Νίκος Φελέκης

Την επομένη του συνεδρίου-παρωδία του ΣΥΡΙΖΑ ζήτησα από έναν εκ των πρωταγωνιστών της ανατροπής Κασσελάκη να μου περιγράψει τον άνδρα και το κόμμα που ετοιμάζει. Μου απάντησε ως εξής: στην αρχαία Αθήνα ένας χρεοφειλέτης ζητούσε από τον δανειστή, που απαιτούσε τα χρήματά του, να του δώσει κάποια χρονική παράταση, λέγοντας ότι έχει οικονομικές δυσκολίες.

Επειδή όμως δεν μπορούσε να τον πείσει, έφερε στην αγορά το μόνο γουρούνι που είχε και προσπαθούσε να το πουλήσει μπροστά στον δανειστή του. Οταν πήγε κοντά του ένας αγοραστής και τον ρωτούσε αν το γουρούνι γεννοβολάει, εκείνος του είπε πως όχι μόνο γεννοβολάει, αλλά κατά τα Ελευσίνια Μυστήρια γεννάει θηλυκά και κατά τα Παναθήναια αρσενικά. Οταν αυτός παραξενεύτηκε με ό,τι άκουσε, ο δανειστής τού είπε: «Μην παραξενεύεσαι, διότι αυτό θα σου γεννήσει και κατσίκια κατά τα Διονύσια».

Μου διευκρίνισε ότι ο μύθος είναι του Αισώπου και η διήγηση δείχνει ότι πολλοί για να κερδίσουν προσωπικά δεν διστάζουν να ψευδομαρτυρήσουν ακόμη και για πράγματα που δεν μπορούν να γίνουν. Και ένας εξ αυτών, σύμφωνα με τον συνομιλητή μου, είναι και ο Κασσελάκης. Δεν ξέρω αν όντως είναι αυτός ο Stefanos, ούτε αν πουλούσε στους συντρόφους του... γουρούνια το Πάσχα, όμως για σχεδόν έναν χρόνο αυτοί τα αγόραζαν και μάλιστα οι περισσότεροι εξυμνούσαν και τη νοστιμιά τους.

Τώρα, βλέποντας και τις δημοσκοπήσεις, κλαίνε και οδύρονται. Οχι μόνο διασπάστηκε για μία ακόμη φορά ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και ο «χρεοφειλέτης», αντί να τους εξοφλήσει το «δάνειο» που του έδωσαν τον Σεπτέμβριο του 2023 εκλέγοντάς τον αρχηγό, τους παίρνει και τις λίγες καταθέσεις πολιτικής αποδοχής που είχαν στο Ταμιευτήριο της Κεντροαριστεράς, ενώ τους στερεί (οσονούπω και τυπικά) τον τίτλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο Κοινοβούλιο.

Το κύμα φυγής

Πλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ κατρακυλάει στη δημοσκοπική σειρά κατάταξης των κομμάτων και κινδυνεύει να πάθει ό,τι έπαθε ο Συνασπισμός, όταν το 1991 αποχώρησε από τις τάξεις του ΚΚΕ και στις εκλογές του 1993, με επικεφαλής τη Μαρία Δαμανάκη, πήρε ποσοστό 2,94% και έμεινε εκτός Βουλής. Οι πρώτες δημοσκοπήσεις, αλλά και οι εκτιμήσεις αναλυτών που ασχολούνται επισταμένως με τις τάσεις της κοινής γνώμης, είναι ότι το υπό ίδρυση κόμμα Κασσελάκη μπορεί στις κάλπες να επιτύχει καλύτερο ποσοστό απ’ ό,τι ο ΣΥΡΙΖΑ με επικεφαλής τον Φάμελλο ή τον Πολάκη. Οπωσδήποτε είναι νωρίς να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα και μάλλον δικαίως διαμαρτύρεται η Κουμουνδούρου για «πριμοδότηση του Κασσελάκη από κύκλους και συμφέροντα που θέλουν να τελειώσουν οριστικά με τον ΣΥΡΙΖΑ».

Και είναι νωρίς επειδή ακόμη δεν έχει ιδρυθεί το κόμμα Κασσελάκη, ούτε έχει εκλεγεί η νέα ηγεσία, αλλά και μάλλον ναυαγεί η προσπάθεια να έχουν οι kasselistas Kοινοβουλευτική Oμάδα. Μπορεί η Θοδώρα Τζάκρη να απειλεί ότι θα φύγει και θα πάρει κι άλλους βουλευτές μαζί της, αλλά δύσκολα θα την ακολουθήσουν δυο-τρεις ακόμη βουλευτές. Σίγουρα, η πιθανότητα να έχει μεγαλύτερο ποσοστό το κόμμα Κασσελάκη αποτελεί δέλεαρ για τους βουλευτές και τους πολιτευτές του ΣΥΡΙΖΑ και είναι ένα από τα επιχειρήματα που εφεξής θα προβάλλουν κατά κόρον οι συνεργάτες του Κασσελάκη για να τους προσελκύσουν, αλλά και να επικοινωνήσουν ευρύτερα στους ψηφοφόρους «το κόμμα του Stefanos».

