Νίκος Φελέκης

Ο κύβος ερρίφθη. Οι βουλευτικές εκλογές δεν θα γίνουν μαζί με τις ευρωεκλογές. Ούτε βεβαίως νωρίτερα από αυτές. Οι λίγες ελπίδες που μέχρι πρότινος είχαν ακόμη και πρωτοκλασάτα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ για τρίδυμες κάλπες έσβησαν.

Υπάρχουν πάντως κάποιοι, ελάχιστοι όμως, οι οποίοι επιμένουν ότι πρέπει να περιμένουμε άλλες δέκα ημέρες για να είμαστε 100% σίγουροι ότι στις 26 Μαΐου θα εκλέξουμε μόνο δημάρχους, περιφερειάρχες και 21 ευρωβουλευτές και όχι και 300 βουλευτές. Το επιχείρημά τους είναι ότι ο πρωθυπουργός θα δει, στις αρχές Απριλίου, και τα τελευταία ευρήματα των δημοσκοπήσεων για να αποφανθεί τελεσίδικα. Η αλήθεια είναι ότι η εκκρεμότητα αυτή στον πολιτικό σχεδιασμό του Μαξίμου υπήρχε μέχρι και πριν από δέκα ημέρες. Πλέον τα πράγματα έχουν τρέξει. Η απόφαση του Αλέξη Τσίπρα για εκλογές στο τέλος της τετραετίας είναι οριστική. Αυτό τουλάχιστον έχει πει ο ίδιος σε όλους τους στενούς συνεργάτες του, αλλά και αυτό μεταφέρουν οι εξωπολιτικοί συνομιλητές του πρωθυπουργού, τη γνώμη των οποίων ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ σέβεται. 

Οπωσδήποτε, όπως παραδέχονται ακόμη και οι πιο κοντινοί του άνθρωποι, είναι μια απόφαση υψηλού ρίσκου. Σε περίπτωση που η διαφορά υπέρ της Ν.Δ. δεν είναι 3-4 μονάδες, όπως αναμένουν σε Μαξίμου και Κουμουνδούρου, αλλά μεγαλύτερη, θα υπάρξει πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση, το οποίο θα μετατραπεί και σε σοβαρό πρόβλημα διακυβέρνησης αν ο ΣΥΡΙΖΑ κατρακυλήσει στην περιοχή του 20% και τα ποσοστά της αξιωματικής αντιπολίτευσης προσεγγίσουν το 30%, κάτι που οι επιτελείς του Κυριάκου Μητσοτάκη θεωρούν πιθανό, ενώ δεν το αποκλείουν και ορισμένοι δημοσκόποι, οι οποίοι επιμένουν πως η διαφορά ενδέχεται να είναι και διψήφια, ειδικά στην περίπτωση που οι προερχόμενοι από τον ΣΥΡΙΖΑ αναποφάσιστοι ψηφοφόροι επιλέξουν την αποχή. 

Την πιθανότητα αυτή σε συνδυασμό με τη χαλαρότητα της ψήφου στις ευρωεκλογές λάμβαναν σοβαρά υπ’ όψιν τους οι εκλογολόγοι του ΣΥΡΙΖΑ και γι’ αυτό, πριν από πολλούς μήνες, η εισήγησή τους στον πρωθυπουργό ήταν να γίνουν όλες οι εκλογές μαζί τον Μάιο. Στους ειδήμονες περί τα εκλογικά, εκτός από τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών Κώστα Πουλάκη -στον οποίο διαχρονικά προστρέχουν τα στελέχη της Κουμουνδούρου για να πληροφορηθούν τα πιθανολογούμενα αποτελέσματα της κάλπης- θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και τον υπουργό Επικρατείας Χριστόφορο Βερναρδάκη, ο οποίος λόγω και της πρότερης ιδιότητάς του (πολιτικός αναλυτής και ιδιοκτήτης εταιρείας δημοσκοπήσεων) γνωρίζει πολύ καλά την εκλογική συμπεριφορά των πολιτών, ενώ ασχολείται επισταμένως και με τα νέα μοντέλα ανίχνευσης των πολιτικών προτιμήσεων μέσω των κοινωνικών δικτύων, τα οποία, ως λέγεται, είναι περισσότερο αξιόπιστα από τις παραδοσιακές μεθόδους των γενικών πολιτικών δημοσκοπήσεων. Οι δύο προαναφερόμενοι μαζί και με τους υπόλοιπους της επικοινωνιακής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και με δυο-τρεις από τους γνωστούς δημοσκόπους -τη γνώμη των οποίων ζητά κατά καιρούς ο πρωθυπουργός- ήταν οι πρώτοι από αυτούς που, όπως είπε ο Αλέξης Τσίπρας, τον «γαργαλούσαν» να κάνει τον Μάιο και βουλευτικές εκλογές. Η γνώμη τους ήταν ότι το δημοσκοπικό προβάδισμα της Ν.Δ. -και μάλιστα για τόσο μακρύ χρονικό διάστημα και με καθαρή διαφορά- είναι σχεδόν απίθανο να ανατραπεί, ενώ μπορεί και να μεγαλώσει και μάλιστα σημαντικά εάν προηγηθούν περιφερειακές και αυτοδιοικητικές με δυσμενή για τον ΣΥΡΙΖΑ αποτελέσματα. 

