Νίκος Φελέκης

Για να γυρίσει, σε πρωταγωνιστικό ρόλο, ο Τσίπρας θέλει δουλειά πολλή. Αυτή είναι η διαπίστωση και από την εκδήλωση του ινστιτούτου του στον Πειραιά για την Οικονομία. Το rebranding που επιχειρεί ο τέως πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θέλει χρόνο για να παράξει, εάν παράξει, θετικά γι’ αυτόν αποτελέσματα.

Μπορεί στον κόσμο της Κουμουνδούρου να παραμένει αγαπητός, όμως αυτό δεν αρκεί. Για να μπορέσει να επανακάμψει από ηγετικό πόστο στο κυβερνητικό παιχνίδι θα πρέπει να αποκαταστήσει τη δημοφιλία του ευρύτερα στο εκλογικό σώμα -κάτι εξαιρετικά δύσκολο στο προβλεπτό τουλάχιστον μέλλον- ή έστω στην πλειοψηφία των ψηφοφόρων που τον έκαναν πρωθυπουργό το 2015. Κάτι μάλλον ακατόρθωτο, αφού τον Ιούνιο του 2023 η δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ περιορίστηκε στις 930.000 ψήφους από τις 1.926.000 που είχε πάρει τον Ιούλιο του 2019 και τις 2.245.000 τον Ιανουάριο του 2015.

Σημειώνουμε πως στις ευρωεκλογές, με επικεφαλής τον Κασσελάκη, χάθηκαν άλλες 333.000 ψήφοι, ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ακόμη μεγαλύτερες απώλειες και πλέον εάν υπολογίσουμε και τη σμίκρυνση του εκλογικού σώματος, το μονοψήφιο ποσοστό που λαμβάνει ο ΣΥΡΙΖΑ (τελευταία μέτρηση στο 6,5%) αντιστοιχεί στις 315.000 ψήφους που έλαβε ο Συνασπισμός το 2009 με επικεφαλής, για πρώτη φορά, τον Αλέξη Τσίπρα.

Προϋποθέσεις

Για να αποδώσει το rebranding Τσίπρα θα πρέπει αφενός να ενώσει τα κομμάτια του κόμματος, το οποίο ουσιαστικά ο ίδιος δημιούργησε, και αφετέρου να ξαναδώσει ελπίδα στους προοδευτικούς ψηφοφόρους. Κάτι που είναι ακόμη πιο δύσκολο αφού στην εξίσωση, μετά τη Ζωή Κωνσταντοπούλου και τον Γιάνη Βαρουφάκη, έχει μπει και η Νέα Αριστερά, η πλειονότητα των στελεχών της οποίας δεν τρέφει και τα καλύτερα των αισθημάτων για τον Τσίπρα και αυτή την περίοδο η προτεραιότητά τους επικεντρώνεται στη μετεξέλιξη της «κοινοβουλευτικής ομάδας των 11» σε κόμμα, με το ιδρυτικό τους συνέδριο να πραγματοποιείται τη μεθεπόμενη εβδομάδα (7-10 Νοεμβρίου). Η επιστροφή Τσίπρα συναντά δύο ακόμη σοβαρά εμπόδια. Το πρώτο είναι η δημοσκοπική ανάκαμψη του ΠΑΣΟΚ. Πλέον, η Χαριλάου Τρικούπη μετά τον πολιτικό πολιτισμό που επέδειξε στην εκλογή της ηγεσίας της -σε αντίθεση με τη... βαρβαρότητα που επικρατεί στον ΣΥΡΙΖΑ- δημοσκοπικά δεν καταγράφεται απλώς στη δεύτερη θέση, αλλά δείχνει να αυξάνει σημαντικά τα ποσοστά της και να μειώνει τη διαφορά από την προπορευόμενη Νέα Δημοκρατία. Δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το ΠΑΣΟΚ που αναλαμβάνει ρόλο οδηγού των εξελίξεων στην Κεντροαριστερά. Κάτι που θα γίνει ακόμη εναργέστερο εάν στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, όποτε κι αν αυτό γίνει, έχουμε διάσπαση και αποχώρηση βουλευτών. Σε αυτό να προσθέσουμε και την «υπεραξία» που περιμένει να αποχτήσει η Χαριλάου Τρικούπη από την επαναφορά της Novartis στην επικαιρότητα. Ο Ανδρουλάκης είναι λογικό να «τζογάρει» και αυτός στην υπόθεση, καθώς στη «λίστα του Τσίπρα», όπως αποκαλούν οι αντίπαλοι του Αλέξη τους 10 πολιτικούς που κατηγορήθηκαν για εμπλοκή στο σκάνδαλο, περιλαμβάνονταν και οι «πράσινοι», την εποχή εκείνη, Βενιζέλος, Κουτρουμάνης, Λοβέρδος και Στουρνάρας.
Σε κάθε περίπτωση, για τον επόμενο τόνο στο rebranding του Αλέξη ρόλο θα παίξει και το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Αν θα γίνει στις ημερομηνίες που έχουν αποφασιστεί, αν θα είναι υποψήφιος για την αρχηγία ο Κασσελάκης, αν θα έχουμε διάσπαση, αν θα φτιάξουν κόμμα οι Kasselistas, αν το ΠΑΣΟΚ, εκτός από δημοσκοπικά, γίνει και τυπικά αξιωματική αντιπολίτευση.