Το κύμα φυγής μπορεί όμως να ανακοπεί εάν, όπως λένε από την Κουμουνδούρου, οι δημοσκοπήσεις που διενεργούνται, αλλά δεν έχουν δει ακόμη το φως της δημοσιότητας, δείχνουν τα δύο κόμματα να είναι στο 5%-6%, με τον ΣΥΡΙΖΑ να ελπίζει σε καλύτερη δυναμική μετά την εκλογή του νέου προέδρου και σε βάθος χρόνου η Κουμουνδούρου θα υπερισχύσει επειδή παραμένει οργανωμένο κόμμα, ενώ διαγενομένων του χρόνου και των εξελίξεων θα ξεθυμάνει, λένε, ο ενθουσιασμός των kasselistas για «το παλικάρι που το ’φαγαν οι γραφειοκράτες».

Πάντως, το έντονο προσωπικό στοιχείο θα είναι μία ακόμη διαφορά τού υπό ίδρυση κόμματος από τον παραδοσιακό ΣΥΡΙΖΑ. Ο Κασσελάκης θα ακολουθήσει το παράδειγμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου. Το κόμμα του «δεν θα είναι αριστερό ή δεξιό, αλλά θα έχει ως προτεραιότητα το μέλλον της χώρας και των πολιτών». Θα είναι, όπως μας λέει στενός συνεργάτης του Κασσελάκη, ένα... Πατριωτικό Δημοκρατικό Κίνημα, που θα κοιτάζει το δημόσιο συμφέρον, θα μεριμνά για την οικοδόμηση καλών σχέσεων ανάμεσα σε εργαζομένους και επιχειρηματίες και θα βλέπει μπροστά, στο μέλλον. Κάποιοι θα προτιμούσαν στον τίτλο, λόγω της κλιματικής κρίσης, να υπάρχει και η λέξη Οικολογικό. Βέβαια, το ΠΑΔΟΚ (Πατριωτικό Δημοκρατικό Οικολογικό Κίνημα) μπορεί κάποιος να το μπερδέψει με το ΠΑΣΟΚ.

Ισως το τζέρτζελο περί αυτού να αρέσει στον Stefanos και επικοινωνιακά να τον συμφέρει. Καλό είναι όμως και το ΠΑΔΗΚ. Οπως θα του άρεσε και το Κίνημα Ελευθερίας επειδή θα μοιάζει, κατά το ήμισυ, με την Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής, όμως μια ελευθεριακή διακήρυξη δεν θα συγκέντρωνε το ενδιαφέρον πολλών στελεχών, ούτε και ψηφοφόρων. Ενδεχομένως, το ΕΛΔΗΚ (Ελληνικό Δημοκρατικό Κίνημα), που συνειρμικά παραπέμπει και στην προστασία της Κύπρου να είναι και το καλύτερο, μας λέει στενός συνεργάτης του Stefanos.

Σε κάθε περίπτωση, η ανακοίνωση της Διακήρυξης θα γίνει αυτή την εβδομάδα για να μη μονοπωλεί ο ΣΥΡΙΖΑ, με το debate και την εκλογή αρχηγού, την επικαιρότητα. Και φυσικά θα συνεχιστούν τα TikTok και οι διαδικτυακές παρεμβάσεις Κασσελάκη. Το νέο κόμμα, ανεξάρτητα από διακήρυξη, οργανωτική δομή και στελέχωση, θα είναι «κόμμα Κασσελάκη».

Οι συνεργάτες και οι συνομιλητές του Stefanos είναι πεπεισμένοι ότι ζούμε στην εποχή των προσώπων και όχι των κομμάτων. «Ο Κασσελάκης θα είναι η Λατινοπούλου της Κεντροαριστεράς», λένε. Και προσθέτουν ότι ο Stefanos, όπως και η Λατινοπούλου θα είναι δυνητικοί κυβερνητικοί εταίροι του Μητσοτάκη, στην περίπτωση που στις επόμενες εκλογές δεν έχουμε κυβερνητική αυτοδυναμία.