Το ρίσκο

Δεν ήταν όμως μόνο οι δημοσκόποι, οι εκλογολόγοι και οι επικοινωνιολόγοι που «γαργαλούσαν» τον Τσίπρα - ήταν και οι στενοί του συνεργάτες στο Μαξίμου. Με εξαίρεση τον Αλέκο Φλαμπουράρη, όλοι οι άλλοι προτιμούσαν οι βουλευτικές εκλογές να μη γίνουν μετά τον Μάιο. Και ο Δημήτρης Τζανακόπουλος και ο Νίκος Παππάς ήταν μεταξύ αυτών που «γαργαλούσαν» τον Αλέξη. Η γνώμη και αυτών ήταν ότι το πολιτικό ρίσκο είναι πολύ μεγάλο και ενδεχομένως θα αποβεί καταστροφικό εάν η διαφορά, παρ’ ελπίδα, δεν είναι μικρή, αλλά ξεπεράσει τις 6-7 μονάδες. Μια τέτοια διαφορά δεν μπορεί να ανατραπεί και μάλιστα σε τέσσερις μήνες, αφού το αργότερο τον Οκτώβριο θα πρέπει, σύμφωνα με το Σύνταγμα, να στηθούν οι κάλπες. Πάντως, και για να είμαστε ακριβείς, η γνώμη όλων αυτών για την ανάγκη να γίνουν και οι τρεις εκλογές (βουλευτικές, ευρωπαϊκές, αυτοδιοικητικές) τον Μάιο ήταν σε αρμονία και με τη γνώμη του πρωθυπουργού. 

Και ο ίδιος ο Τσίπρας «γαργαλούσε» τον εαυτό του, δηλαδή, για πρόωρες εκλογές. Και τις σχεδίαζε. Ολα όμως άλλαξαν τον Ιανουάριο. Η απόφαση του Πάνου Καμμένου να αποσύρουν οι ΑΝ.ΕΛ. την εμπιστοσύνη τους από την κυβέρνηση νωρίτερα απ’ ό,τι είχε συμφωνηθεί, παρά τα όσα έχουν λεχθεί και γραφτεί, για τουλάχιστον 48 ώρες είχε προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στο Μαξίμου. Μέχρι να κλειδώσει η νέα κυβερνητική πλειοψηφία, η πιθανότητα πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, ακόμη και πριν από τον Μάιο, ήταν το σενάριο που συγκέντρωνε τις περισσότερες πιθανότητες ευδοκίμησης. Οταν οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις καρποφόρησαν και η νέα κυβερνητική πλειοψηφία διασφαλίστηκε, άλλαξε και η απόφαση του Τσίπρα για τον Μάιο. Και μαζί του άλλαξαν γνώμη και οι υπόλοιποι της ηγετικής ομάδας. Η νέα γραμμή ήταν να απομακρυνθούν όσο γίνεται περισσότερο οι εθνικές κάλπες από την επίλυση του Μακεδονικού και να εκπονηθεί ένα συγκεκριμένο οικονομικό σχέδιο οκτώ μηνών με προτεραιότητες, στόχους και μέτρα που μπορεί, βοηθούντος και του θέρους, να αλλάξουν το δυσμενές για την κυβέρνηση κλίμα. 