Το δεύτερο εμπόδιο, στην ευδοκίμηση του rebranding Τσίπρα, είναι η δραματική αλλαγή των συνθηκών. Οχι μόνο στα καθ’ ημάς, αλλά και στην Ε.Ε. και διεθνώς. Τα οικονομικά δεδομένα και οι γεωπολιτικές ισορροπίες έχουν αλλάξει άρδην από τότε που έγινε πρωθυπουργός ο Τσίπρας. Αντί για μνημόνια έχουμε δύο σοβαρούς πολέμους στη γειτονιά μας, ενεργειακή και κλιματική κρίση, τεχνολογικές εξελίξεις που αλλάζουν το μέλλον και τη ζωή ανθρώπων και επιχειρήσεων, άνοδο του ευρωσκεπτικισμού και σημαντική υποχώρηση της Ε.Ε. έναντι της Κίνας και των ΗΠΑ. Αντί για γκρίνια και δυσαρέσκεια έχουμε αγωνία και φόβο των πολιτών για τα επερχόμενα. Αντί για την Αριστερά είναι η Δεξιά και η Ακροδεξιά που κερδίζουν πόντους στις προτιμήσεις των πολιτών. Αντί για γενικότητες, συνθήματα και διακηρύξεις για το δέον γενέσθαι, ο κόσμος επιζητεί λύσεις, ρεαλιστικές και βιώσιμες, στα προβλήματα της καθημερινότητάς του. Αυτό που φορτίζει τα αισθήματα και τις πεποιθήσεις των πολιτών δεν είναι η επίκληση της αναγκαιότητας να αλλάξει το γκουβέρνο, αλλά η ακρίβεια στα βασικά είδη διατροφής, η μειούμενη αγοραστική δύναμη, οι υπερβολικές τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο, τα πανάκριβα ενοίκια, η κατάρρευση του ΕΣΥ, η ανικανότητα του κράτους στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, η παραγωγική αποσάθρωση και η αύξηση των ανισοτήτων. Σε αυτά χρειάζονται συγκεκριμένες και αποδεκτές απαντήσεις, ενώ δεν είναι ήσσονος σημασίας και τα προβλήματα ασφάλειας από τη διόγκωση της εγκληματικότητας και την (βασίμως) πιθανολογούμενη αύξηση των μεταναστευτικών ροών.