Θεωρούν ότι αυτό μπορεί να σοκάρει τους πούρους αριστερούς, όμως θα του ανοίξει δρόμους διείσδυσης στο Κέντρο και τη φιλελεύθερη Δεξιά. Εκτιμούν ότι ο Κασσελάκης όπως και η Λατινοπούλου, στην πορεία προς τις κάλπες, θα κερδίζουν εκλογικούς πόντους. Οχι μόνο επειδή έχουν star quality, αλλά και επειδή δεν είναι αντισυστημικοί παίκτες, όπως ο Βελόπουλος ή ο Πολάκης, εφόσον ο βουλευτής Χανίων εκλεγεί πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.

Πάντως, με Καρανίκα, Μωραΐτη, Αντώναρο και Τζάκρη δεν φτιάχνεις κόμμα. Ούτε καν περιοδεύοντα επαρχιακό θίασο, της δεκαετίας του 1960. Δυστυχώς, για τον Stefanos η ανταπόκριση δεν είναι αυτή που περίμενε. Ούτε Κοινοβουλευτική Ομάδα μπορεί να φτιάξει, καθώς οι πρόθυμοι βουλευτές είναι λιγότεροι από δέκα. Ούτε οι κομματικές «καραβάνες» (Ρήγας, Σκορίνης, Δούρου κ.ά.), που θα μπορούσαν οργανωτικά να στήσουν ένα νέο κόμμα, πήγαν τελικά μαζί του. Τα στελέχη πρώτης γραμμής, ακόμη και όσα τον στήριξαν για να εκλεγεί αρχηγός, παραμένουν στον ΣΥΡΙΖΑ.

Αναμφίβολα, ο αριθμός αυτών που θα προσέλθουν στις κάλπες (αν θα είναι κάτω ή πάνω από 40.000, όπως υπολογίζεται), αλλά κυρίως το πρόσωπο που θα εκλεγεί στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θα καθορίσουν σε σημαντικό βαθμό τον συσχετισμό ανάμεσα στα δύο κόμματα και τις εξελίξεις στην Κεντροαριστερά. Εάν το καινούριο αφεντικό της Κουμουνδούρου είναι (όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις και επιθυμεί η πλειοψηφία του κομματικού απαράτ και των «πιστών του Τσίπρα») ο Φάμελλος, η συζήτηση για την αναδιοργάνωση της πληθυντικής Αριστεράς είτε ως κυβερνητικής δύναμης, είτε ως Λαϊκού Μετώπου, είτε ως εκλογικής ομπρέλας, θα συνεχίσει να υφίσταται.

Βέβαια, ούτε η Νέα Αριστερά ούτε το ΠΑΣΟΚ πρόκειται να ανταποκριθούν. Τουλάχιστον στην αρχή. Και ειδικά το ΠΑΣΟΚ, του οποίου το άστρο αρχίζει να ξαναφωτίζεται. Δημοσκοπικά βρίσκεται στη δεύτερη θέση, η διαφορά από τη Ν.Δ. είναι μονοψήφια και από αριστερά, με τον κατακερματισμό του ΣΥΡΙΖΑ, δεν αντιμετωπίζει σοβαρή απειλή. Βεβαίως, όλα αυτά μπορούν να ανατραπούν εάν ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν καταφέρει να εξαλείψει την εικόνα τού «δεν μπορεί».

Η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, η νέα κατάσταση μετά την εκλογή Τραμπ και ειδικά εάν, λόγω δασμών, ξεσπάσει εμπορικός πόλεμος, τα Ελληνοτουρκικά, η εξέλιξη στα πολεμικά μέτωπα της Ουκρανίας και της Μέσης Ανατολής συνθέτουν μια διαφορετική εικόνα και θα χρειαστούν νέες αναγνώσεις, άμα και αναθεωρήσεις των κομματικών επιτελείων τόσο για το κυβερνητικό παιχνίδι όσο και για τις κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες. Σήμερα μπορεί να λένε διάφορα, αύριο όμως ίσως αναγκαστούν να βουτήξουν περισσότερο τη γλώσσα στο μυαλό τους προτού αναφερθούν στο δέον γενέσθαι είτε για τη χώρα είτε για την Προοδευτική Παράταξη.

Η εικόνα το 2025-2026 δεν θα είναι αυτή του 2020-2021. Η ηγεμονία Μητσοτάκη, εκτός της δυσφορίας για τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα, εμπεδώθηκε επειδή η διακυβέρνησή του συνέπεσε με μια σειρά «ειδικών» γεγονότων. Η πανδημία αντιμετωπίστηκε με νέα εμβόλια, σε ΗΠΑ και Γαλλία είχαμε τον Μπάιντεν και τον Μακρόν, άνοιξαν οι κρουνοί του κοινοτικού χρήματος με το Ταμείο Ανάκαμψης.