Εκτός από τον ίδιο τον Τσίπρα, τους εκλογολόγους, τους δημοσκόπους και τους εν Μαξίμου στενούς του συνεργάτες, τον πρωθυπουργό «γαργαλούσαν» και ισχυρά κομματικά στελέχη. Ο γραμματέας του κόμματος Πάνος Σκουρλέτης, ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, ο ηγούμενος της τάσης των «53+» Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο βουλευτής και πρώην υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης, που θεωρείται η αριστερή συνείδηση του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ, ήταν αναφανδόν υπέρ της διεξαγωγής πρόωρων εκλογών. Την ίδια γνώμη είχε ακόμη και ο και περί τα οργανωτικά υπεύθυνος της Κουμουνδούρου πασοκογενής Αντώνης Κοτσακάς. Και όχι μόνο αυτοί. Οι περισσότεροι από τους επωνύμους, ως λέγεται, βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ «γαργαλούσαν» τον Τσίπρα για τον Μάιο. Προφανώς επειδή αυτοί, συγκριτικά με τους υπόλοιπους συντρόφους τους, έχουν το λιγότερο άγχος επανεκλογής. Οι λιγότερο γνωστοί και σίγουρα όσοι δεν έχουν καμία ελπίδα επανεκλογής εάν ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει, ως πιθανολογείται, δεύτερο κόμμα, θέλουν οι εκλογές να γίνουν στο τέλος της τετραετίας και κατά συνέπεια είναι οι μόνοι που δεν «γαργαλούσαν» τον Τσίπρα. 

Ο νέος δικομματισμός

Δεν ήταν όμως μόνο το θέμα της επανεκλογής αυτό που έκανε τους κομματικά ισχυρούς να προτιμούν την τριπλή κάλπη. Πρωτίστως ήταν η ανάγκη να καταγράψει ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές ποσοστό που θα τον καθιερώσει ως τον έναν από τους δύο πόλους στον νέο δικομματισμό που φαίνεται να οικοδομείται μετά την έστω τυπική έξοδο από τα μνημόνια. Και το ποσοστό που θεωρείται ικανοποιητικό είναι οτιδήποτε βρίσκεται πάνω από το 25%. Ποσοστό που μπορεί, λένε, να το πάρει σε περίπτωση που τον Μάιο έχουμε όλες τις εκλογές μαζί. Τώρα, εφόσον οι βουλευτικές εκλογές πάνε για το τέλος της τετραετίας, είναι πολύ πιθανό ο ΣΥΡΙΖΑ να καταγράψει ποσοστό αντίστοιχο με το 22,72% που πήρε η Ν.Δ. στις ευρωεκλογές του 2014 και η αξιωματική αντιπολίτευση να προσεγγίσει ή και να υπερβεί το 29,7% που πήρε ο Αντώνης Σαμαράς όταν κέρδισε τις εκλογές του Ιουνίου 2012. Μια διαφορά επτά μονάδων εξυπακούεται πως θα δρομολογήσει ιδιαίτερα αρνητικές εξελίξεις για τον ΣΥΡΙΖΑ και εκτός από το παιχνίδι της διακυβέρνησης θα επηρεάσει και την επόμενη μέρα στην Κεντροαριστερά εάν το ΚΙΝ.ΑΛ. δεν κινηθεί στο 5%-7% που του δίνουν οι δημοσκοπήσεις, αλλά πετάξει προς υψηλότερο, ενδεχομένως και διψήφιο ποσοστό.

Η συλλογιστική των κομματικών, αλλά και όλων όσοι μέχρι τον Ιανουάριο «γαργαλούσαν» τον Τσίπρα για τριπλές εκλογές τον Μάιο, είναι αυτή που βρίσκεται πιο κοντά στην πολιτική πραγματικότητα και δεν μπορεί το βράδυ της 26ης Μαΐου να ξεπεραστεί, όπως ορισμένοι πολιτικά μικρόνοες πιστεύουν, με την επανάληψη, εκ μέρους του Τσίπρα, της φράσης του Ανδρέα Παπανδρέου: «Λάβαμε το μήνυμα». Ούτε βεβαίως το πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση θα ξεπεραστεί εάν οι συνεργάτες του Τσίπρα αποφανθούν ότι έγινε «λάθος εκτίμηση» και τα πράγματα θα φτιάξουν επειδή δήθεν στις εκλογές που θα ακολουθήσουν -ενδεχομένως και τέλη Ιουνίου αρχές Ιουλίου- θα ενεργοποιηθούν τα «αντιδεξιά ανακλαστικά των αριστερών και κεντροαριστερών ψηφοφόρων» προκειμένου να αποτραπούν η αυτοδυναμία της Ν.Δ. και η ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. 