Πολιτικό σχέδιο

Αν λοιπόν θέλει να επιστρέψει σε πρωταγωνιστικό ρόλο, στο κυβερνητικό παιχνίδι, ο Τσίπρας θα πρέπει να βρει στρατηγική και πολιτικό σχέδιο για τα ανωτέρω. Και φυσικά να λάβει αποστάσεις από τα τεκταινόμενα στον ΣΥΡΙΖΑ. Η ομάδα κρούσης του Τσίπρα δεν μπορεί να είναι η «παλιά φρουρά» που σήμερα πολιτεύεται στο όνομά του και είναι πλειοψηφία στα όργανα της Κουμουνδούρου. Συνεπώς ο Τσίπρας, εκτός από πολιτικές εκδηλώσεις όπου μαζεύονται τα παλαιά μέλη και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει να αναζητήσει τρόπους διάδοσης των απόψεών του για την οικονομία, που διατύπωσε στον Πειραιά, για την εξωτερική πολιτική, που διατύπωσε στο Ωδείο Αθηνών, για το κράτος, σε επόμενη εκδήλωση. Και κυρίως να εξειδικεύσει με επιστήμονες και ειδήμονες -που θα συγκροτήσουν τη νέα πολιτική ομάδα- όσα θεωρεί ότι πρέπει να περιλαμβάνονται στην ατζέντα ανασυγκρότησης της Προοδευτικής Παράταξης.

Δεν αρκεί να λες, και σωστά, ότι δεν φτάνει πλέον η πρόσθεση για την αναδιοργάνωση της πληθυντικής και κυβερνώσας Αριστεράς. Σήμερα, στους δύστηνους και περιπεπλεγμένους καιρούς που ζούμε, δεν αρκεί η απλή μέθοδος των τριών (φτιάχνω κοινό εκλογικό ψηφοδέλτιο με ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και Νέα Αριστερά) για να κερδίσεις τη Δεξιά και τον Μητσοτάκη. Χρειάζονται υπερβατικά μαθηματικά, με (πολιτικούς) αλγορίθμους, που όμως δεν γίνονται με διαπιστώσεις και παλιά υλικά. Το γεγονός ότι ο Τσίπρας έχει ως πρότυπο το Λαϊκό Μέτωπο της Γαλλίας για αλλαγή των συσχετισμών δείχνει ότι θα χρειαστεί να διανύσει αρκετή απόσταση μέχρι να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνική δυσαρέσκεια μετασχηματίζεται σε πολιτική και κυβερνητική πλειοψηφία...

Η επιμονή στην «αριστερή διύλιση» των εγχώριων και ευρωπαϊκών εξελίξεων περιορίζει, εκ των πραγμάτων, τη μεγάλη εικόνα, η οποία είναι απαραίτητη σε έναν σύγχρονο πολιτικό για να μπορέσει να διαχειριστεί και να ανταποκριθεί με επάρκεια στα καθήκοντά του. Και πρωτίστως για να χαράξει νικηφόρα στρατηγική για το κόμμα του. Τα λαϊκά μέτωπα απέκτησαν ξανά δημοφιλία στην εγχώρια Αριστερά μετά την εκλογική επιτυχία του Μελανσόν και των συνεταίρων του στη Γαλλία. Ομως, με τον υφιστάμενο εκλογικό νόμο και τη νοοτροπία της αυτοδυναμίας ή του κόμματος-αφέντη σε περίπτωση κυβερνητικής συνεργασίας που κυριαρχεί στα καθ’ ημάς το Λαϊκό Μέτωπο δεν ενδείκνυται για εκλογική στρατηγική κόμματος που θέλει να κυβερνήσει τη χώρα. Προσομοιάζει μάλλον σε τεμπέληδες πολιτικούς που δεν θέλουν να κάνουν δουλειά μυρμηγκιού στην κοινωνία για να δημιουργηθούν προοδευτικές πλειοψηφίες στους εργασιακούς χώρους, στην Αυτοδιοίκηση, στη νεολαία, σε κάθε τομέα που αναπτύσσεται η κοινωνική δράση. Σε κάθε περίπτωση, τα λαϊκά μέτωπα στον προηγούμενο αιώνα, προπολεμικά και μεταπολεμικά, μπορεί να ήταν δημοφιλή στην Αριστερά, όμως την σήμερον ημέρα, στον ψηφιακό και παγκοσμιοποιημένο κόσμο και τους durftiger καιρούς που ζούμε, δεν είναι απλώς παρωχημένα σχήματα και πρότυπα, αλλά και ευνοούν τους μανιχαϊστές της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς. Κατά συνέπεια, για αποτραπεί η κυριαρχία της Ακροδεξιάς στην κοινωνία θα πρέπει ο Τσίπρας και οι σύντροφοί του να αλλάξουν επειγόντως μυαλά και να ψάξουν να βρουν άλλο manual για την άσκηση πολιτικής...