Τώρα έχουμε επιστροφή του Τραμπ, η Ακροδεξιά και ο ευρωσκεπτικισμός κερδίζουν έδαφος, η ακρίβεια, η ενεργειακή και κλιματική κρίση μεγαλώνουν τον φόβο και τα ποσοστά φτωχοποίησης του πληθυσμού, ενώ οι δύο πόλεμοι στη γειτονιά μας, εκτός από τα αισθήματα ανασφάλειας, αυξάνουν και τις μεταναστευτικές ροές. Το τοπίο είναι εντελώς διαφορετικό και ενδεχομένως το πολιτικό εκκρεμές να κινηθεί προς το δεξιό άκρο, κάτι που θα έχει ως συνέπεια τον περιορισμό της απήχησης των κομμάτων της Κεντροαριστεράς, ενώ θα αναγκάσει και πρόσωπα, όπως ο Αλέξης Τσίπρας, να κάνουν δεύτερες σκέψεις για τον χρόνο και τον τρόπο επιστροφής τους.

Ψηφίζει ο Αλέξης

Και επειδή αναφερθήκαμε στον πρώην πρωθυπουργό, να πούμε ότι μπορεί να απείχε (αφού δεν ήθελε να υπάρχει στο κάδρο της παρωδίας) από τα συνεδριακά του ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο την Κυριακή 24 Νοεμβρίου θα ψηφίσει για πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Και πιθανολογείται, παρότι η ψήφος είναι μυστική, πως ο εκλεκτός του, όπως και της συντριπτικής πλειοψηφίας των «87», θα είναι ο Σωκράτης Φάμελλος.

Βέβαια, δεν πρόκειται να αποκαλύψει τον εκλεκτό του, αλλά δήλωση για το γύρισμα της σελίδας, θα κάνει. Θα είναι όμως στο πνεύμα των όσων είχε πει, πριν από ένα μήνα, σε εκδήλωση του Ινστιτούτου του στον Πειραιά. Οτι δηλαδή χρειάζεται πολιτικό υποκείμενο που να βρίσκεται σε αντιστοίχιση με τις κοινωνικές διεργασίες και αν δεν είναι η Αριστερά αυτή που θα επαναφέρει την ισορροπία στο πολιτικό σύστημα, θα το κάνει η Ακροδεξιά.

Η προσέλευση του Τσίπρα στην εσωκομματική κάλπη δείχνει αφενός την αποδοκιμασία στον Κασσελάκη και το κόμμα που ετοιμάζει και αφετέρου υποδεικνύει στη νέα ηγεσία ότι το καθήκον της είναι να καταστήσει τον ΣΥΡΙΖΑ εμβρυουλκό στη γέννηση του νέου πολιτικού υποκειμένου. Και είναι σίγουρο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ γεννοβολάει. Και μάλιστα αβέρτα. Δεν χρειάζεται να πάμε στο μακρινό «Σχέδιο Β» του Αλέκου Αλαβάνου, ούτε στη ΛΑΕ του Παναγιώτη Λαφαζάνη, ούτε στην ενίσχυση του ΑΝΤΑΡΣΥΑ μέσω συνιστωσών του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε καν στην Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου και στο ΜέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη δεν χρειάζεται να προσφύγουμε για να δικαιολογήσουμε το «γεννοβόλημα».

Αρκούν οι διασπάσεις του τελευταίου χρόνου. Σε λιγότερο από 12 μήνες ο ΣΥΡΙΖΑ έσπασε στα τρία. Η αρχή έγινε με τη Νέα Αριστερά, πέρσι τέτοια εποχή, ενώ δεν είναι σίγουρο ότι το κόμμα Κασσελάκη θα είναι το τελευταίο που θα ξεπηδήσει από τη μήτρα του ΣΥΡΙΖΑ.

Τα «κουρέλια» του ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζουν πάντως να τραγουδάνε ακόμη. Εκλογικά, όλα μαζί αθροίζουν περίπου 20%. Διπλάσια από τη δύναμη του ΚΚΕ και σχεδόν ίδια με του ΠΑΣΟΚ. Βέβαια, η πολιτική δεν είναι αριθμητική και η πρόσθεση ποσοστών δεν αποτελεί στρατηγική διακυβέρνησης. Η ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς και η αναγωγή της σε κυβερνητικό πόλο χρειάζεται να σηκώσει από τον καναπέ τους απογοητευμένους πολίτες και να τους επαναφέρει στην κάλπη. Και για να συμβεί αυτό χρειάζεται εμπνευσμένη ηγεσία, που απουσιάζει. Ελκυστικό εθνικό αφήγημα, που απουσιάζει. Και εναλλακτικές κυβερνητικές προτεραιότητες, που επίσης απουσιάζουν.