Και επειδή αναφερθήκαμε στον αρχηγό της Ν.Δ., να σημειώσουμε ότι ένας από αυτούς που «γαργαλούσαν» τον Τσίπρα για να κάνει εκλογές τον Μάιο ήταν και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Κάθε φορά που ο Κυριάκος ζητούσε πρόωρες εκλογές, ο Αλέξης προσπαθούσε να συγκρατηθεί, λένε οι συνεργάτες του, να μην του πει το καραμανλικό: «Λαγός τη φτέρη έσειε, κακό του κεφαλιού του». Επίσης, λένε ότι ο πρωθυπουργός αποφάσισε να μη γίνουν όλες οι εκλογές μαζί επειδή θέλει μια καθαρή αναμέτρηση των δύο. Θέλει οι βουλευτικές εκλογές να είναι ένα «συνεχές ντιμπέιτ ανάμεσα σε αυτόν και τον αρχηγό της Δεξιάς». Σχεδιάζει, μάλιστα, η αναμέτρηση του Οκτωβρίου να είναι μια προσωπική μονομαχία Τσίπρα - Μητσοτάκη επειδή, όπως λέει στους συνεργάτες του (αλλά και του λένε και αυτοί), είναι σίγουρος ότι «οι πολίτες μπροστά σ’ αυτό το δίλημμα θα προτιμήσουν, έστω και με κρύα καρδιά, ακόμη και βρίζοντας, να δώσουν την ψήφο τους σ’ αυτόν και όχι στον Κυριάκο». 

«Τι θέλουν οι Κοστέλοι;»

Τέλος, ένας που δεν είναι ένας αλλά πολλοί -από αυτούς που «γαργαλούσαν» τον Τσίπρα για πρόωρες εκλογές- είναι και οι εταίροι-δανειστές. Ηταν αρκετές οι φορές, με τελευταία αυτή για την προστασία της πρώτης κατοικίας, που ο πρωθυπουργός έφτασε στο αμήν και είπε: «Επιτέλους, τι θέλουν οι διάφοροι Κοστέλοι, να τα τινάξω όλα στον αέρα; Αυτό θέλουν;». Το διαρκές πρέσινγκ των θεσμών στην κυβέρνηση ο Τσίπρας και οι στενοί του συνεργάτες δεν το κατανοούν. Θεωρούν πως το τέλος του Προγράμματος Διάσωσης τον Αύγουστο 2018 τούς δίνει μια αρκετά διευρυμένη αυτονομία για μέτρα και πολιτικές, αφού παρά τη συνέχιση της εποπτείας οι αποφάσεις για το μέλλον της Ελλάδας είναι πρωτίστως στα χέρια της κυβέρνησης και δευτερευόντως συναρτώνται με το τι θα επιθυμούσαν το ΔΝΤ, η ΕΚΤ και ο SSM να πράξουν οι Ελληνες προκειμένου να ικανοποιηθούν δικά τους συμφέροντα.

Το «γαργαλητό» των ξένων τόσο για τις αλλαγές στον νόμο Κατσέλη όσο και για τα κόκκινα δάνεια και τις 120 δόσεις σε Ταμεία και Εφορία, η αλήθεια είναι ότι παραλίγο να έχουν αποτέλεσμα και να προκηρυχθούν εκλογές με φιλιππικούς κατά των ξένων και με βασικό επιχείρημα ότι «μετά την έξοδο από τα μνημόνια η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ προτίθεται να εφαρμόσει φιλολαϊκή πολιτική σε αντίθεση με μια κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία θα συνεχίσει τον δρόμο της υποταγής στους ξένους». Προσώρας, ούτε το «γαργαλητό» των ξένων απέδωσε. Ή μάλλον απέδωσε κατά το ήμισυ. Βουλευτικές εκλογές δεν θα γίνουν, αλλά το κλίμα μέχρι τις ευρωπαϊκές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές θα ήθελαν στον ΣΥΡΙΖΑ, για ευνόητους λόγους ψηφοθηρίας, να είναι συγκρουσιακό με τους ξένους.

Οι κάλπες του Μαΐου θα δείξουν αν έκανε καλά ο Αλέξης Τσίπρας που αντιστάθηκε και δεν υπέκυψε στα «γαργαλητά» τόσων πολλών, ακόμη και του ιδίου, για να στήσει μαζί και τις τρεις κάλπες. Συνήθως όταν σε γαργαλάνε γελάς. Απομένει να δούμε αν το βράδυ της 26ης Μαΐου το γέλιο του πρωθυπουργού θα του βγει ξινό ή θα μπορεί να χαμογελάσει επειδή μία ακόμη απόφαση υψηλού ρίσκου τού βγήκε...