοστά ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ είναι ανεκτά, με τον ΣΥΡΙΖΑ, για παράδειγμα, στο 16% και το ΠΑΣΟΚ στο 14%, τότε αυτός που θα τρίβει τα χέρια του θα είναι ο Μητσοτάκης, αφού τα δύο κεντροαριστερά κόμματα δεν θα έχουν κυβερνητική προοπτική, ούτε οι ηγεσίες τους θα συμφωνήσουν για έναν μεγάλο κυβερνητικό συνασπισμό εξουσίας με τρίτο πρόσωπο, κοινής αποδοχής.

Επομένως, ή το ένα από τα δύο κόμματα θα (πρέπει να) πετάξει ψηλά στις ευρωεκλογές και θα καταστεί εξ αντικειμένου ο εναλλακτικός κυβερνητικός πόλος, ή θα επικρατήσει στασιμότητα στον αντιδεξιό χώρο, εφόσον ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ κινηθούν σε ποσοστά που δεν ευνοούν τα σενάρια αναδιοργάνωσης της Προοδευτικής Παράταξης.

Ο Αλέξης Τσίπρας

Στην εξίσωση σχεδιάζει να μπει, μετά τις ευρωεκλογές, και ο Αλέξης Τσίπρας. Το διεθνές συνέδριο που οργανώνει στην Αθήνα μαζί με τον Ζόραν Ζάεφ, τον πρώην πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας, με τον οποίο συνυπέγραψε τη Συμφωνία των Πρεσπών, θα γίνει μία εβδομάδα μετά τις ευρωεκλογές (17-18 Ιουνίου). Εξυπακούεται ότι στον προβληματισμό που θα αναπτυχθεί, εκτός από τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα, τη Βαλκανική και την πορεία της Ευρώπης, θα υπάρχουν και «ίνες», για να θυμηθούμε και τον Σαλβατόρε της εισαγωγής μας, με τις οποίες θα επιχειρηθεί να πλεχτεί το μετά τις ευρωεκλογές πολιτικό πουλόβερ τόσο στα καθ’ ημάς όσο και στην Ε.Ε.

Και λέμε τον Σαλβατόρε επειδή σίγουρα θα βρεθεί στην Αθήνα ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και επίτροπος Οικονομικών της Ε.Ε. Πάολο Τζεντιλόνι και ενδεχομένως ο ομογάλακτος του, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας κι αυτός, Ενρίκο Λέτα. Αν μάλιστα στο συνέδριο έρθει και ο Εντι Ράμα και κάποιος υψηλόβαθμος αξιωματούχος από την Τουρκία, τότε ο Τσίπρας θα επισκιάσει σίγουρα τον Κασσελάκη καθώς στη μεταξύ τους σύγκριση ο Αλέξης θα εμφανίζεται καλύτερος στο να διαχειριστεί τα σοβαρά θέματα εξωτερικής πολιτικής που ανέκυψαν τις τελευταίες ημέρες και στα οποία παίζει μπάλα μόνος του ο Μητσοτάκης, με τον Stefanos να εξαντλεί τη ρητορική του για το πως δεν θα αφήσει τον Αυτιά να καπηλεύεται το «Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια».

Ευτυχώς, τουλάχιστον πείστηκε να μην επιμείνει στην κύρωση των τριών μνημονίων με τη Βόρεια Μακεδονία και να στρέψει τα πυρά του στους εθνικιστές του VMRO, οι οποίοι αμφισβητούν τη Συμφωνία των Πρεσπών. Ενδεχομένως, ο λόγος που δυσκολεύεται να αναφέρει το όνομα του Αλέξη Τσίπρα, ως πρωτεργάτη της Συμφωνίας, είναι επειδή δεν θέλει να ταυτιστεί μαζί του στον τρόπο επίλυσης του Μακεδονικού.

Ισως γιατί ως ένθερμος πατριώτης, όπως δηλώνει, δεν συμφωνεί με τις Πρέσπες ή επειδή δεν θέλει να αφήσει τους «μακεδονομάχους» στη Ν.Δ., στον Βελόπουλο ή ακόμη και στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο είχε καταψηφίσει τη Συμφωνία. Κατά τα λοιπά, το ταξίδι με το τροχόσπιτο «για μια καλύτερη ζωή τώρα» συνεχίζεται, με το πρόσωπο του Κασσελάκη να κυριαρχεί και με το λογότυπο του κόμματος και το όνομα «ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία» ίσα που να φαίνονται.

Προφανώς το look του τροχόσπιτου δείχνει και τον δρόμο που θα τρέξουν μετά τις ευρωεκλογές ο Stefanos και το κόμμα των kasselistas. Προφανώς, προφανέστα. Αν και κάποιες φορές αυτά που είναι κακά νέα για τα πρόβατα δεν είναι απαραίτητα και καλά για τον λύκο...